មណ្ឌលវប្បធម៌ខ្មែរនៅស្វីស

ការផ្សាយរបស់មណ្ឌលវប្បធម៌ខ្មែរនៅស្វីស

ចុះផ្សាយដោយ កែវ ឈុន
^{****************************************}

អក្សរសាស្ត្រខ្មែរ
ដោយ លី ធាមតេង
សមាជិកក្រុមអភិបាល សមាគមអ្នកនិពន្ធខ្មែរ
សាស្ត្រាចារ្យជំនួយខាងវិជ្ជាខ្មែរនៅមធ្យមសិក្សា

រក្សាសិទ្ធិ
ព.ស ២៥០៣ គ.ស ១៩៦០

ចំពូកទីប្រាំបួន
អក្សរសាស្ដ្រសម័យអាណាព្យាបាល
ថ្ងៃសៅរ៍ ទី2.ឧសភា 2020.ម៉ោង 16:25

ឥឡូវនេះ យើងត្រូវនិយាយពីរឿងរ៉ាវអក្សរសាស្ត្រខ្មែរយើង ក្នុងសម័យអាណាព្យាបាល។ គ្រាន់តែលឺឈ្មោះសម័យនេះ យើងប្រមាណដឹងខ្លះហើយថា ជាសម័យដុនដាបមួយរបស់អក្សរសាស្ត្រយើង។ គឺគ្រានោះឯងដែលប្រទេសខ្មែរយើង ត្រូវធ្លាក់ខ្លួននៅក្រោមឱវាទពួកបស្ចឹមប្រទេសអស់រយជាងប៉ែតសិបឆ្នាំ គឺតាំងពី គ.ស. ១៨៦៤ រហូតដល់ ១៩៥៣ ជាគ្រាដែលខ្មែរដោះខ្លួនផុតពីអាណាព្យាបាលរបស់បរទេស។ លោកអ្នកគង់នៅចាំបានសឹងតែគ្រប់គ្នាហើយនោះ តើអក្សរសាស្ត្រយើងយ៉ាងណា? យើងមិនដែលឃើញអក្សរខ្មែរលេចមុខមាត់មកជាផ្លូវការ ដើម្បីបង្ហាញដល់សាធារណជនទេ។ ចំណែកក្បួនខ្នាតនានខាងអក្សរសោត ក៏ឥតដែលមាននរណារាប់អានលើកឡើងជាត្រីមុខឡើយ។ ហេតុនេះឯងអក្សរខ្មែរ ក៏រត់ទៅពួនអាត្មាយ៉ាងស្ងាត់ស្ងៀមនៅតាមវត្ដអារាម ឬ ក្រាបខ្លួនផ្ដិតជាប់ នឹង សិលាចារឹកទាំងឡាយ ឥតមានកំរើកខ្លួនឡើយ ព្រោះខ្លាចមានឧបសគ្គ ឬ មហន្ដរាយអ្វីដល់ខ្លួន។

ព្រះសង្ឃពុទ្ធសាសនិកទាំងឡាយ តែងយកព្រះទ័យទុកដាក់ប្រឹងប្រែង ថែរក្សាកេរ្ដិ៍ ដំណែលទាំងនោះបាននៅគង់គត់មត់។ ព្រោះដូចយើងតែងនិយាយជារឿយៗ មកហើយថា អក្សរសាស្ត្រយើង បានបោះគោលចារឹកនៅក្នុងលទ្ធិពុទ្ធសាសនាយ៉ាងស៊ប់សួនខ្លាំងណាស់។ ព្រះសង្ឃស្វាធ្យាយធម៌គ្រប់ម៉ាត់គ្រប់ពាក្យ ឬ ធម្មថិកទេសនាគ្រប់លើកគ្រប់គ្រា សុទ្ធតែជាមធ្យោបាយផ្សាយអក្សរសាស្ត្រសម័យនោះ ដើម្បីរោយនូវអានុភាពអក្សរខ្មែរ ឲ្យបានជ្រាបក្នុងសន្ដានចិត្ត ប្រជាករយើងទូទៅ។ ចំណែកទឹកចិត្តជនជាតិយើងវិញ ឃើញថាមានភាគច្រើនដែលនៅតាមនិគមជនបទ តែងមិនព្រមដាច់អាល័យពីអក្សរសាស្ដ្ររបស់ជាតិខ្លួនឡើយ។ គេតែងបញ្ជូនកូនចៅឲ្យទៅរៀនសូត្រជាមួយព្រះសង្ឃ ដើម្បីក្រេបជញ្ជក់ នូវ រសជាតិវិជ្ជាផ្សេងៗ របស់ជាតិខ្លួន។ ព្រះសង្ឃទៀតក៏មានមេត្ដាធម៌ក្រៃលែង។ លោកប្រឹងប្រែងបង្ហាត់បង្ហាញកុមារទាំងនោះលុះត្រាតែបានចេះអាន ចេះសរសេរល្មមប្រើការបាន ទើបលោកឲ្យវិលត្រឡប់មកផ្ទះរកប្រកបអាជីវកម្មតរៀងទៅ។

ទំព័១៦០ បន្ទាត់ ១ នៅពេលទំនេរ ប្រជាជនខ្មែរ មិនដែលនៅស្ងៀមឥតប្រយោជន៍ទេ គេតែងនាំគ្នាអានសាស្ត្រារឿង និទានរឿងព្រេង ឬ ច្រៀងលេងតាមទំនុករបស់ខ្មែរបុរាណ គឺជាសាខារបស់អក្សរសាស្ត្រយើង ឬ ថាជាវត្ថុធាតុដែលសំរាប់ផ្សំឲ្យកើតជាអក្សរសាស្ត្រយើង។ តែគួរអនិច្ចាណាស់ របៀបសរសេរអក្សរក្នុងសម័យនោះ ព្រោះគ្មានឯកភាពសោះ ដោយក្បួនច្បាប់សំខាន់ៗ របស់យើងបានបាត់បង់ទៅជាច្រើន សោតអែអ្នកប្រាជ្ញនានា ក៏សោះសូន្យមិនមានអើតមុខមកក្នុងមជ្ឈដ្ឋានជាផ្លូវការឡើយ ព្រោះខ្លាចអំណាចបរទេសដែលជាអ្នកគ្រប់គ្រង។ ទោះបីជាមានបណ្ឌិតណាឆ្លៀតសរសេរបាមរឿងរ៉ាវអ្វីមួយៗទុកមក គេពុំសូវហ៊ានបញ្ចេញឈ្មោះរបស់ខ្លួនឲ្យយើងដឹងទេ នៅសល់ត្រឹមស្នាដៃប៉ុណ្ណោះ ជាហេតុនាំឲ្យយើងស្ដាយក្រៃលែង។ អក្សរដែលចារនៅក្នុងស្លឹករឹត ឬ សរសេរនៅក្រាំងផ្សេងៗ មិនដែលត្រឹមត្រូវតាមអក្ខរាវិរុទ្ធឡើយ ដូចជាពាក្យតែមួយម៉ាតសោះ ពួកអ្នកសរសេរជាន់នោះអាចសរសេរដាក់តាមចិត្ដខ្លួនទៅជាបី ឬ បួនបែប នាំឲ្យអ្នកសិក្សាពិបាកឈោងចាប់យកការទៀងទាត់ ក្នុងពិធីសរសេរអក្សរនេះក្រៃលែង។

បើឃើញកំហុសយ៉ាងនេះ តើយើងចាត់ជាអ្នកនិពន្ធ ឬ កវីជំនាន់នោះសរសេរខុស ឬ អ្វី? បើតាមការស្រាវជ្រាវរបស់យើង គឺមិនមែនអ្នកនិពន្ធសរសេរខុសទេ ព្រោះបើខុសមែនម្ដេចក៏អ្នកនិពន្ធនោះចេះយកពាក្យបាលី សំស្ក្រឹតពិបាកៗ មកបញ្ចូលជាមួយបាន? ម្ដេចក៏ចេះប្រើពាក្យទាំងនោះអិតឆ្គងសោះ?។ ត្រង់នេះហើយបញ្ជាក់ប្រាប់យើងថា កវីបុររាណខ្មែរលោកពិតជាចេះសរសេរទៀងទាត់ណាស់។ ឯកំហុសដែលយើងពោលខាងលើនេះ ពិតជាកើតឡើងពីពួកអ្នកដែលចារ ឬ សរសេរចំលងក្រោយៗ បន្ដរៗ មកនេះទេ។ ដ្បិតពួកអ្នកទាំងនេះច្រើនមិនសូវបានរៀនសូត្រខ្លឹមសារអក្សរសាស្ត្រជាតិ ឲ្យជ្រៅជ្រះពិតប្រាកដមែនទែន ដូចនេះទើបសរសេរ ឬ ចារតាមតែគំនិតខ្លួន គឺ ឲ្យតែថាត្រូវចេះតែពីថាបាន។ តែទោះបីជាមានហេតុឆ្គាំឆ្គងយ៉ាងហ្នឹក៏ដោយ យើងសូមសរសើរពួកអ្នកព្យាយាមប្រឹងចារប្រើងសរសេរចំលងនេះដែរ ព្រោះដោយសារតែគំនិតល្អ របស់អ្នកទាំងនោះហើយ ទើបសាស្ត្រា រឿងរ៉ាវជាស្នាដៃអក្សរសាស្ត្រយើង នៅគង់ទ្រង់រហូតឲ្យយើងឃើញសព្វថ្ងៃនេះ។

យើងប្រទះឃើញស្នាដៃជាច្រើនណាស់ដែរ ដែលរៀបរៀងឡើងក្នុងសម័យនោះ ដូចមានតារាងខាងក្រោមដែលមានរាប់រៀបពីស្នាដៃ នាមអ្នកនិពន្ធ និង កាលបរិច្ឆេទដែលរៀបរៀងរឿងនោះឡើង៖

លេខរៀង	ឈ្មោះរឿង	អ្នករៀបរៀង	កាលបរិច្ឆេត
១	រឿងមរណមាតា	ស្នាដៃធម្មបញ្ញា អ៊ុក	ពី គ.ស. ១៨៧៧
២	រឿងពោធិវង្ស	ស្នាដៃព្រហ្មបរភក្ដី	ពី គ.ស. ១៨៨១
៣	រឿងចៅមាស	ស្នាដៃឃុនសន្ធរពិនិត្យ	ពី គ.ស.១៨៨៧
៤	រឿងសព្វសិទ្ធិ	ស្នាដៃម៉ឺនភក្ដីអក្សរ តន់	ពី គ.ស. ១៨៩៩
៥	រឿងសង្ខសិល្បជ័យ	ស្នាដៃឧកញ៉ាវង្សាធិបតី អ៊ុក	ពី គ.ស. ១៨៨២
៦	រឿងព្រះលក្សិណវង្ស	ចៅធិការវត្ដព្រែកប្រណាក	ពី គ.ស. ១៨៩០
៧	រឿងអំបែងបែក	ស្នាដៃឧកញ៉ា សុត្ដន្ដប្រីជា ឥន្ទ	ពី គ.ស. ១៨៨៩
៨	កាព្យនិរាសអង្គរ	ឧកញ៉ា សុត្ដន្ដប្រីជា ឥន្ទ	ពី គ.ស. ១៩២៦
៩	គតិលោក	ឧកញ៉ា សុត្ដន្ដប្រីជា ឥន្ទ	ពី គ.ស.១៩២០
១០	រឿងពិម្ពាពិលាប	អ្នកស្រី សិទ្ធ	ពី គ.ស. ១៩២០
១១	រឿងពម្ពានិព្វាន	លោកវិបុល	ពី គ.ស.១៩២០
១២	រឿងទាវឯក	លោកវិបុល	ពី គ.ស. ១៩៤២
១៣	រឿងបិសាចស្នេហា	លោកញ៉ុក ថែម	ពី គ.ស. ១៩៤០
១៤	រឿងកុលាបប៉ៃលិន	លោកញ៉ុក ថែម	ពី គ.ស.១៩៣៦
១៥	រឿងទឹកទន្លេសាប	លោកគឹម ហាក់	ពី គ.ស. ១៩៤១
១៦	រឿងសេកសោមបណ្ឌិត	លោកគឹម ហាក់	ពី គ.ស. ១៩៣៣
១៧	រឿងសុផាត	លោករឹម គឹន	ពី គ.ស. ១៩៣៨
១៨	រឿងកែបមាត់សមុទ្រ	លោកតូច សឹងហន	ពី គ.ស. ១៩៤២
១៩	រឿងមហាអភ័ព្វ	លោកអ៊ុម ហ៊ី	ពី គ.ស. ១៩៤៦
២០	រឿងចៅកើតសុសល	លោកនង ឈុំ	ពី គ.ស. ១៩៤១

ក្រៅពីនេះ យើងឃើញមានរឿងជាច្រើនដែលយើងរកឈ្មោះអ្នកនិពន្ធមិនឃើញ បានជាយើងមិនបានលើកយកមករាប់ក្នុងទីនេះ។

បើយើងពណ៌នាសរុបផ្ទៃរឿងទាំងនោះ មិនសូវខុសគ្នាប៉ុន្មានទេ ដូច្នេះយើងគ្រាន់តេវែកញែកជាពីរពួកប៉ុណ្ណោះ គឺពួករៀបរៀងតាមបែបបុរាណ និង ពួករៀបរៀងតាមបែបទំនើប។

បែបបុរាណ អ្នកនិពន្ធបានទូលាយចិត្ដណាស់ក្នុងការចងក្រងផ្ទៃរឿង គេអាចនិយាយតាមចិត្ដ ចង់តួនីមួយៗ ស្លាប់ប៉ុន្មានដងក៏ដោយ តែងតែមានអ្នកមានរិទ្ធិបារមី មានព្រះឥន្ទជាដើម មកជួយប្រោសជននោះឲ្យរស់មានជីវិតឡើងវិញ។ ឯដំណើរកាន់គ្នាសោតទៀតជួនកាលឃើញពិបាកពេក ដូចជាដើរកាត់ព្រៃ ឆ្លងវាលតាមព្រៃភ្នំក្រំថ្ម ជួលកាលឃើញថាងាយពេក ដូចជាជិះសេះ ជិះហង្ស ហោះហើរដើរលើអាកាសជាដើម។ ចំណែកមួយបែបទៀត គឺបែបទំនើបអ្នកនិពន្ធបានសិក្សាវិជ្ជាផ្លូវលោកចេះមុតមាំ ស្គាល់នូវបញ្ហារបស់ជីវិតមនុស្ស ចេះប្រឌិតការរស់នោះរបស់មនុស្សធម្មតាឲ្យផ្ដិតជាប់ក្នុងផ្ទៃរឿង។ តួនីមួយៗ លែងចេះហោះហើរដើរលើអាកាស ព្រះឥន្ទព្រះព្រហ្មក៏លែងចុះមកជួយ មហារិសី ឬ ព្រះអីសូរក៏លែងបង្រៀនមន្ដអាគម តួអង្គក៏មិនមែនជាពោធិសត្វចុះពីត្រៃត្រឹងប្រពឹតសិត ដូចមុនៗទៀតហើយ។

ម្ដងនេះអ្នកនិពន្ធទំនើប បានយកមនុស្សសាមញ្ញទៅដើរតួក្នុងរឿង បានលើកបញ្ហារស់នៅរបស់មនុស្សសព្វថ្ងៃ មកលាតត្រដាងឲ្យបានសក្ដិសម និង កម្រិតសតិស្មារតីរបស់ជនបច្ចុប្បន្ន មិនឲ្យហួសកម្រិតឡើយ។ ប៉ុន្ដែមានការចំលែកមួយក្នុងអក្សរសាស្ត្រយើង ត្រង់ដែលរឿងទំនើបទាំងនេះ លែងតែងជាពាក្យកាព្យទៀតហើយ។ គេធ្វើជាពាក្យរាយដូចជាភាសាអ្នកស្រុកនិយាយកាន់គ្នាជារាល់ថ្ងៃ។ ឯគតិរឿងសោតក៏ងាយយល់ ងាយគិតល្មម នឹង សមត្ថភាពរបស់ជនសាមញ្ញ មិនប្រើពាក្យខ្ពស់ៗពេក ហើយក៏មិនប្រើពាក្យទាបថោកពេកដែរ។ សរុបសេចក្ដីទៅ គឺអ្នកនិពន្ធគ្រានេះបានស្គាល់អានុភាពវិទ្យាសាស្ត្រ រៀនសូត្រចេះដឹងតាមបែបអារ្យធម៌ដុះដាល នៃពិភពលោកដ៏ជាក់ប្រាកដ។

យើងធ្វើការសិក្សាទៅទៀតចំពោះស្នាដៃអក្សរសាស្ត្រយើង ក្នុងសម័យអាណាព្យាបាល។ ដូចយើងបានពណ៌នាវែកញែកពីរបៀបតែងក្នុងសម័យនោះរួចមកហើយថា ជាដំបូងគេឃើញមានអ្នកនិពន្ធសរសេររបៀបភ្លើតភ្លើន ដូចកាលសម័យកណ្ដាលដែរ ហើយកំណាព្យសម័យនេះ យើងឃើញមានការប្ដូររបៀបតែងជាបទកាព្យ៧ ពាក្យ ៨ ពាក្យ ៩ ចាប់ពីដើមរឿងរហូតចប់រឿង ដូចជារឿងសព្វសិទ្ធិជាដើម។ ដូចនេះ ដើម្បីបញ្ជាក់ភស្ដុតាង យើងលើកយករឿងទាំងនេះ និង នាមអ្នកនិពន្ធខ្លះៗមកសិក្សាដូចតទៅនេះ ៖