មណ្ឌលវប្បធម៌ខ្មែរនៅស្វីស

ដំណើរទៅកាន់វាលមរណ

ការផ្សាយរបស់មណ្ឌលវប្បធម៌ខ្មែរនៅស្វីស
ដោយ កែវ ឈុន
^{****************************************}

ប្រវត្តិបដិវត្តន៍ របស់ ប៉ុល ពត (ត)
វិទ្យុអាស៊ីសេរី 20070629ជីវិតា

ថ្ងៃសៅរ៍ ទី4.មីនា 2023.ម៉ោង 8:05

លោកអាចារ្យរូម៉ាំងកាតូលិកហ្រ្វង់ស្វ័រ ប៉ុងសូ ដែលបានសិក្សា ប្រវត្តិសាស្រ្តខែ្មរជាច្រើនឆ្នាំ និង ជាអ្នកនិពន្ធសៀវភៅឈ្មោះកម្ពុជាឆ្នាំសូន្យបានមានប្រសាសន៍ថា ជីវភាពរស់នៅ របស់អ្នកស្រុកព្រៃភ្នំនោះហើយ ដែលមានឥទ្ធិពលលើ ទស្សនវិស័យបដិវត្តន៍ របស់ សាឡុត ស។ លោកអាចារ្យរ៉ូម៉ាំងកាតូលិក ហ្រ្វង់ស្វ័រ ប៉ុងសូ បានមានប្រសាសន៍ថា សាឡុត ស បានសរសេរអត្ថបទមួយ ខែ្មរដើម គឺខែ្មរមុនសម័យអង្គរ ជាសម័យល្អជាងគេ។ ដូចេ្នះ នៅឆ្នាំ 1963 កាលសមេ្តច សីហនុ ដេញខែ្មរក្រហម គឺ និស្សិត ដែល ធ្លាប់មកពីបារាំង រត់ទៅអណ្តូងមាស នៅរតនគិរី។ ហើយនៅទីនោះគេឃើញ ជនជាតិភាគតិច រស់នៅ តាមឧត្តមគតិ របស់គេរស់នៅតាម របៀបបូរាណមែនទែន។ ឧបមាថា ប្រុសៗមានតែ ប៉ឹង ស្រីៗ មានតែអាវខ្លី តែប៉ុណ្ណឹង។ ហើយគេរស់នៅ ដោយបរបាញ់ និង បេះផែ្លឈើ ហើយ ទាំងអស់ រស់នៅជាសមូហភាព។ ហើយនៅពេលនោះ ខ្ញុំជឿថា ក្រុមខែ្មរក្រហមនេះ បានបង្កើតទ្រឹស្តី ជ្រុលនិយមហើយគេចង់បង្កើតក្នុងចំណោមមិត្តភក្តិរួមទាំង អនាគតមេដឹកនាំខែ្មរក្រហម ដូចជា អៀង សារី, សុន សេន និង ខៀវ សំផន គ្មាននរណាម្នាក់ នឹកស្មានដល់ថា សាឡុត ស ក្លាយទៅជាមេដឹកនាំ បក្សកុម្មុយនីស្ត កម្ពុជាឡើយ។ ខៀវ សំផន បានរំលឺកដូចេ្នះថា ហើយភ្ញាក់ដែរ មិននឹកស្មានថា អ៊ំ ! សាឡុត ស ដែលធ្លាប់ស្គាល់គ្នា កាលនៅរៀន មកដល់ប៉ុណ្ណឹងទេ ជាអ្នកដឹកនាំ។ ព្រឹត្តការណ៍រដ្ឋប្រហារ ទម្លាក់សមេ្តចព្រះ នរោត្តម សីហនុ នៅថៃ្ងទី 18 ខែ មីនា ឆ្នាំ 1970 និង ការអំពាវនាវ របស់សមេ្តចឪ ឲ្យប្រជាជនខែ្មរ រត់ចូលព្រៃបានជម្រុញឲ្យ កងឧទ្ទាមទ័ពព្រៃ ខែ្មរក្រហម ក្រោមការដឹកនាំរបស់ សាឡុត ស ក្លាយជាកម្លាំងប្រយុទ្ធ ដ៏ស្រួចស្រាល និង ខ្លាំងក្លាមហិមា។ ថៃ្ងទី 17 ខែ មេសា ឆ្នាំ 1975 សាឡុត ស បានត្រឡប់ចូលទីក្រុងភ្នំពេញ ជាលើកដំបូង ក្នុងនាមជាអ្នកឈ្នះ បន្ទាប់ពីការតស៊ូ និង ជាមេដឹកនាំស្រមោលអស់រយពេល12 ឆ្នាំមក។

បន្ទាប់ពីឡើងកាន់អំណាច នៅក្នុងខែមេសា ឆ្នាំ 1975 សាឡុត ស មានជំនឿថា បដិវត្តន៍ប្រជាជន មានកម្លាំង និង សមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់ ក្នុងការសំរេច មាគ៌ាបដិវត្តន៍សង្គមនិយម របស់បក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជា។ សាឡុត ស ថែមទាំងបានបដិសេធ មិនទទួលយកមន្រ្តីរដ្ឋការស៊ីវិល និង អ្នកចេះដឹង ពីរបបមុនៗ ដើម្បីជួយកសាងប្រទេស ឡើញវិញ ក្រោយពីការខេ្ទចខ្ទាំដោយមហាវិនាសសកម្ម នៃ សង្រ្គាម 5ឆ្នាំកន្លងមកនោះទេ។ សាឡុត ស យល់ឃើញថា អ្នកទាំងនោះ ទំនងជាសត្រូវ និង ជាឧបសគ្គ ចំពោះ ការធ្វើបដិវត្តន៍ សង្គមនិយម នៅឆ្នាំ 1976 បន្ទាប់ពីការប្រកាសរដ្ឋធម្មនុញ្ញ នៃ របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ សាឡុត ស បានប្តូរឈ្មោះ ទៅជា ប៉ុល ពត និង ក្លាយទៅជានាយករដ្ឋមន្រ្តី នៃ ប្រទេសកម្ពុជា។ ភ្លាមៗនោះ នៅលើឆាកអន្តរជាតិ ក៏ដូចជានៅក្នុងស្រុក មានចំងល់ជាច្រើន អំពីប្រវត្តិ នៃ នាយករដ្ឋមន្រ្តីរូបនេះ។

តើបុគ្គលឈ្មោះ ប៉ុល ពត ជានរណា? ចេញមកពីណា? មានប្រវត្តិយ៉ាងដូចមេ្តច?
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ នៅស្រុកបារាំងឯណោះវិញ លោក កេង វ៉ាន់សាក់ អតីតអគ្គលេខាធិការ នៃ គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ដែល សាឡុត ស ធ្លាប់ធ្វើការជាមួយនោះ បានមានប្រសាស៍ អះអាងថា ក្រោយពីលោកបានលឺ ឈ្មោះ ប៉ុល ពត ឡើងជានាយករដ្ឋមន្រ្តី លោកដឹងថា ប្រាកដជា សាឡុត ស។ លោក កេង វ៉ាន់ សាក់ បានបនែ្ថមថា លោកដឹងថា សាឡុត ស មានឈ្មោះក្រៅថា ប៉ុល ឬ ប៉ុល ពត ដោយចៃដន្យ នៅក្នុងរាត្រីកំសាន្តមួយ ក្នុងទីក្រុងប៉ារីស ពេលដែល សាឡុត ស បានប្រាប់ទៅដល់ នារីជាដៃគូ ដែលខ្លួនរាំជាមួយ។ លោក កេង វ៉ាន់សាក់ មានប្រសាសន៍ដូចេ្នះ ស្រាប់តែលឺឈ្មោះ ប៉ុល ពត ហ្នឹង ឡើងជារដ្ឋមន្រ្តីទីមួយ។ វាផ្អើលអ្នកកាសែត មជ្ឈដ្ឋាននយោបាយអន្តរជាតិអីៗ នៅពាសពេញ ទាំងអស់ហ្នឹង គេចោមសួរ អាណាមួយឈ្មោះ ប៉ុល ពត ហ្នឹង? វាមិនដែលលឺសោះ។ បើថា សាឡុត ស អី ក្រែងលោវាមានពួកម៉ាក មិត្តភ័ក្តិ អ្នកដែលធ្លាប់ស្គាល់ ពីស្រុកបារាំងក្តី នៅបងៀ្រន សាលាចំរើនវិជ្ជាហ្នឹងក្តី អាចនឹកឃើញចាំបាន ដល់ឈ្មោះ ប៉ុល ពត គឺអត់ទទេសោះ។ គ្រាន់តែដឹងថា សាឡុត ស ហ្នឹង កាន់ខាងយោធាមុន ឆ្នាំ 1976 ហ្នឹង មិនទាន់ឡើងជា រដ្ឋមន្រ្តីទីមួយទេ។ ស្រាប់តែចេញ ប៉ុល ពត មកវិញ។ ឯងថា ស្អីអ៊ីចេះ? នឹកមួយភែ្លតទៅ ចាំរឿងដែលម៉ាដាម គ្លីហ្សិត ដែលរាំជាមួយគ្នាមួយយប់នោះ ប្រាប់ម៉ាដាមហ្នឹងថា គូរាំជាមួយហ្នឹង ប្រាប់ឈ្មោះថា ឈ្មោះ ប៉ុល ខ្ញុំក៏ចាប់ជាប់ទៅនឹង ប៉ុល ពត ហ្នឹងថា អូ៎ ហ្នឹងហើយអ៊ីចឹងនោះ សាឡុត ស ពីព្រោះ កាលឃើញរាំជាមួយ ម៉ាដាមគ្លីហ្សិតហ្នឹង គឺ សាឡុត ស។ ហើយបើ សាឡុត ស ខ្លួនឯង ប្រាប់ឈ្មោះថា ឈ្មោះ ប៉ុល បើអ៊ីចឹង ប៉ុល ពត ហ្នឹង គឺ សាឡុត ស ហ្នឹងហើយ។

ទោះជាឡើងកាន់អំណាច ទាំងស្រុងហើយក្តី ប៉ុល ពត និង ថ្នាក់ដឹកនាំខែ្មរក្រហម សំខាន់ៗរបស់គាត់ បានបន្តដឹកនាំ ក្នុងភពស្រមោល គ្មានមុខមាត់ពិត ដោយគ្រាន់តែ ប្រើឈ្មោះ "អង្គការ" ដែលគ្មានរូបរាង ជាស្ថាប័នពិតប្រាកដ។ តើចរិតលក្ខណ ដឹកនាំបែបនេះ អាចបញ្ជាក់អំពីសតិផ្លូវចិត្ត នៃ ចរិតបុគ្គលិកភាព របស់ ប៉ុល ពត បានយ៉ាងណាដែរ? នៅក្នុងសៀវភៅមួយ ដែលមានចំណងជើង ជាភាសាអង់គេ្លសថា Political Paranioa and Psychopolitics of Hatred ដែលអាចប្រែថា "ជំងឺព្រួយបារម្ភ នយោបាយហួសហេតុ និង ចិត្តសាស្រ្ត នយោបាយ នៃ ការស្អប់ខ្ពើម" និពន្ធដោយបណ្ឌិត Jerral Post សាស្រ្តាចារ្យ ផែ្នកចិត្តសាស្រ្ត និង វិជ្ជាសាស្រ្ត នយោបាយ នៃ សកលវិទ្យាល័យ George Washinton សហរដ្ឋអាមេរិក បានរៀបរាប់ អំពីដំណើរសតិផ្លូវចិត្ត ទាក់ទង នឹង កិច្ចការនយោបាយ មិនប្រក្រតី មួយប្រភេទ ដែល ហៅថា ជំងឺ ព្រួយបារម្ភនយោបាយ ហួសហេតុ។

សៀវភៅបានបញ្ជាក់ថា ប្រសិនបើ ជនសាមញ្ញណាម្នាក់ មានជំងឺនេះ វាអាចបង្ក ឲ្យមានផលវិបាក ដល់ក្រុមគ្រូសារខ្លួន ឬ ដល់មនុស្ស មួយក្រុមតូចតែប៉ុណ្ណោះ។ ក៏ប៉ុនែ្ត ប្រសិនបើ មេដឹកនាំ ប្រទេសមួយ មានជំងឺ ព្រួយបារម្ភនយោបាយហួសហេតុនេះវិញ វា នឹង ចម្លងទៅអ្នកដទៃ នៅទូទាំងប្រទេស។ អ្នកនិពន្ធ បានបន្តទៀតថា មេដឹកនាំ ប្រទេស មួយចំនួន ក្នុងនោះមាន អាដុលហ្វ៍ អ៊ីតែ្លរ នៃ ប្រទេស អាល្លឺម៉ង់ ចូសេហ្វ ស្តាលីន នៃ សហភាពសូវៀត និង ប៉ុល ពត នៃ ប្រទេស កម្ពុជា សុទ្ធតែមានជំងឺ ព្រួយបារម្ភនយោបាយ ហួសហេតុ។

ក្រោយពីបានអានសៀវភៅនេះ ត្រួសៗហើយ ខ្ញុំបាទ ក៏បានសាកសួរបញ្ជាក់ ពីលោកសាស្រ្តាចារ្យ Jerral Post ដែលជាអ្នកនិពន្ធ អំពីអ្វីទៅ ដែលហៅថា ជំងឺព្រួយបារម្ភ នយោបាយ ហួសហេតុ។
លោកបានបកស្រាយដូចេ្នះថា ជំងឺព្រួយបារម្ភនយោបាយហួសហេតុ គឺ ជាបញ្ហាសតិផ្លូវចិត្តធ្ងន់ធ្ងរ ពាក់ព័ន្ធទៅ នឹង នយោបាយ ពីព្រោះមនុស្ស ដែលមានសតិអារម្មណ៍ ព្រួយហួសហេតុ អំពីនយោបាយ តែងតែចិញ្ចឹមចិត្ត បង្កលក្ខណ ឲ្យមានសត្រូវ ដើម្បីបំពេញសតិអារម្មណ៍ ព្រួយបារម្ភហួសហេតុ របស់ខ្លួននោះ។ រោគសញ្ញា ឬ លក្ខណសំគាល់ចម្បង របស់ជំងឺ ព្រួយបារម្ភនយោបាយហួសហេតុនេះ គឺ ការមានចិត្តសង្ស័យច្រើនជ្រុលជាប់ជានិច្ច។ មនុស្សដែលមានជំងឺ បែបនេះ គឺតែងតែធ្វើឲ្យ ចិត្តខ្លួនឯងរវល់ ក្នុងការសែ្វងរកភស្តុតាង ដើម្បីចាប់កំហុសអ្នកដទៃ ដែលខ្លួនមានអារម្មណ៍ថា ទង្វើណាមួយនោះ អាច នឹង បង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់ខ្លួន បើទោះជាមាន ការធានាចំពោះគាត់ថា អ្វីៗកំពុងដំណើរការ ជាប្រក្រតីទេនោះ សូមកុំឲ្យគាត់បារម្ភពេក ក៏មិនអាចជួយគាត់បានដែរ ផ្ទុយទៅវិញ គាត់រឹតតែខឹងខ្លាំងឡើង ដោយសារថា ក្នុងចិត្តរបស់គាត់ គាត់ជឿថា អ្វីៗ គឺខុសពីធម្មតា។ ហើយគាត់តែងតែ សង្ស័យខ្លាំងក្លាជានិច្ចថា មានអ្នកប៉ុនប៉ង ចង់យកជីវិតគាត់ ហើយថែមទាំង ជឿទៀតថា មនុស្សផង ទាំងឡាយ ដែលនៅជុំវិញគាត់នោះ គឺសុទ្ធតែមិនអាច ជឿទុកចិត្តបានទេ។ បើសិនជា សតិអារម្មណ៍បែបនេះ កើតមានចំពោះ មេដឹកនាំនយោបាយ ណាម្នាក់ វាក៏ នឹង បង្កឲ្យមាន ផលវិបាកជាអវិជ្ជមានច្រើនណាស់ ដល់សង្គមជាតិ។

លោកសាស្រ្តាចារ្យ Jerral Post បានបន្តទៀតថា អ្នកដែលមាន ជំងឺព្រួយបារម្ភ នយោបាយហួសហេតុ មានលក្ខណសំគាល់ ដូចជា អាការសំគាល់ ផេ្សងៗទៀត របស់ជំងឺ ព្រួយបារម្ភនយោបាយ ហួសហេតុនេះ រួមមាន ចូលចិត្ត បង្កជំលោះ ឬ បង្កសង្រ្គាម មានចិត្តស្រាល ឆាប់ខឹងឆេវឆាវ មិនចូលចិត្ត និយាយលេងសើច និង ភ័យខ្លាចបាត់បង់ ស្វ័យភាពត្រួតតា។ ជំងឺព្រួយបារម្ភ នយោបាយ ហួសហេតុ បៀ្របបានដូចជា ដុំរ៉ឺស័រដែលរង់ចាំ តែរំញោច ដើម្បីរលាស់ខ្លួនឡើង។ អ្នកដែលមានជំងឺ ព្រួយបារម្ភ នយោបាយហួសហេតុ តែងតែប្រុងបៀ្រប ដើម្បីទប់ទល់ នឹង ការគំរាមកំហែង និង ហេតុការណ៍ អាសន្ននានា មិនអនុគ្រោះចំពោះសម្ពាធ គាបសង្កត់ មកលើខ្លួន។ ហើយ លក្ខណសំគាល់មួយទៀត របស់អ្នកមានជំងឺព្រួយបារម្ភនយោបាយ ហួសហេតុនោះ គឺការចេះតែមានជំនឿថា អ្នកដទៃ មានបំណងអាក្រក់ មកលើខ្លួន។ ចំពោះមេដឹកនាំ ដែលមានជំងឺ ព្រួយបារម្ភនយោបាយ ហួសហេតុ រាល់ពេលដែលមានអ្វី ដំណើរការខុស គេតែងតែស្តីបន្ទោស ដល់អ្នកដទៃ ឬ អ្នកនៅក្រោមបង្គាប់បញ្ជា ហើយ ក៏ចាត់វិធានការ កម្ចាត់ចោលភ្លាម។ អ្នកដឹកនាំបែបនេះ អ្វីៗសុទ្ធតែមានន័យ ចំពោះគាត់ទាំងអស់។ មួយវិញទៀត គឺ ការរិះគន់ខ្លួនឯង ដែលអាចបណ្តាលឲ្យ មានអារម្មណ៍ថា អ្នកដទៃ គិតមិនល្អ ឬ រិះគន់ខ្លួន។

ចំពោះ ប៉ុល ពត និង ថ្នាក់ដឹកនាំ របស់គាត់វិញ តើអ្វីខ្លះទៅ ដែលមានន័យ ធ្ងន់ធ្ងរ រហូតដល់មានទោស ប្រហារជីវិតនោះ? ការព្រួយបារម្ភ និង សង្ស័យហួសជ្រុល របស់អង្គការខែ្មរក្រហម បានបណ្តាលឲ្យមនុស្សស្លូតត្រង់ រាប់ពាន់ម៉ឺននាក់ ស្លាប់បាត់បង់ជីវិត ដោយអយុត្តិធម៌‌។ មនុស្សមួយចំនួន ដែលត្រូវបាននាំមក ធ្វើទារុណកម្ម និង សម្លាប់ចោល នៅឯគុកទួលសែ្លង ត្រូវបានជាប់ចោទថា ជាភ្នាក់ងារ ចារកម្មសំងាត់ សេ,អ៊ី,អា, របស់អាមេរិក ដោយសារ មានកំហុសខុសឆ្គង តូចតាចប៉ុណ្ណោះ។

លោក វ៉ាន់ ណាត អតីតអ្នករងគ្រោះ បានបញ្ជាក់ថា យើងមើលទៅសកម្មភាព សេ,អ៊ី,អា, ត្រឹមដូចជានារី ណៃ ណន អ៊ីចឹង សកម្មភាពគ្រាន់តែជាភ្នាក់ងារ សេ,អ៊ី,អា, គ្រាន់តែបត់ជើង អត់ចំបង្គន់ប្រហោង វាទៅជាសកម្មភាព សេ,អ៊ី,អា, ដែរ។ អាហ្នឹង គេជឿអ៊ីចឹងដែរ វាចប់រឿងតែម្តង ហួសនិយាយហើយ និយាយយ៉ាងម៉េចឲ្យត្រូវទេ។ ធម្មតាទាល់តែយើងមានសកម្មភាព ដុតកមេ្ទចឃ្លាំង ឬ ក៏បំផុសបំផុល ធ្វើឲ្យច្របូកច្របល់ អាហ្នឹងវាសមខ្លះ។ អានេះ គ្រាន់តែបត់ជើង បត់ដៃ កំពប់អង្ករ កំពប់អី វាសកម្មភាព សេ,អ៊ី,អា, ដែរ អាហ្នឹង វាជារឿងមួយ យើងមិនយកជាផ្លូវការ។ តែគេផ្លូវការ គេថា ខ្មាំងវាជ្រាបអ៊ីចឹង វាជ្រាបតាំងពីតូចទៅធំអ៊ីចឹង។

សំរាប់លោក វ៉ាន់ ណាត មិនអាចជឿទៅបានមែន ប៉ុនែ្ត សំរាប់អ្នកសួរចម្លើយ អ្នកទោសដូចជា ប្រាក់ ខន ដែលមានភារកិច្ចយកចម្លើយពីជនរងគ្រោះ នៅក្នុងបរិយាកាស នាពេលនោះ ប្រាកដជាជឿបាន ណៃ ណន ហ្នឹង ឋានគាត់ ជាប្រធានក្រុម អត់ដឹងមូលហេតុដែរ ប៉ុនែ្ត ដល់ពេលយកមកឲ្យខ្ញុំសួរ បានដឹងពីរឿងសកម្មភាពហ្នឹង។ អាហ្នឹង មានគេអ្នកឆ្លើយដាក់ ឆ្លើយដាក់ថា នៅក្នុងពេទ្យហ្នឹង ធ្វើសកម្មភាពអីៗ។

ការព្រួយបារម្ភ និងសង្ស័យហួសហេតុ បានបង្កឲ្យសង្គម កម្ពុជា នៅក្រោមរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ លែងមានការទុកចិត្តគ្នា សូម្បីតែនៅក្នុងរង្វង់គ្រួសារ។ បើតាមការសិក្សា របស់លោកសាស្រ្តាចារ្យ Jerral Post សំរាប់របបកម្ពុជា ប្រជាធិបតេយ្យ ឬ របបខែ្មរក្រហម មិនមែន ប៉ុល ពត តែម្នាក់ឯងប៉ុណ្ណោះទេ ដែលមានជំងឺ ព្រួយបារម្ភនយោបាយ ហួសហេតុនោះ។ វាច្បាស់ណាស់ថា ថ្នាក់ដឹកនាំ នៃ ចលនានេះ ទាំងមូលតែម្តង ដែលមានជំងឺសង្ស័យនេះ។ ចំពោះ ប៉ុល ពត មិនអាចប្រព្រឹត្តតែម្នាក់ឯងបានទេ គឺវាជាចលនា និង ថ្នាក់ដឹកនាំ របស់គាត់ទាំងមូល។

អារម្មណ៍ជ្រុលនិយម របស់ពួកគេ គឺថា អ្វីៗជាសំណល់ ឬ កំអែល នៃ សង្គមចាស់ រួមទាំងពាក្យពេចន៍និយាយស្តី និង វប្បធម៌‌សាសនា ពីបូរាណកាល សុទ្ធតែជាខ្មាំងសត្រូវ របស់អង្គការបដិវត្តន៍ ដែលតំណាងឲ្យ ប៉ុល ពត និង បក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជា។ ពិភពខាងក្រៅ ឬ អ្វីៗដែលមិនមែនខែ្មរ គឺជាការគំរាមកំហែង ដល់ពួកគេ។ ដូចេ្នះ ដើម្បីការពារខ្លួន អង្គការ បានធ្វើសកម្មភាព កមេ្ទចសត្រូវជាមុន។ ជាលទ្ធផល របបកម្ពុជា ប្រជាធិបតេយ្យ ឬ របបខែ្មរក្រហម បានបង្កឲ្យមាន វាលពិឃាត និង សោកនាដកម្មដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ ដល់កម្ពុជាខ្លួនឯង។

បើទោះជា ប៉ុល ពត ប៉ុនប៉ងបង្កើត របបសង្គមនិយមមួយ ដែលមានសមភាព ប្រកបដោយយុត្តិធម៌‌ ដែលពលរដ្ឋខែ្មរទូទៅ ប្រាថ្នាចង់បានដែរនោះ គោលនយោបាយ និង ការអនុវត្តជាក់សែ្តង របស់ ប៉ុល ពត បានរុញច្រាន ប្រទេសកម្ពុជា ឲ្យក្លាយទៅជា សង្គមជាតិមួយ ដែលប្រជាជនរស់នៅក្នុងសេចក្តីភ័យខ្លាច អត់ឃ្លាន និង មានភាពមន្ទិលសង្ស័យ លើគ្នា នឹង គ្នា ទៅវិញ។ លោកបណ្ឌិត ជើរ៉ុល ផូស្ថ (Jerrold Post) សាស្រ្តាចារ្យ វិទ្យាសាស្រ្ត និង ចិត្តសាស្រ្តនយោបាយ នៃ សកលវិទ្យាល័យ ចច វ៉ាស៊ិនតោន (George Washington) សហរដ្ឋអាមេរិក បានមានប្រសាស៍ថា មេដឹកនាំប្រទេសមួយ ដែលមានអសិ្ថរភាពផ្លូវចិត្ត ហើយមានជំងឺព្រួយបារម្ភ នយោបាយហួសហេតុ អាចនាំទៅដល់ ការបង្កើតគោលនយោបាយជាតិមួយ ដែលនាំឲ្យមាន អស្ថិរភាពសង្គម។

ប៉ុល ពត បានចេញគោលការណ៍ ឲ្យប្រជាជន នៅតាមសហករណ៍ ទូទាំងប្រទេស ជួបប្រជុំគ្នា ស្ទើររៀងរាល់យប់ នៅក្រោយពេលបពោ្ចញពលកម្ម ដ៏ហេវហត់រួចមក។ អង្គការ មិនត្រឹមតែត្រួតត្រា សកម្មភាពផ្លូវកាយ របស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្លួនឯងប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុនែ្ត ថែមទាំងព្យាយាមឃុំគ្រង សតិផ្លូវចិត្តទៀតផង។

លោក អុង ថុងហឿង ជាសាក្សីរស់ម្នាក់ ដែលត្រូវបានល្បួង ឲ្យធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍ ពីប្រទេសបារាំង នៅឆ្នាំ 1976 បានរំលឹកថា រាល់ថៃ្ងគេមានប្រជុំជីវភាព។ គេធ្វើទិតៀន ស្វ័យទិតៀន គឺថា ទីមួយ គេមានចែកជាបី ទីមួយ នយោបាយ បានន័យថា តាំងពីព្រឹកដល់ល្ងាចហ្នឹង តើម្នាក់ៗហ្នឹងធ្វើការតាមអង្គការ កំណត់ឲ្យទេ? ទីពីរ សតិអារម្មណ៍ តើអ្នកឯង មាននឹកទៅ សង្គមចាស់ទេ? អ្នកឯង មាននឹកឃើញទៅក្រុងប៉ារីសទេ? មាននឹកឃើញបាយអ្នកឯង ធ្លាប់ឆ្ងាញ់ទេ? បាយដែលប្រជាជន កសិករ ឲ្យអ្នកឯងសព្វថៃ្ងហ្នឹង អ្នកឯងឃើញថាឆ្ងាញ់ទេ? មួយណាឆ្ងាញ់ជាង អ៊ីចឹងទៅ ? បើយើងឃើញថា របស់ដែលប្រជាជនកសិករ ធ្វើបាយ ធ្វើទឹក ឲ្យយើងហ្នឹង បើយើងថាមិនឆ្ងាញ់ អាហ្នឹងបានន័យថា សតិអារម្មណ៍យើង អត់ទាន់ស្រឡាញ់ បដិវត្តន៍ទេ។ លោកសាស្រ្តាចារ្យ ជើរ៉ុល ផូស្ថ មានប្រសាសន៍ថា សំរាប់ ថ្នាក់ដឹកនាំ របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ មិនមែន ប៉ុល ពត តែម្នាក់ឯង ប៉ុណ្ណោះទេ ដែលមានជំងឺ ព្រួយបារម្ភ នយោបាយ ហួសហេតុនោះ ។

លោក ជើរ៉ុល ផូស្ថ មានប្រសាសន៍ថា រឿងមួយ ដែលគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍ ចំពោះខែ្មរក្រហមនោះគឺថា មិនមែន ប៉ុល ពត តែម្នាក់ឯងនោះទេ ដែលកើតមានជំងឺព្រួយបារម្ភនយោបាយហួសហេតុនេះ គឺថា ប៉ុល ពត មិនអាចប្រព្រឹត្តតែម្នាក់ឯងបានទេ វាគឺជាចលនា និង ថ្នាក់ដឹកនាំ របស់គាត់ទាំងមូល។ ពួកគេមានអារម្មណ៍ថា ពិភពលោកខាងក្រៅ ឬ អ្វីៗ ដែលមិនមែនខែ្មរ គឺជាការគំរាមកំហែងដល់ពួកគេ ដូចេ្នះ ពួកគេ ក៏បានចាត់វិធានការ ប្រឆាំងទុកជាមុន ដើម្បីការពារខ្លួន ហើយវិធី ដែលពួកគេចាត់ឡើង ដើម្បីការពារខ្លួន គឺចាប់ជនទាំងឡាយណា ដែលមានទស្សន យល់ឃើញមិនស្របជាមួយ នឹង ពួកគេ យកទៅសម្លាប់ចោល ឬ ដាក់ឲ្យរស់នៅ ក្នុងជំរំប្រមូលផ្តុំ ដែលជាការបង្កឲ្យមាន វាលពិឃាត និង សោកនាដកម្មដ៏ធ្ងន់ធ្ងរនៅកម្ពុជា។ ចំពោះ ប៉ុល ពត អ្នកណា ដែលមិនមានទស្សន ដូចគ្នា នឹង គាត់ គឺជាការគំរាមកំហែង ដល់រូបគាត់ គាត់មានការព្រួយបារម្ភ និង ភ័យខ្លាច ចំពោះ ការតាមធ្វើឃាតជាពិសេសការដាក់ថ្នាំបំពុល។ ការព្រួយបារម្ភនេះ បានតាមលង ប៉ុល ពត ជាប់ជានិច្ច។ ប៉ុល ពត បានផ្លាស់ប្តូរគេហដ្ឋានរបស់គាត់ ជាញឹកញាប់ ហើយគាត់តែងលាក់បាំង នូវ អ្វីៗ ទាក់ទង នឹង ខ្លួនគាត់ និយាយទៅ ប៉ុល ពត និង ចូសេហ្វ ស្តាលីន មានចរិតលក្ខណភ័យព្រួយ ខាងនយោបាយនេះស្រដៀងគ្នា។ លោកសាស្រ្តាចារ្យ ជើរ៉ុល ផូស្ថ បានបន្តទៀតថា ការកម្ចាត់ចោល បណ្តាបញ្ញវ័ន្ត និង អ្នកចេះដឹង ស្ទើរគ្មានសល់ គឺជា លក្ខណសំគាល់ នៃ ជំងឺព្រួយបារម្ភ ហួសហេតុ ខាងនយោបាយ របស់ ប៉ុល ពត និង របបដឹកនាំ របស់គាត់។ លោកសាស្រ្តាចារ្យ បានបន្តយ៉ាងដូចេ្នះ ចំពោះ ប៉ុល ពត អ្នកទាំងឡាយណា ដែលហាក់ដូចជា មានទំនាក់ទំនង ជាមួយ នឹង ពួកអ្នកបស្ចឹមប្រទេស សូម្បីតែ គ្រាន់តែពាក់វ៉ែនតារបស់ ពួកបស្ចឹមប្រទេស ក៏ត្រូវបានចាត់ទុកថា មានសក្តានុពល គំរាមកំហែង ដល់រូបគាត់ ផងដែរ។ អ្នកមានគំនិត សកលនិយម ស៊ីវីល័យនិយម និង អ្នកចេះដឹង ក៏ ប៉ុល ពត មើលឃើញថា ជាការគំរាមកំហែង ដល់អំណាចរបស់គាត់ផងដែរ។ នេះហើយ ជាជំងឺព្រួយបារម្ភហួសហេតុ ខាងនយោបាយ ដែលអង់គេ្លស ហៅថា Political Paranoia។