ដំណើរទៅកាន់វាលមរណ
ការផ្សាយរបស់មណ្ឌលវប្បធម៌ខ្មែរនៅស្វីស
ដោយ កែវ ឈុន
****************************************
ជោគវាសនា របស់សមេ្តច សីហនុ 1976 (ក)
វិទ្យុអាស៊ីសេរី 20070729 ដោយ ដោយ ជីវិតា
ថ្ងៃសៅរ៍ ទី20.ឧសភា 2023.ម៉ោង 8:17
សមេ្តចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ដែលមានតួនាទី ជាប្រមុខរដ្ឋ នៃ រដ្ឋាភិបាលនិរទេស ដែលមានឈ្មោះថា រាជរដ្ឋាភិបាល រួបរួមជាតិកម្ពុជា ដែលមានខែ្មរក្រហម ជាភាគីមួយនោះ បានស្វាគមន៍ជ័យជំនះ ថៃ្ងទី 17 មេសា ឆ្នាំ 1975 ពីទីក្រុងប៉េកាំង ជាទីដែលព្រះអង្គ គង់នៅជាភ្ញៀវ របស់រដ្ឋាភិបាលចិន។ ប៉ុនែ្តពួកមេដឹកនាំ ខែ្មរក្រហម បានពន្យារពេល នៃ ការយាងព្រះអង្គ ឲ្យត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញ រហូតដល់ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ 1975 បន្ទាប់ពីមានបទអន្តរាគមន៍ ពីលោក ម៉ៅ សេទុង មេដឹកនាំបក្សកុម្មុយនីស្តចិន។ បើតាមលោក ណាយ៉ាន ចាន់ដា អ្នកនិពន្ធសៀវភៅ ប្រវត្តិសាស្រ្តខែ្មរក្រហម ឈ្មោះ "បងប្អូនដែលជាសត្រូវ" "សង្រ្គាមក្រោយពេលសង្រ្គាម" សមេ្តចព្រះ នរោត្តម សីហនុ នៅមុនថៃ្ងជ័យជំនះ របស់ខែ្មរក្រហម ខែមេសា ឆ្នាំ 1975 ខណគង់នៅក្នុងទីក្រុង ប៉េកាំង ព្រះអង្គធ្លាប់មាន ព្រះរាជបន្ទូល ប្រាប់ទៅលោក ម៉ៅ សេទុង មេដឹកនាំចិនថា ព្រះអង្គ នឹង ចូលនិវត្តន៍ នៅពេលខែ្មរក្រហមដណ្តើមបាន ទីក្រុងភ្នំពេញ ពីព្រោះ ព្រះអង្គមិនអាចធ្វើការងារ ជាមួយពួកខែ្មរក្រហមបានទេ។ ពេលនោះ លោកប្រធាន ម៉ៅ សេទុង បានជំទាស់ទៅ នឹង ព្រះរាជបំណងរបស់ព្រះអង្គ យ៉ាងខ្លាំងក្លា។
លោកប្រធាន ម៉ៅ បានពោលទៅកាន់ សមេ្តចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ដូចេ្នះថា ព្រះអង្គគួរតែជួយជ្រោមជ្រែងពួកខែ្មរក្រហម។ ភាពមិនចុះសម្រុងគ្នារវាង ព្រះអង្គ និង ពួកគេ គឺមានតែចំនួន 20ភាគរយប៉ុណ្ណោះ ចំណែកនៅសល់ ចំនួន 80ភាគរយទៀតនោះ គឺជាការយោគយល់គ្នា ទៅវិញទៅមក។ ដូចេ្នះ ត្រូវបំភេ្លចអាចំនួន 20ភាគរយនោះចោលទៅ"។
ពេលនោះសមេ្តចព្រះ នរោត្តម សីហនុ បានមានព្រះរាជបន្ទូលតបទៅថា មិនអាចទៅរួចទេ ប៉ុនែ្តព្រះអង្គ ក៏ មិនប្រកែកជាមួយលោកប្រធាន ម៉ៅ សេទុង ដែលកំពុងតែមានជំងឺនោះដែរ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ បន្ទាប់ពីយាងនិវត្តន៍ ចូលមកដល់ប្រទេសកម្ពុជាវិញ ព្រះអង្គបានឈេ្វងយល់ថា ការមិនចុះសម្រុងគ្នា រវាងព្រះអង្គ និង ពួកខែ្មរក្រហម មិនមែនមានត្រឹមតែ 20ភាគរយ ដូចលោក ម៉ៅ សេទុង បានអះអាងនោះទេ ប៉ុនែ្តវាមានពេញរហូតដល់ 100ភាគរយតែម្តង។
កម្មាភិបាលដែលធ្លាប់បានតស៊ូបដិវត្តន៍ជាមួយក្រុមឧទ្ទាម ខែ្មរក្រហម បានបង្ហើបឲ្យដឹងថា មេដឹកនាំខែ្មរក្រហម បានអប់រំកម្មាភិបាល របស់ពួកគេ កុំឲ្យជឿលើសមេ្តចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ប៉ុនែ្តទុកឲ្យមហាជន មានជំនឿលើព្រះអង្គចុះ។ នៅក្នុងពេលនោះ ការអប់រំមានលក្ខណពីរបែប គឺលក្ខណចំហ និង សម្ងាត់។ តាមលក្ខណសម្ងាត់ គេអប់រំថា បើយើងមានស្វាមីភក្តិចំពោះសមេ្តចព្រះនរោត្តម សីហនុ គឺគ្មានប្រយោជន៍អ្វីទេ សម្រាប់យើងមកតស៊ូ ធ្វើបដិវត្តន៍នោះ ពួកយើងត្រូវការព្រះអង្គ ឲ្យនៅពីមុខយើងពីព្រោះប្រជាជន គោរពស្រឡាញ់ព្រះអង្គ ដូចេ្នះ យើងត្រូវការព្រះអង្គ ដើម្បីបានកម្លាំងគាំទ្រ ពីប្រជាជន ប៉ុនែ្តជាសម្ងាត់ សមេ្តចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ជាសត្រូវរបស់យើង។ លោកបណ្ឌិត សេ្តហ្វិន ម៉រីស អ្នកស្រាវជ្រាវប្រវត្តិសាស្រ្តខែ្មរ និង ជាអ្នកនិពន្ធសៀវភៅមួយ ដែលមានចំណងជើងថា "ហេតុអ្វីបានវៀតណាម ឈ្លានពានកម្ពុជា" បានមានប្រសាសន៍ ប្រាប់ អ្នកចូលរួមសិក្ខាសាលា នៅសណ្ឋាគារសាន់វ៉េ នៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញថា សមេ្តចព្រះនរោត្តម សីហនុ មានកំហុស ដែលបានគាំទ្រខែ្មរក្រហមនៅឆ្នាំ 1970។
លោកបណ្ឌិត សេ្តហ្វិន ម៉រីស មានប្រសាសន៍ដូចេ្នះ ខ្ញុំជឿថា មានមនុស្សជាច្រើនទៀត ប្រាកដជាយល់ឃើញដូចដែលថាព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម សីហនុ មានកំហុសមួយនៅឆ្នាំ 1970 គឺពេលដែលព្រះអង្គបានគាំទ្រខែ្មរក្រហម ខ្ញុំគិតថាសូម្បីតែព្រះអង្គឯង ក៏យល់ស្របដូចដែរ បើទោះជាខ្ញុំមិនបានទូលសួរព្រះអង្គ អំពីរឿងនោះក៏ដោយ ខ្ញុំដឹងថា ហេតុអ្វីបានជាព្រះអង្គធ្វើដូច្នោះ ពីព្រោះព្រះអង្គ ត្រូវបានឧត្តមសេនីយ៍ របស់ព្រះអង្គ ប្រព្រឹត្តអំពើក្បត់ ទម្លាក់ព្រះអង្គពីអំណាច ហើយព្រះអង្គមានការឈឺចាប់ និង មានភាពអាម៉ាស់ខ្លាំងក្រៃលែង ដូចេ្នះ ព្រះអង្គចង់ធ្វើការសងសឹក បែបណាមួយបកទៅវិញ ប៉ុនែ្តបើសិនជា ព្រះអង្គ អាចដឹងមុនថា នឹង មានអព្ភូតហេតុមិនល្អកើតឡើងនោះ ខ្ញុំជឿជាក់ថា ព្រះអង្គប្រាកដជាមិនចូលរួម និងគាំទ្រ ពួកខែ្មរក្រហមនោះទេ។
ក្រោយពីបានឡើងកាន់កាប់ ប្រទេសកម្ពុជាទាំងស្រុងនៅថៃ្ងទី17 ខែមេសា ឆ្នាំ 1975 មេដឹកនាំខែ្មរក្រហម មិនទាន់ហ៊ានផ្លាស់ប្តូរមុខតំណែងរបស់ព្រះអង្គ ភ្លាមៗទេ ដោយសារ ព្រះអង្គមានការគាំទ្រ ពីមេដឹកនាំកំពូល នៃ ប្រទេសចិន គឺលោក ម៉ៅ សេទុង និង លោក ជូ អេនឡាយ ដែលបានធ្លាប់ធ្វើជាមិត្ត របស់ព្រះអង្គ ក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ 1950 កំពុងមានជំងឺ។
ក្រោយយាងមកដល់កម្ពុជា នៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ 1975 ពួកគេបានបញ្ជូនព្រះអង្គ សឹងតែភ្លាមៗ ទៅបរទេស ដើម្បីថែ្លងសុន្ទរកថា នៅឯអង្គការសហប្រជាជាតិ នាទីក្រុង ញូវយ៉ក និង ធ្វើទស្សនកិច្ច ទៅរដ្ឋចំនួន 15ទៀត ដែលពួកគេសន្មត់ថា ជារដ្ឋដែលមានសមានចិត្តចំពោះប្រទេសកម្ពុជា នាពេលនោះ នៅពេលដែលព្រះអង្គ យាងត្រឡប់មកទីក្រុងភ្នំពេញវិញ ក្នុងខែធ្នូ ឆ្នាំ 1975 ព្រះអង្គមានព្រះទ័យ ឈេ្វងយល់ថា កិច្ចស្វាគមន៍ របស់ខែ្មរក្រហម ចំពោះព្រះអង្គ មានការថយចុះជាងពេលមុនៗ។ ក្នុងខែមករា ឆ្នាំ1976 មេដឹកនាំចិន គឺលោក ជូ អេនឡាយ ដែលជាអ្នកគាំទ្រ ដ៏សំខាន់ម្នាក់ របស់សមេ្តចព្រះ នរោត្តម សីហនុ បានទទួលមរណភាពនៅក្នុងទីក្រុង ប៉េកាំង ពេលនោះហើយ ដែល ប៉ុល ពត និង សហសេវិក របស់គាត់ ក្នុងជួរបក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជា មានអារម្មណ៍ថា ឥឡូវនេះ ពួកគេអាចដកព្រះអង្គ ឲ្យនៅក្រៅសង្វៀនបានហើយ មុនដល់វេនព្រះអង្គ ពួកអ្នកគាំទ្រ ព្រះអង្គ ឬហៅថា ពួកសីហនុនិយមជាច្រើននាក់ ត្រូវមេដឹកនាំខែ្មរក្រហម បានដកហូត និង កមេ្ទចចោលជាបន្តបន្ទាប់។
លោក គួច ធាវី សាស្រ្តាចារ្យផែ្នក វិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយ បានបនែ្ថមថា សមេ្តចឪរបស់គេ អត់បានឡើង បែរជា ប៉ុល ពត ឡើង អ៊ីីចឹងគេ នឹង ប្រតិកម្ម អ៊ីចឹង ក្រុមហ្នឹងជាមុខសញ្ញាដែល ប៉ុល ពត ត្រូវកមេ្ទចចោល។
លោកបណ្ឌិត សេ្តហ្វិន ម៉រីស បានបនែ្ថមថា ខ្ញុំជឿថាព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម សីហនុ បានដឹងអំពីរឿងទាំងនោះ ក្រោយពេលព្រះអង្គយាងនិវត្តន៍ចូលមកកម្ពុជា នៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ 1975 អ្នកហែហមព្រះអង្គ ក៏បានចូលទៅជាមួយដែរ ហើយពួកគេឃើញហេតុការណ៍ទាំងអស់នោះ អ្នកគាំទ្រព្រះអង្គ ឬ អ្នកសីហនុនិយម ជាច្រើននាក់ ដែលគាំទ្ររាជរដ្ឋាភិបាល រួបរួមជាតិកម្ពុជា ក្នុងអំឡុងពេលឆ្នាំ 1970 ដល់ឆ្នាំ 1975 ត្រូវបាន ប៉ុល ពត សម្លាប់ចោល ហើយព្រះអង្គ ក៏បានដឹងអំពីរឿងនោះ ប៉ុនែ្តពីចុងឆ្នាំ 1975 ឡើងទៅ ព្រះអង្គជាអ្នកទោស របស់ខែ្មរក្រហម ដូចេ្នះហើយ ព្រះអង្គមិនអាចធ្វើអ្វីបានច្រើនទេ សម្រាប់មាតុភូមិរបស់ព្រះអង្គ។
ក្នុងចំណោមមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ ដែលជាអ្នកគាំទ្រ សមេ្តចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ហើយគេជឿថា ត្រូវបានសម្លាប់ នៅក្នុងរបបខែ្មរក្រហមដែរនោះ មានលោក សារិន ឆា។ លោកស្រី ឡូរ៉ង់ ពិច ជនជាតិបារាំង ដែលស្រឡាញ់ បដិវត្តន៍កុម្មុយនីស្ត បានរៀបការជាមួយអតីតនិស្សិត ស្រុកបារាំង ឈ្មោះ សួង ស៊ីគឿន ដែលជាមន្រ្តីខែ្មរក្រហមជំនិតម្នាក់ របស់ អៀង សារី រដ្ឋមន្រ្តី ក្រសួងការបរទេស នៃ របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ លោកស្រី ឡូរ៉ង់ ពិច បានតាមស្វាមី របស់លោកស្រី គឺលោក សួង ស៊ីគឿន មករស់នៅ និង ធ្វើការជាមួយគ្នានៅក្នុងក្រសួងការបរទេស ក្រោមរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យខែ្មរក្រហម។
នៅក្នុងសៀវភៅមួយ ដែលលោកស្រី ឡូរ៉ង់ ពិច និពន្ធ មានចំណងជើងថា "ឆ្ងាយហួសពីជើងមេឃ" លោកស្រី បានរៀបរាប់ អំពីវាសនារបស់លោក សារិនឆាក និង គ្រួសារ ដូចេ្នះថា ខ្ញុំបានឃើញប្រពន្ធ របស់លោក សារិន ឆាក កាន់ បាឡូ ឡើងលើរថយន្តហ្ស៊ីប ដែលបពោ្ឆះហើយ បើកចេញភ្លាមទៅ ពេលល្ងាច ខ្ញុំបានសាកសួរស៊ីគឿន គាត់បានឆ្លើយប្រាប់ខ្ញុំថា សារិន ឆាក និង ដួង សំអុល ចាស់ជរាហើយ ។ ពួកគាត់នេះ តាមគេក៏មិនទាន់ ហើយក៏មិនអាច យល់ការបានដែរ ល្អបំផុត គួរតែដកគាត់ចេញ ដើម្បីកុំឲ្យគាត់ ក្លាយទៅជាជនក្បត់។ នៅដើមខែមីនា ឆ្នាំ 1976 សមេ្តចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ព្រះអង្គបានដាក់លិខិត លាលែងឈប់ពី តំណែងប្រមុខរដ្ឋ ហើយសង្ឃឹមថា ការលាលែងនោះ នឹង ត្រូវចិត្តមេដឹកនាំរបស់បក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជា។
14, ជោគវាសនា របស់សមេ្តច សីហនុ ក្នុងឆ្នាំ 1976 (ខ)
20070730
ដោយ ជីវិតា វិទ្យុ អាស៊ីសេរី
នៅដើមខែមីនា ឆ្នាំ1976 សមេ្តចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ព្រះអង្គបានដាក់លិខិតលាលែងឈប់ពី តំណែងប្រមុខរដ្ឋ នៃ របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យខែ្មរក្រហម ហើយ សង្ឃឹមថា ការលាលែងនោះ នឹង ត្រូវចិត្តមេដឹកនាំរបស់បក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជា។
ភ្លាមៗក្រោយពេលព្រះអង្គ ដាក់ពាក្យលាឈប់ មេដឹកនាំបក្សកម្មុយនីស្តកម្ពុជា បានជួបប្រជុំគ្នា ដើម្បីសម្រេច អំពីអនាគតរបស់ព្រះអង្គ។ ការសម្រេចព្រះទ័យ ដោយឯកឯងរបស់ព្រះអង្គ បានបង្កកំហឹងដល់ ប៉ុល ពត ដែលមានអារម្មណ៍ថា ព្រះអង្គកំពុងតែព្យាយាមពាំងមុខគាត់។ នៅចំណុចនេះ ប៉ុល ពត មើលឃើញហេតុផល ពីរយ៉ាង ក្នុងការដកសមេ្តចព្រះនរោត្តម សីហនុ ចេញពីមុខតំណែង ប្រមុខរដ្ឋ ដែលមុខតំណែងនេះ មើលទៅដូចជាធំដុំ និង លេចធ្លោ ប៉ុនែ្ត គ្រាន់តែជាតំណែង សម្រាប់ពិធីការតែប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុល ពត បានលើកហេតុផល ក្នុងការសម្រេច ដកព្រះអង្គចេញថា ទីមួយ "ភាពផ្ទុយគ្នា រវាងវណ្ណៈ របស់ព្រះអង្គ ជាមួយនឹង បដិវត្តន៍" រីឯហេតុផលមួយទៀត គឺព្រះអង្គ ជាអ្នកតំណាងឲ្យវណ្ណៈសក្តិភូមិ ពីអតីតកាល នៃ កម្ពុជា។ ហើយឋានៈ និង វណ្ណសក្តិភូមិនោះឯង នឹង នាំមកនូវ ភាពអាម៉ាស់ដល់របបកុម្មុយនីស្តនិយម។
បើតាមការស្រាវជ្រាវ របស់លោក ដេវីត ឆេនល័រ ក្នុងការសម្រេច ដកព្រះអង្គចេញពីតំណែងប្រមុខរដ្ឋនោះ ប៉ុល ពត បានប្រាប់ទៅសហសេវិក របស់គាត់ថា ប្រសិនបើឲ្យ សមេ្តចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ចាកចេញពីប្រទេស វាអាច នឹង ធ្វើឲ្យប្រទេសចិន មានការយល់ច្រឡំ និង មិនសប្បាយចិត្ត ពីព្រោះមេដឹកនាំចិន ដូចជា ម៉ៅ សេទុង និង ជូ អេនឡាយ មានទំនាក់ទំនងល្អ ជាមួយព្រះអង្គ ក្នុងពេលនោះ ប៉ុល ពត បានប្រាប់ទៅ ខៀវ សំផន ឲ្យទូលថ្វាយព្រះអង្គថា ឲ្យដកពាក្យលាឈប់របស់ព្រះអង្គវិញ ហើយរង់ចាំរហូតដល់ក្រោយពេលបោះឆ្នោតជាតិរួច ទើបមេដឹកនាំ របបថ្មី ស្នើឲ្យព្រះអង្គលាឈប់។
រយពេលពីរថៃ្ងក្រោយមក ខៀវ សំផន បានរាយការណ៍ ទៅថ្នាក់លើថា សមេ្តចព្រះ នរោត្តម សីហនុ បាន "លន់តួអង្វរ" សុំសេចក្តីអនុញ្ញាតឲ្យព្រះអង្គ បានលាលែងចេញពីតំណែង ប្រមុខរដ្ឋទៅចុះ ។ ក្នុងគ្រានោះ ព្រះអង្គពិតជាភ័យខ្លាចយ៉ាងខ្លាំង ប៉ុនែ្ត គណកម្មាធិការអចិន្រៃ្តយ៍ របស់បក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជា បានរង់ចាំរហូតដល់ក្រោយការបោះឆ្នោតជាតិ ទើបបក្សស្នើឲ្យព្រះអង្គ ដាក់លិខិតលាលែងរបស់ព្រះអង្គម្តងទៀត។ ការលាលែងរបស់ព្រះអង្គ ត្រូវបានទទួលយល់ព្រម នៅថៃ្ងទី 2 ខែ មេសា ឆ្នាំ 1976។
ក្រោយពីព្រះអង្គលាលែង ខៀវ សំផន បានត្រូវឡើងជំនួស ក្នុងតំណែងជាប្រធាន គណប្រធានរដ្ឋ។ លោក ខៀវ សំផន មានប្រសាសន៍ថា គឺខ្ញុំការពិតទៅត្រូវចាត់តាំងជា ប្រធានគណប្រធានរដ្ឋ នៅខែ មេសា 1976 អ៊ីចឹងមែនហើយ តែខ្ញុំ មានតែឈ្មោះទេ។
ក្រោយពីសមេ្តចព្រះ នរោត្តម សីហនុ អស់តមៃ្ល ក្នុងការប្រើប្រាស់ហើយ ពួកខែ្មរក្រហម បានចាប់ផ្តើមឃុំឃាំង ព្រះកាយព្រះអង្គ ការឃុំឃាំងព្រះអង្គ មិនឲ្យមានអំណាច និង សេរីភាព អ្វីទាំងអស់នោះ គឺជាមោទនភាព របស់មេដឹកនាំខែ្មរក្រហម ពួកគេគិតថា គេបានបំបាត់វណ្ណសក្តិភូមិ និង រាជានិយម ដែលពួកគេយល់ថា ជាវណ្ណជិះជាន់សង្គម និង រាស្រ្តប្រជា។
ដូចជាសម្តី របស់ អៀង សារី អតីតឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី និង ជារដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេស នៃ របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ថែ្លងយ៉ាងមោទនភាព ទៅកាន់អង្គការ សហប្រជាជាតិ នាទីក្រុងញូវយ៉ក នៅខែតុលា ឆ្នាំ1978 ដូចេ្នះថា សង្គមកម្ពុជាថ្មី ស្មើភាព គ្មានអ្នកមាន គ្មានអ្នកក្រ គ្មានវណ្ណសក្តិភូមិ ដែលជា សង្គមជិះជាន់ប្រជាជនក្រីក្រ មានតែសិទ្ធិបម្រើគេ ធ្វើខ្ញុំគេ។ សមេ្តចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ត្រូវបានមេដឹកនាំ ខែ្មរក្រហម ឃុំឃាំងព្រះកាយ ឲ្យរស់នៅក្នុងព្រះបរមរាជវាំង អស់រយពេល 33ខែ។ នៅជាប់ជាមួយ ព្រះអង្គនោះដែរ មានព្រះមហេសី អ្នកម្នាងម៉ូនិក និង បុត្រាពីរព្រះអង្គ ដែល មួយព្រះអង្គ គឺព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម សីហមុនី បច្ចុប្បន្នព្រះអង្គជា ព្រះមហាក្សត្រ នៃ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។
ស្ថិតនៅក្នុងការឃុំព្រះកាយ ជាមួយគ្នាដែរ មានព្រះមាតាកេ្មក និង បងប្អូនជីដូនមួយរបស់ព្រះអង្គ ប៉ុនែ្ត ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ នៅពេលក្រោយមក ព្រះអង្គបានមាន ព្រះរាជបន្ទូលអះអាង ប្រាប់អ្នកកាសែត បរទេសថា បុត្រាបុត្រី និង ចៅៗ របស់ព្រះអង្គជាច្រើនអង្គទៀតត្រូវបានខែ្មរក្រហមធ្វើគត់។ សមេ្តចព្រះ នរោត្តម សីហនុ មានបន្ទូល ដូចេ្នះថា កូនរបស់ខ្ញុំ 5នាក់ និង ចៅៗចំនួន 14នាក់ ត្រូវបានគេបញ្ជូន ឲ្យទៅរស់នៅតាមសហករណ៍។ តាមការពិត គឺជាជំរំប្រមូលផ្តុំទៅវិញទេ ហើយ ពួកគេទាំងអស់គ្នា ត្រូវបានគេសម្លាប់ចោល។
បើទោះជាសមេ្តចព្រះ នរោត្តម សីហនុ មិនត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យយាងចេញពីព្រះបរមរាជវាំង រឺ ក៏ទទួលភ្ញៀវក៏ដោយ មួយដងម្កាល ខៀវ សំផន បានយាងព្រះអង្គ ចេញទៅទត មើលតាមជនបទ។ សមេ្តច នរោត្តម សីហនុ បន្តដូចេ្នះថា យូរៗម្តង ខៀវ សំផន អមដំណើរខ្ញុំ ទៅមើលប្រជារាស្រ្ត សាងសង់ប្រព័ន្ធធារាសាស្រ្ត នៅតាមជនបទ ប៉ុនែ្ត ខ្ញុំមានការខកចិត្ត និង អស់សង្ឃឹមខ្លាំងណាស់ នៅពេលខ្ញុំឃើញសភាពការណ៍ជាក់សែ្តង រយពេលក្រោយសម័យ ខែ្មរក្រហម ជនភៀសខ្លួន បានប្រាប់ខ្ញុំថា អ្នកដែលបានយំ នៅពេលបានជួបខ្ញុំ និង ស្រែកជូនពរខ្ញុំថា សូមឲ្យព្រះករុណា ជាអម្ចាស់សមេ្តចឪ មានព្រះជន្មាយុយឺនយូរ នោះ ត្រូវខែ្មរក្រហម យកទៅសម្លាប់ចោល អស់ហើយ។ ឃើញទេ គ្រាន់តែគាំទ្រ រឺ និយមសីហនុ ត្រូវមានទោសប្រហារជីវិត ដោយពួកខែ្មរក្រហមដែរ។
នៅក្នុងគ្រានោះ ព្រះអង្គមិនបានដឹងថា មានអ្វីកំពុងកើតឡើង នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាឡើយ ក្រៅពីតាមដានព្រឹត្តិការណ៍ពិភពលោក តាមវិទ្យុរលកធាតុអាកាសខ្លី ។ ចំណែក ព្រះសុខភាពរបស់ព្រះអង្គ មិនដែលមាន គ្រោះថ្នាក់អ្វីទេ។ ព្រះអង្គ និង សហជីវិន សហជីវិនី របស់ព្រះអង្គផេ្សងទៀត មានស្បៀងអាហារ និង ក្រយាស្ងោយបរិបូណ៍។
ស្ថិតនៅក្នុងការឃុំឃាំង របស់មេដឹកនាំកម្ពុជា ប្រជាធិបតេយ្យខែ្មរក្រហម សមេ្តចព្រះ នរោត្តម សីហនុ មានពេលសាកល្បង ទេពកោសល្យរបស់ព្រះអង្គ ជាចុងភៅ ក្នុងការចម្អិនអាហារ ផ្ទុយស្រឡះពី ប្រជារាស្រ្តខែ្មរ ស្ទើរតែទាំងអស់ ដែលស្រកទម្ងន់ និង មានរាងកាយស្គាំងស្គម ព្រះអង្គ មិនត្រឹមតែមិនស្រកទេ ប៉ុនែ្ត ថែមទាំងឡើងទម្ងន់ទៀតផង ដែលព្រះអង្គហៅថា ជាការរស់នៅក្នុង "ទ្រុងមាស"។
បន្ទាប់ពីព្រះអង្គ ត្រូវបានដោះលែង នៅក្នុងឆ្នាំ 1979 ព្រះអង្គថែមទាំងមានព្រះរាជបន្ទូល ទាំងអំនួតថា ព្រះអង្គសោយព្រះស្ងោយបានល្អណាស់ នៅក្រោមរបប កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ស្របពេលជាមួយគ្នានោះដែរ ព្រះអង្គពិតជាមិនយល់ មិនដឹង ទាល់តែសោះថា តើព្រះអង្គជាអ្វី នៅក្នុងចិត្តរបស់ ប៉ុល ពត។ ព្រះអង្គត្រឹមតែ ឈេ្វងយល់ថា ព្រះអង្គ និង ព្រះញាតិវង្សផ្ទាល់ របស់ព្រះអង្គ អាច នឹង ត្រូវគេធ្វើគត់ ដូចបុត្ររបស់ព្រះអង្គ ជាច្រើនអង្គទៀត ដែលត្រូវបាន គេធ្វើគត់ បន្ទាប់ពី ត្រូវបានបញ្ជូនចេញ ពីទីក្រុងភ្នំពេញទៅតំបន់ផេ្សងៗ នៅក្នុងប្រទេស។ អំឡុងពេលស្ថិតនៅក្នុងការឃុំព្រះកាយនោះដែរ ក្នុងចំណោម មេដឹកនាំកំពូល របស់ខែ្មរក្រហម មានតែ ខៀវ សំផន ម្នាក់ប៉ុណ្ណោះ ដែលបាន ចូលគាល់ព្រះអង្គ។ សមេ្តចព្រះ នរោត្តម សីហនុ មានបន្ទូលដូចេ្នះ ខ្ញុំត្រូវបានគេទុកឲ្យនៅឯកោ និង ផ្តាច់ទំនាក់ទំនងទាំងស្រុង។ ខ្ញុំឃើញតែបុរសម្នាក់ប៉ុណ្ណោះ នោះគឺ ខៀវ សំផន។ យូរៗម្តង គាត់មកព្រះបរមរាជវាំង គ្រាន់សួរសុខទុក្ខខ្ញុំ តែប៉ុណ្ណោះ។ ហើយខ្ញុំបានព្យាយាមស្នើសុំការអនុញ្ញត ពីគាត់ និង ពី ប៉ុល ពត ដើម្បីឲ្យខ្ញុំ យូរៗម្តង អាចប្រារព្ធពិធីបុណ្យប្រចាំឆ្នាំនានា ដូចជា បុណ្យឆ្លងខួបកំណើត របស់ខ្ញុំជាដើម។ ហើយក្នុងនោះ ខ្ញុំក៏បានស្នើសុំ ឲ្យកូនចៅរបស់ខ្ញុំ មកជួបជុំគ្នា មួយដងម្កាល ផងដែរ។ ប៉ុនែ្ត គាត់ឆ្លើយមកខ្ញុំវិញថា អត់បានទេៗ ហើយបន្តថា កូនចៅរបស់ខ្ញុំ កំពុងរស់នៅឆ្ងាយ ពីទីក្រុងភ្នំពេញ ហើយមានសុខភាពមាំមួនល្អណាស់។ សូមមេត្តា ឈប់គិត អំពីជីវភាពគ្រួសារអីទៀតទៅ។ ពីព្រោះថា ឥឡូវនេះ ក្រោមរបបកុម្មុយនីស្ត ដ៏ថ្មីស្រឡាងរបស់យើង យើងត្រូវតែគិតគូរ អំពីប្រទេសជាតិ និង មាតុភូមិរបស់យើងជាធំ។ មិនត្រូវខ្វល់ខ្វាយ អំពីជីវភាពគ្រួសារ តទៅទៀតទេ។
នៅក្នុងសៀវភៅ ប្រវត្តិសាស្រ្តខែ្មរឈ្មោះ Brother Enemy ដែលមានន័យថា "បងប្អូន ដែលជាសត្រូវ" និពន្ធដោយលោក ណាយ៉ាន ចាន់ដា បានពណ៌នាថា នៅថៃ្ងទី 2 ខែមករា ឆ្នាំ1979 នៅពេលដែល កងទ័ពវៀតណាម កាន់តែរុលចូលជ្រៅមកលើទឹកដីកម្ពុជា មានកម្មាភិបាលខែ្មរក្រហមម្នាក់ បានចូលមកទូលថ្វាយ សមេ្តចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ឲ្យរៀបចំព្រះកាយដើម្បីចេញដំណើរ ហើយ ព្រះអង្គ មានពេលតែ 15នាទីប៉ុណ្ណោះ។
នៅខណនោះហើយ ដែលព្រះអង្គឈេ្វងយល់ថា ខែ្មរក្រហម អាច នឹង យកព្រះអង្គ និង សមាជិក រាជវង្សានុវង្សទៅធ្វើគត់។ បន្តិចក្រោយមក ខៀវ សំផន បានចូលមក ទូលថ្វាយថា ព្រះអង្គត្រូវតែ ភៀសព្រះកាយទៅទីសុវត្ថិភាពមួយរយសិន ពីព្រោះកងទ័ពវៀតណាម កំពុងតែវាយលុកចូលមកជិតហើយ។ នៅព្រលប់ថៃ្ងនោះ ព្រះអង្គ និង សមាជិករាជវង្សានុវង្ស ត្រូវបានដឹកតាមក្បួនរថយន្តមួយទៅគង់នៅស្រុក ស៊ីសុផុន ខែត្របន្ទាយមានជ័យ ជិតព្រំដែនថៃ។