ព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ដ្រនៃកម្ពុជា
ដោយកែវ ឈុន
****************************************
ព្រឹត្ដិការណ៍ ២០០៤ កញ្ញា
ថ្ងៃសៅរ៍ ទី 19.កុម្ភ 2022.ម៉ោង 11:10
ថ្ងៃ ទី ១កញ្ញា មាននាវាល្បាត នៃ កងទ័ពជើងទឹកអូស្រ្តាលីពីរគ្រឿងបានចូលចតនៅកំពង់ផែកំពង់សោមកាលពីថៃ្ងទី ៣១សីហា ម្សិលមិញ ក្នុងការមកដល់ នៃ នាវាទាំងពីរគឿ្រងនោះ គេសងេ្កតឃើញមានការស្វាគមន៍ យ៉ាងអធឹកអធម ពីសំនាក់នាយទាហាន និង ពលទាហាន នៃ កងទ័ពជើងទឹករបស់កម្ពុជា។
ថ្ងៃ ទី២ កញ្ញា លោកសមរង្សី ជាប្រធានគណបក្សប្រឆាំងបានរៀបចំពាក្យប្តឹងព្រះអង្គម្ចាស់នរោត្តមរណរិទ្ធ ពីបទពុករលួយ ក្នុងការសាងសង់អាគាររដ្ឋសភាថ្មី ចំនែកព្រះអង្គម្ចាស់ប្រធានហ្វុនស៊ិនប៉ិច ក៏បានអះអាងថា ព្រះអង្គប្តឹងលោកសមរង្សីវិញដែរ ពីបទបរិហារកេរ្ត អំពីការដែលនិយាយថា ព្រះអង្គទទួលប្រាក់សំនូក ៣០លានដុល្លារ និង អុទ្ធម្ភាគចក្រមួយគឿ្រង ពីលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុន សែន ជាថ្នូរក្នុងការបង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មី។ អែលោកកឹម សុខា ប្រធានសិទ្ធមនុស្ស និង លោករុង ឈុនប្រធានគ្រូបង្រៀនអែករាជ ក៏ត្រូវតុលាកោះហៅ អោយចូលខ្លួនទៅបំភ្លឺ ក្នុងនាមជាសាក្សី នៅថៃ្ងទី៦កញ្ញា២០០៤ ជុំវិញពាក្យបន្តឹងលោកហ៊ុន សែន ចំពោះលោកសមរង្ស៊ី ពីបទជេរប្រមាថ និងបរិហារកេរ្តលោក។
ថ្ងៃ ទី ៣ កញ្ញា លោក Douglas Gardner ប្រធានអង្គការយូអិនឌីភី (UNDP) ប្រចាំកម្ពុជា បានជំរាបលោកអុបនាយករដ្ឋមន្រ្តីស ខេង ថា យូអិនឌីភី នឹង បន្តជួយកម្ពុជា ក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ លើគ្រប់វិស័យ និង ជួយកៀងគរអន្តរជាតិអោយជួយដល់កិច្ចនយោបាយអភិវឌ្ឍន៍របស់រាជរដ្ឋាភិបាល និង បានផ្តល់អនុសាសន៍ខ្លះអំពីការបោះឆ្នោត បន្ទាប់ពីប្រតិភូបានពិនិត្យបច្ចុប្បន្នភាព នៃ ដំនើរការសំរាប់ការបោះឆ្នោតខាងមុខរួចមក។
ព្រះអង្គម្ចាស់នរោត្ដមសីហមុនី ព្រះរាជបុត្ររបស់សំដេចនរោត្ដមសីហនុ និង ព្រះមហេសីមុនីនាថ បង្ហាញព្រះទ័យថា ព្រះអង្គមិនចង់ឡើងសោយរាជ្យទេ។
ថ្ងៃ ទី៤ កញ្ញា ច្បាប់តព្វកិច្ចយោធា ដែលមាន ៦ជំពូក ១៦មាត្រា តំរូវអោយពលរដ្ឋខ្មែរចាប់ពីអាយុ ១៨ រហូតដល់ ៣០ ត្រូវចូលបំរើតព្វកិច្ចយោធាចំនួន១៨ ខែ ត្រូវបញ្ជូនដល់គណរដ្ឋមន្រ្ដីហើយ។
ថ្ងៃ ទី ៥ កញ្ញា សកម្មជនគណបក្សសមរង្សី ដើរចែកចាយខិត្តប័ណ្ណនៅផ្សារធំថ្មី ក្នុងក្រុងភ្នំពេញ អាជ្ញាធរគ្រប់គ្រងផ្សារចោទប្រកាន់ថា ជាទង្វើធ្វើអោយប៉ះពាល់ដល់ការងារសន្តិសុខ នយោបាយ និង សន្តាប់ធ្នាប់សុវត្ដិភាពសង្គម។ សាលាក្រុងភ្នំពេញបានហាមប្រាមក្រុមនិស្សិតមួយក្រុម មិនអោយធ្វើការជួបជុំគ្នាធ្វើបាតុកម្មសុំបញ្ចុះថៃ្លប្រេងសាំងនោះទេ។
ថ្ងៃ ទី៦ កញ្ញា ក្នុងជំនួបមួយរវាងនាយករដ្ឋមន្រ្ដីចិន វេនជាបាវ (Wen Jaiboa) នឹង លោកនាយករដ្ឋមន្រ្ដីនាយករដ្ឋមន្រ្ដចិនថ្លែងថា ចិន នឹង បន្តប្រឹងប្រែងជួយដល់ការថែរក្សាស្ថិរភាពជាតិ និង ពង្រឹងសាមគ្គីជាតិ ហើយ និង អភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជាជានិច្ច ចិន និងកម្ពុជា គឺជាប្រទេសជិតស្និទ្ធ នឹង គ្នាមួយ។
នៅអែកម្ពុជាអែណោះ ព្រឹទ្ធសភា នៃប្រទេសកម្ពុជាបានអនុម័តផ្តល់សច្ចាប័នដល់កិច្ចព្រមពៀ្រង ក្នុងការចូលជាសមាជិកភាព ក្នុងអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកហៅកាត់ថា WTO នោះហើយ។
ថ្ងៃទី ៨ កញ្ញា ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ នរោត្ដមសីហនុ និង ព្រះអគ្គហេសី ទ្រង់គង់នៅនិរទេស ដើម្បីជៀសវាងវិបត្ដិនយោបាយ បានអនុញ្ញាតអោយគណប្រត្ដិភូគណបក្សប្រជាជនដឹកនាំដោយនាយករដ្ឋមន្រ្ដី ហ៊ុន សែននិង ប្រធានរដ្ឋសភាទ្រង់នរោត្ដមរណរិទ្ធចូលសវនាការ ព្រះអង្គទ្រង់មានបន្ទូលថា ព្រះអង្គសព្វព្រះរាជហរិទ័យសុំអោយមេដឹកនាំនយោបាយទាំងអស់ឈប់ធ្វើការប្ដឹងផ្ដល់គ្នា។ ទាក់ទិន នឹង បន្ទូលនេះ ប្រធានគណបក្សប្រឆាំង លោកសមរង្សី ថ្លែងប្រកាសគាំទ្រភ្លាមដែរ។
ថ្ងៃ ទី ៩កញ្ញា ហាក់ដូចជាផ្ទុយស្រលះពីម្សិលមិញនៅទីក្រុងប៉េកាំង គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និង គណបក្សហ្វុនស៊ិនប៉ិចបានយល់ព្រមក្នុងការរៀបចំច្បាប់ស្តីអំពីការរៀបចំ និង ការប្រព្រឹត្តទៅ នៃ ក្រុមប្រឹក្សារាជសម្បត្តិដើម្បីជាប្រយោជន៍ក្នុងការជ្រើសរើសមហាក្សត្រថ្មី អោយស្នងរាជបន្តពីព្រះមហាក្សត្រសំដេចព្រះនរោត្តមសីហនុ ដែលមានព្រះជន្ម៨២ វស្សា តែថ្ងៃនេះ ពេលដែលយាងត្រលប់ពីប៉េកាំងមកដល់ព្រលានយន្ដហោះពោធិចិនតុង ទ្រង់រណរិទ្ធមានបន្ទូប្រាប់អ្នកកាសែតថា អោយឈប់លើកឡើងរឿងស្នងរាជសម្បត្ដិ ព្រោះព្រះមហាក្សត្រលោកនៅមានព្រះរាជសុខភាពរឹងមាំណាស់ អ្នកលើកឡើងពីស្នងរាជសម្បត្ដិ យស់ថាព្រះអង្គសុគត រឺ យ៉ាងម៉េច?។
រាជរដ្ឋាភិបាលជប៉ុន តំនាងដោយអែកអគ្គរាជទូត លោកហ៊្វុមិអាគិ តាកាហាស៊ី បានចុះហត្ថលេខាផ្តល់ប្រាក់កំចី៤.៣១៣លាន យ៉េនជប៉ុន ប្រមាណជា៣៩,២ លានដុល្លារអាមេរិក ដល់ប្រទេសកម្ពុជា។ ទាក់ទិន នឹង បន្ដឹងរបស់នាយករដ្ឋមន្រ្ដីហ៊ុន សែន ពីបទបរិហារកេរ្ដជេរប្រមាណ លោកកឹម សុខាប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលសទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា បានចូលទៅតុលា ដើម្បីបំភ្លឺតុលាការ។
ថ្ងៃ ទី ១៣កញ្ញារ ការបើកកិច្ចប្រជុំមហាសន្និបាតអង្ការអន្ដរសភាអាស៊ានហៅ (AIPO) លើកទី២៥ ដែលកម្ពុជាជាម្ចាស់ផ្ទះ នឹង ប្រព្រឹត្តទៅចាប់ពីថៃ្ងទី១២ ដល់ ១៧កញ្ញា ២០០៤ ដោយមានសំដេចក្រុមព្រះនរោត្តមរណរិទ្ធ ជាប្រធានមហាសន្និបាត។
ថ្ងៃ ទី ១៨ កញ្ញា បន្ទាប់ពីការបិទអង្គមហាសន្និបាតលើកទី២៥ នៃអង្គការអន្តរសភាអាស៊ាន នៅទីក្រុងភ្នំពេញមក សំដេចក្រុមព្រះនរោត្តមរណរិទ្ធ ប្រធាន (AIPO) បានមានបន្ទូលបដិសេធអំពីការទិតៀនលើការចំនាយក្នុងការរៀបចំមហាសន្និបាតប្រចាំឆ្នាំ នៃ អង្គការ AIPO នេះ បន្ទាប់ពីលោកងួន ញ៉ិល អនុប្រធានទី២ រដ្ឋសភាអានបញ្ជីចំនាយរបស់គណកម្មាធិការរៀបចំដែលមាន ៣២៥០០០ដុល្លារ ចំនាយផែ្នកសន្តិសុខ និង ២៥០០០ ដុល្លារទៀត សំរាប់ការស្នាក់នៅរបស់ប្រតិភូក្នុងសណ្ឋាគារអាំងទែកុងទីណង់តាល់ លោកងួន ញ៉ិល បានបញ្ជាក់ដែរថា ការចំនាយនេះមិនមានបញ្ចូលការវាយកូនគោលរបស់លោក ហ៊ុន សែន ជាមួយនឹងសមាជិកប្រតិភូទេ។
ថ្ងៃ ទី២០ កញ្ញា មានសេចក្តីរាយការណ៍ពត៌មានថា ចំនួនពលរដ្ឋកម្ពុជាដែលមានជាង ១៤លាននាក់សព្វថៃ្ងអាច នឹង ឡើងដល់ ២៩,៦ លាននាក់ នៅរវាងឆ្នាំ ២០៥០ នេះ បើតាមការស្រង់បានពីការព្យាករណ៍របស់មូលនិធិសហប្រជាជាតិសំរាប់ប្រជាជនរបស់កាសែតកំបូដស័រ។
ថ្ងៃ ទី២១ កញ្ញា លោក ញាណ ផល្លិត មានអាយុ ៤៧ឆ្នាំ និង បានសិក្សាដល់ថ្នាក់ទី១ ទំនើបជាតិ នាឆ្នាំ ១៩៧៥មានលំនៅបច្ចុប្បន្ន នៅក្នុងសង្កាត់វាលវង់ ខណ្ឌ ៧មករា ក្រុងភ្នំពេញ បានចេញរថយន្តម៉ាក " អង្គរ២០០៤ " ថ្មីមួយទៀត បន្ទាប់ពីគាត់បានចេញ រថយន្ដម៉ាក «អង្គរ២០០៣ កាលពីឆ្នាំទៅមិញ។
ថ្ងៃ ទី ២២ កញ្ញា មានសេចក្តីរាយការណ៍ពីមជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំង នឹង ជំងឺអេដស៍ថា ក្នុងមួយថ្ងៃៗ ទូទាំងប្រទេសមានអ្នកកើតជំងឺអេដស៍ប្រមាណជា៥០នាក់បានស្លាប់។
ថ្ងៃ ទី ២៣ កញ្ញា ក្រោយពីរឿងកុនថៃ បានរលប់បាត់ បន្ទាប់ពីកើតមានព្រឹត្តិការណ៍កុបកម្មប្រឆាំងថៃ កាលពីខែមករា ឆ្នាំ២០០៣មក ក្រុមមន្រ្តីប្រទេសកម្ពុជា និង ប្រទេសថៃ មានគំរោងរៀបចំបង្កីតទិវាវប្បធម៌រួមគ្នាមួយ ដោយដាក់បញ្ចាំងរឿងកុនថៃ លើកញ្ចក់ទូរទស្សន៍អែកជនជាថ្មីឡើងវិញ។
ទាក់ទិន នឹង ប្រសាសន៍លោកវ៉ា គឹមហុង ប្រធានគណកម្មាធិការព្រំដែនរដ្ឋាភិបាល ដែលបានទូលព្រះមហាក្សត្រនរោត្ដមសីហនុថា ទឹកដីកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន ទំនងជាមានទំហំធំជាងសម័យឆ្នាំ ១៩៦៣ -១៩៦៩ ទៅទៀតដោយសារវៀតណាមគេធ្វើសម្បទានអោយនោះ ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរបានឡាយលិខិមួយជូនទៅលោក ស៊ានប៉េងសែ នៅប្រទេសបារាំង ជាប្រធានគណកម្មការព្រំដែននៅក្រៅប្រទេស ហើយដែលលោក ស៊ានប៉េងសែបានបកស្រាយថា គឺជាការចំអករបស់ព្រះមហាក្សត្រដល់លោក វ៉ាគឹមហុង។
ថ្ងៃ ទី២៤ កញ្ញា មុនពេលចេញ ដំនើរទៅចូលប្រជុំមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ (អ,ស,ប)លើកទី៥៩ លោកអុបនាយករដ្ឋមន្រ្តី និង ជារដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេស និង សហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិហោ ណាំហុង បាននិយាយទៅកាន់អ្នកកាសែតបែបជាការព្រមានថា ទីភ្នាក់ងារសារពត៌មានបារាំងអាអេហ្វប៉េ បានផ្សាយមួលបង្កាច់ការពិតពីកម្ពុជា ដោយភ្នាក់ងារ អាអេហ្វប៉េ AFP បានផ្សាយអត្ថបទមួយ ដោយស្រង់សំដីរបស់លោកមិនត្រឹមត្រូវ លោកបានរំលឹកបញ្ជាក់ថា លោកបាននិយាយថា កម្ពុជាចង់កាត់ទោសខែ្មរក្រហមអោយបានឆាប់ ក៏ប៉ុនែ្ត AFP បែរជាសរសេរថា កម្ពុជាមិនចង់កាត់ទោសខែ្មរក្រហម ដោយសារមន្រី្តជាន់ខ្ពស់ក្នុងរដ្ឋាភិបាល មានអតីតភាព ជាមេដឹកនាំខែ្មរក្រហម។
ថ្ងៃ ទី២៨ កញ្ញា បន្ទាប់ពីតំលៃប្រេងសាំងចេះតែឡើងទៅៗ លោកគាត ឈន់ រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចហិរញ្ញវត្ថុប្រាប់ថា មិនអាចជួយអោយចុះថ្លៃបាននោះ ខាងចលនានិស្សិតដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ បានចេញសេចក្តីថែ្លងការណ៍មួយ សុំអោយរដ្ឋមន្រ្តីរូបនេះចុះចេញពីតំនែង ដោយចោទប្រកាន់ថា លោកគ្មានសមត្ថភាពជួយរាស្រ្ត។
ថ្ងៃ ទី ៣០ កញ្ញា ក្នុងដំនើរចូលរួមមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិលើកទី៥៩ នៅទីក្រុងញូវយ៉ក សហរដ្ឋអាមេរិក លោក ហោ ណាំហុង បានជួបសវនាការដាច់ដោយលែកមួយជាមួយអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិពីថៃ្ងអង្គារ ហើយភាគីទាំងពីរបានផ្តោតការពិភាក្សា សំខាន់លើបញ្ហាការកាត់ទោសពួកមេដឹកនាំខែ្មរក្រហម ក្រោយពេលដែលរដ្ឋសភាកម្ពុជាផ្តល់សច្ចាប័ន លើកិច្ចព្រមពៀ្រងស្តីពីដំនើរការតុលាការ ក្នុងការកាត់ទោសនោះរួចហើយ។
ថ្ងៃ ទី១ តុលា វិទ្យុវីអូអេរាយការណ៍ថា ព្រះអង្គម្ចាស់នរោត្តមរណរិទ្ធ ប្រធានគណបក្សហ្វុនស៊ិនប៉ិច និង ព្រះអង្គម្ចាស់នរោត្តមសិរីវុឌ្ឍ ជាអគ្គលេខាធិការបក្សបានជួបប្រជុំគ្នាយ៉ាងសំងាត់តែពីរព្រះអង្គ ដើម្បីរៀបចំបញ្ជីឈ្មោះមន្រ្តីដែល នឹង ទទួលតំណែងជាអភិបាលរងខេត្តក្រុង ស្រុកខណ្ឌ សំរាប់កូតាគណបក្សរាជានិយមនេះ នៅពេលដែលមន្រ្ដីរបស់គណបក្សប្រជាជនបានចូលកាន់ដំនែងបំពេញការងារទៅហើយ។
ក្នុងការបែងចែកអំនាចកុ្នងរដ្ឋាភិបាលអានត្តិទី៣នេះ មានមតិរិះគន់ថា គណបក្សទាំងពីរ (ប្រជាជនកម្ពុជានិង ហ្វុនស៊ិនប៉ិច) បានបំប៉ោងទំហំរដ្ឋាភិបាលហួសមាឌ ដែលនាំអោយមានការចាយវាយថវិកាជាតិខ្ជះខ្ជាយព្រោះសមាជិកបានកើនលើសរដ្ឋាភិបាលមុនទេ្វដង គីមានរហូតដល់ជាង ៣៣០រូប ចំពោះតាមខេត្ត-ក្រុង វិញគណបក្សទាំងពីរបានចែក១២ស្មើគ្នា តែចំនួនអភិបាលរងខេត្ត-ក្រុងអាច នឹង ឡើងដល់៦-៧ រូបដោយការបនែ្ថមពី២-៣ ពីគណបក្សជាដៃគូមួយៗ។
ថ្ងៃ ទី៣ តុលា លោក កឹម សុខាប្រធានមជ្ឈមណ្ឌសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទនិយាយរឿងមិនពិត អំពីរឿងដែលថា ព្រះអង្គម្ចាស់នរោត្តមរណរិទ្ធ ប្រធានគណបក្សហ្វុនស៊ិនប៉ិច បានទទួលប្រាក់សំនូក និង យន្តហោះមួយជាថ្នូរ នឹង ការចូលក្នុងរដ្ឋាភិបាលចំរុះថ្មី ពីលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន នៃគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
ថ្ងៃ ទី ៤ តុលា លោកសមរង្សី មេបក្សប្រឆាំង ថែ្លងក្នុងកិច្ចប្រជុំរដ្ឋសភា វាយប្រហារដោយពាក្យសំដីយ៉ាងចាស់ដៃទៅលើរដ្ឋាភិបាល អំពីការអនុម័តជ្រើសអនុប្រធាន គ,ជ,ប ថ្មី ដោយបង្ខំអោយគេលើកដៃ រដ្ឋសភាបានអនុម័តដោយការលើកដៃ នូវកញ្ចប់រចនាសម្ព័ន្ធដឹកនាំរដ្ឋសភា និង រដ្ឋាភិបាល វាជាការធ្វើរដ្ឋប្រហារធម្មនុញ្ញ គឺគ្មានភាពថ្លៃថ្នូរទេ ការរិះគន់ដៀមដាមនេះ ទំនងជាសំដៅទៅលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុន សែន ហើយជាការតបមកវិញ លោក ហ៊ុន សែន ក៏បានព្រលះសងវិញមិនបន្តាក់ដែរ ដោយហៅការិះគន់ របស់លោកសមរង្សីថា បើមិនបានទិតៀនគេ វាយប្រហារគេមួយពេលចេញទៅវិញរន្ទះបាញ់ក៏ស្អី ? ។
ទាក់ទង នឹង ការចោទប្រកាន់ របស់សមរង្សីចំពោះសំដេចក្រុមព្រះរណរិទ្ធថា បានទទួលសំនូកពីលោកនាយករដ្នមន្រ្ដីហ៊ុន សែននោះវិញ ព្រះអង្គទាមទារអោយលោកសមរង្សីបង្ហាញភស្ដុតាង។
ថ្ងៃ ទី ៥ តុលា ព្រះអង្គម្ចាស់រាជទាយាទប្រទេសនរវេសព្រះនាម Haakon Magnus បានយាងបំពេញទស្សនកិច្ចជាផ្លូវការបួនថៃ្ង នៅប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងព្រះឋានជាអែកអគ្គរាជទូតសុច្ឆន្ទ របស់កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិ ហៅកាត់យូអិនឌីភី (UNDP) គោលបំនងសំខាន់ នៃ ព្រះរាជទស្សនកិច្ចក្សត្រអង្គនេះ គឺដើម្បីជួយទ្រទ្រង់កិច្ចអភិវឌ្ឍន៍ សហស្សវត្សរ៍ និង កាត់បន្ថយភាពក្រីក្រទូទាំងពិភពលោក អោយបានពាក់កណ្ដាលគិតត្រឹមឆ្នាំ ២០១៥។
ថ្ងៃ ទី៦ តុលា លោកសមរង្សី ចូលគាល់សំដេចក្រុមព្រះ ដើម្បីធ្វើការពិភាក្សាស្វែងរកដំនែងនៅក្នុងគណកម្មការទាំង៩ នៅក្នុងរដ្នសភា សូមបញ្ជាក់ថា គណកម្មការជំនាញរដ្ឋសភាទាំង៩ មានសមាជិក៧ រូបក្នុងគណកម្មការនីមួយៗ ក្រៅពីប្រធាន និង អនុប្រធានគណកម្មការ ដែលមកពីគណបក្សទាំងពីរ នៅមានសមាជិក៥រូប ដែល ៣រូបមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និង ២រូបមកពីហ្វុនស៊ិនប៉ិច ក្នុង៩ គណកម្មការនេះ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាកាន់កាប់តំនែងប្រធានចំនួន៥ អែ ៤គណកម្មការទៀត បានទៅហ្វុនស៊ិនប៉ិច គណបក្សសមរង្សីមិនបានទទួលដំនែងណាមួយឡើយ។
ថ្ងៃ ទី ៧តុលា ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ សំដេចនរោត្ដមសីហនុ ចេញរាជសារមួយ ប្រកាសដាក់រាជសម្បត្ដិ ព្រះរាជសារដែលអានដោយព្រះអង្គម្ចាស់នរោត្តមរណរិទ្ធ ក្នុងភាពតក់ស្លុតបំផុតក្នុងអង្គប្រជុំសភាកាលពីព្រឹកមិញនេះ សំដេចនរោត្តមសីហនុ បានប្រគល់តួនាទីជាប្រមុខរដ្ឋស្តីទីជូនលោកជា ស៊ីម ប្រធានព្រឹទ្ធសភា។
ថ្ងៃ ទី ៩ តុលា ទាក់ទង នឹង គំរោងយាងវិវត្ដ មកប្រទេសកម្ពុជាវិញរបស់ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរនរោត្ដមសីហនុលោកសមរង្សីបានសរសេរលិខិតមួយថ្វាយព្រះអង្គថា នឹងមានបាតុកម្មប្រឆាំងព្រះអង្គ និង សំដេចព្រះរាជអគ្គមហេសី នៅថៃ្ងយាងមកវិញ ហើយដែលក្រសួងមហាផ្ទៃបានកោះហៅលោកសមរង្សី អោយលោកចូលមកបំភ្លឺ ក្នុងករណីនេះ កាលពីម្សិលមិញ ព្រោះវារឿងធ្ងន់ធ្ងរប៉ះពាល់ដល់សន្ដិសុខជាតិ លោកសមរង្សីមិនបានចូលទៅបំភ្លឺនៅក្រសួងមហាផ្ទៃដោយផ្ទាល់ទេ គ្រាន់តែដាក់លិខិតមួយ ហើយបានគេចខ្លួនយ៉ាងស្ងាត់ៗទៅបរទេសបាត់។
ថ្ងៃ ទី ១៤ តុលា ក្នុងកិច្ចប្រជុំជ្រើសរើសសេ្តចដំបូង នៃព្រះរាជាណាចក្រទី២ នៃកម្ពុជា សំដេចព្រះបរមនាថនរោត្តមសីហមុនី ព្រះរាជបុត្រាព្រះបាទនរោត្តមសីហនុ និង ព្រះជាយានរោត្តមមុនីនាថសីហនុត្រូវបានក្រុមប្រឹក្សារាជសម្បត្តិ ដែលមានសមាជិក៩ រូប សំរេចជាអែកច្ឆ័ន្ទអោយឡើងគ្រងរាជបន្តពីបិតា។
- ការប្រកាសរបស់ក្រុមប្រឹក្សារាជសម្បត្តិរាជធានីភ្នំពេញ ថៃ្ងទី១៤ ខែតុលា ឆ្នាំ២០០៤
- សេចក្តីសំរេចស្តីពីការជ្រើសរើសព្រះមហាក្សត្រ នៃ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
- ក្រុមប្រឹក្សារាជសម្បត្តិ
- - បានឃើញរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
- -បានឃើញព្រះរាជក្រមលេខ នស/រតម/១០០៤/០០៣ ចុះថៃ្ងទី១១ ខែតុលា ឆ្នាំ២០០៤ ប្រកាសអោយប្រើច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំនិងការប្រព្រឹត្តទៅនៃក្រុមប្រឹក្សារាជសម្បត្តិ
- -បានឃើញកំនត់ហេតុរបស់គណកម្មការរៀបចំការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសព្រះមហាក្សត្រថ្មី ចុះថៃ្ងព្រហស្បតិ៍ ១កើត ខែអស្សុជ ឆ្នាំវក ឆស័ក ព,ស ២៥៤៨ ត្រូវនឹងថៃ្ងទី១៤ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០០៤
- សំរេច :
- ប្រការ១ : ត្រូវបានជ្រើសរើស សំដេចព្រះបរមនាថនរោត្តមសីហមុនី ជាព្រះមហាក្សត្រ នៃ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដែលមានព្រះបរមនាម «ព្រះករុណា ព្រះបាទសំដេចព្រះបរមនាថនរោត្តម សីហមុនី សមានភូមិ ជាតិសាសនា រក្ខតខត្តិយា ខេមរា រដ្ឋរាស្រ្ត ពុទ្ធិន្រ្ទាធរា មហាក្សត្រខេមរាជនា សមូហោភាស កម្ពុជអែករាជរដ្ឋបូរណសន្តិ សុភមង្គលាសិរិវិបុលា ខេមរាស្រីពិរាស្រ្តព្រះចៅក្រុងកម្ពុជាធិបតី»។
- ប្រការ២ : ព្រះករុណា ព្រះបាទសំដេចព្រះបរមនាថនរោត្តមសីហមុនី ព្រះមហាក្សត្រ នៃ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ទ្រង់ប្រារព្ធព្រះរាជពិធីសច្ចាប្រណិធាន មុនចូលគ្រងរាជសម្បត្តិ។
- ប្រការ៣ : ស្ថាប័ននីតិបញ្ញត្តិ ស្ថាប័ននីតិប្រតិបត្តិ ស្ថាប័នតុលាការ និង អាជ្ញាធរដែនដីគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ ត្រូវទទួលបន្ទុកអនុវត្តសេចក្តីសំរេចនេះ តាមភារកិច្ចរៀងៗខ្លួន អោយមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ ចាប់ពីថៃ្ងចុះហត្ថលេខានេះតទៅ។
- ក្រុមប្រឹក្សារាជសម្បត្តិ ហត្ថលេខា និង ត្រា
- ជា ស៊ីម
(ចំលងចេញក្រៅផ្លូវការ)
ប្រវត្ដិសង្ខេបព្រះបរមនាថ នរោត្ដ សីហមុនី
ថ្ងៃ ទី១៥ តុលា ប្រទេសកម្ពុជាបានក្លាយជាសមាជិកទី១៤៨ នៃ អង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក WTO ពេញសិទ្ធហើយ បន្ទាប់ពីរដ្ឋសភា ព្រឹទ្ធសភាបានផ្ដល់សច្ចានុម័នបាន ៣០ថ្ងៃមក។
បន្ទាប់ពីលោកសមរង្សីមិនចូលខ្លួនទៅបំភ្លឺនៅក្រសួងមហាផ្ទៃ ហើយគេចខ្លួនទៅបរទេសនោះ តំនាងរាស្ដ្រចំនួន៦០នាក់ បានដាក់ពាក្យប្តឹងលោកមេបក្សប្រឆាំងរូបនេះជាផ្លូវការ ទៅតុលាការក្រុងភ្នំពេញ ដោយចោទអំពីការផ្តល់ដំនឹងមិនពិតទៅព្រះមហាក្សត្រ និង ថា ជាការប្រឆាំងការយាងនិវត្តន៍មកកាន់មាតុប្រទេសរបស់ព្រះអង្គ។
ថ្ងៃ ទី ១៦ តុលា ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រធានគណមេធាវី អានត្តិទី៦ សំរាប់ឆ្នាំ២០០៤-២០០៦ ក្នុងមហាសន្និបាតប្រចាំឆ្នាំលើកទី៩ ការបោះឆ្នោតជុំទី២ លោក សួន វិសាល ដែលមកពីក្រុមអ្នកការពារក្តីកម្ពុជា បានទទួល ១២៧ សំលេង ទល់ នឹង លោកគីតិច បាន១០៨សំលេង ក្នុងចំនួនឆ្នោតសរុប ២៣៦ សន្លឹក។
ថ្ងៃ ទី ១៩ តុលា សំដេចក្រុមព្រះនរោត្ដមរណរិទ្ធមានបន្ទូលថា ការដកអភ័យអែកសិទ្ធលោកសមរង្សីត្រូវផ្អាកសិន ព្រោះត្រូវរៀបចំពីធីឡើងសោយរាជ នៃ ព្រះមហាក្សត្រអោយហើយរួចសិន។ លោកព្រះរាជាអាជ្ញារង យ៉េត ចរិយា នៃ តុលាការក្រុងភ្នំពេញ បានប្រមូលសំនុំរឿង ហើយសំរេចចោទប្រកាន់លោកសម រង្សី និង ធ្វើលិខិតទៅសុំរដ្ឋសភាដកអភ័យអែកសិទ្ធិ ដើម្បីធ្វើការស៊ើបអងេ្កត ទាក់ទិន នឹង សំនុំរឿងបី គឺបន្តឹងក្នុងបទបរិហារកេរ្តលោក ហ៊ុន សែន ពាក់ព័ន្ធ នឹង ឃាតកម្មលើមេដឹកនាំសហជីព បន្តឹងបរិហារកេរ្តប្រធានបក្សហ្វុនស៊ិនប៉ិច និង បន្តឹងពីសមាជិកសភា ៦០រូប ទាក់ទិន នឹង លិខិតលោកសមរង្ស៊ីផ្ញើទូលថ្វាយព្រះមហាក្សត្រពីថៃ្ងទី ៦តុលា ២០០៤ ដែលត្រូវចោទថា បានធ្វើអោយប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខជាតិ ជាមួយគ្នានេះដែរ សមាជិកគណបក្សប្រឆាំងពីររូបទៀតគឺ លោកជាម ចន្នី តំណាងរាស្រ្ដខេត្ដកំពង់ចាម ចោទប្រកាន់ពីបទបង្កើតកងទ័ពប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល និង លោកជា ប៉ូច តំណាងរាស្រ្ដខេត្ដព្រៃវែង ចោទប្រកាន់ពីបទបរិហារកេរ្ដ ក៏ត្រូវប្រឈមមុខ នឹង ការដកអភ័យអែកសិទ្ធដូចគ្នានេះដែរ។
ថ្ងៃ ទី២០ តុលា ក្នុងដំនើរយាងត្រលប់មកកាន់មាតុប្រទេសវិញ របស់ព្រះបរមនាថនរោត្ដសីហមុនី និង សំដេចអូវសំដេចម៉ែ មានចាត់ពិធីរៀបចំស្វាគមន៍ ព្រះអង្គយ៉ាងអធិកអធម្មអស្ចារ្យ មានមនុស្សជាង ៨ម៉ឺននាក់បានទៅឈរអមផ្លូវចាំទទួលព្រះអង្គតាំងពីព្រលានយន្ដហោះពោធិចិនតុង រហូតដល់បរមរាជវាំង មានប្រគុំភ្លេង លេងល្ខោននៅតាមចំនុចសំខាន់ៗ ដែលព្រះអង្គយាងកាត់ផង។
ថ្ងៃ ទី ២៤ តុលា រាជរដ្ឋាភិបាលបានចេញសេចក្តីនែនាំ ប្រកាសផ្សាយតាមទូរទស្សន៍រាជធានីភ្នំពេញ ដល់គ្រប់ក្រសួងមន្ទីរ ស្ថាប័នទាំងអស់ ទាំងផែ្នករដ្ឋ និង អែកជននានា សូមអោយមានការដាក់តាំងព្រះឆាយាលក្ខណ៍ព្រះមហាក្សត្រថ្មី អោយបានរៀបរយ ទាំងការនិយាយសរសេររាជស័ព្ទ ត្រូវប្រើតាមព្រះគោរមងារដែលច្បាប់បានកំនត់ ព្រះមហាក្សត្រថ្មីត្រូវប្រើថា «សំដេចព្រះបរមនាថនរោត្តម សីហមុនី» ចំនែកសំដេចអូវត្រូវប្រើថា «សំដេចព្រះមហាវីរក្សត្រ ព្រះវររាជបិតាអែករាជ្យបូរណភាពទឹកដី និង អែកភាពជាតិខែ្មរ» អែសំដេចម៉ែ ត្រូវប្រើគោរមងារជា «សំដេចព្រះមហាក្សត្រី ព្រះវររាជមាតាជាតិខែ្មរ ក្នុងសេរីភាព សេចក្តីថៃ្លថ្នូរ និងសុភមង្គល»។
ថ្ងៃ ទី ២៦ តុលា គណកម្មាធិការរៀបចំបុណ្យជាតិ អន្តរជាតិ បានប្រកាសអោយដឹងថា ព្រះរាជពិធីរាជាភិសេកព្រះមហាក្សត្រថ្មី សំដេចព្រះបរមនាថនរោត្តមសីហមុនី នឹង ប្រារព្ធឡើងក្នុងពេលបីថ្ងៃបីយប់ (២៨-៣០តុលា ២០០៤) តាមកាសែតរស្មីកម្ពុជាចុះផ្សាយថា ពិធីនេះ នឹង ចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ១៥កើតពេញបូណមី ខែអស្សុជ ឆ្នាំវក ឆស័ក ព.ស២៥៤៨ ត្រូវ នឹង ថ្ងៃទី២៨ តុលា ២០០៤ ដោយរៀបចំតាមបែបព្រហ្មញ្ញសាសនា៖<> ពេលព្រឹក គឺមានក្រុមបាគូរៀបចំពិធី ហោមរោងនៅតាមទិសទាំងបួន ប្រោះព្រំប្រសិទ្ធីពុទ្ធមន្ត ពេលរសៀលមានរៀបពិធីរាជាភិសេកតាមទំលាប់ ហើយពេលយប់មានដុតកាំជ្រួចជូនមហាជនទស្សនា នៅមុខព្រះបរមរាជវាំង មុខវត្តបទុមវត្តី នៅវត្តភ្នំ និង សួនច្បារសំដេចហ៊ុនសែន។
ថ្ងៃទី ២ នឹងមានពិធីស្រង់សុគន្ធវារី ដែលមានសំដេចព្រះវររាជបិតា និង សំដេចព្រះវររាជមាតា យាងជាព្រះរាជាធិបតីផង រួចហើយមានដង្ហែតាមព្រះទីនាំងឆ្ពោះមកកាន់ប្រាសាទទេវាវិនិច្ឆ័យ ដើម្បីចំរើនព្រះបរិត្តពីព្រះសង្ឃ៥២អង្គ រួចហើយមានពិធីសូត្រថ្វាយព្រះបរមងារដល់ព្រះមហាក្សត្រជាផ្លូវការ ពីសំដេចចៅហ្វាវាំង វរវៀងជ័យ អធីបតីស្រឹង្គារ និង ថ្វាយគ្រឿងបញ្ចក កធភ័ណ្ឌ និង ទូលថ្វាយទ្រង់អំពីរាជសម្បត្តិ និង សួយសារអាករ នៃ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ នៅពេលរសៀលម៉ោង១៨ មានបន្លឺគង ទូងស្គរ តាមទីវត្តអារាម ទូរទស្សន៍ វិទ្យុ ចាប់ផ្តើមផ្សាយ មានពិធីអុជកាំជ្រួច និង បើកអោយតំនាងព្រះរាជាវង្សានុវង្ស មន្ត្រីព្រឹទ្ធសភា រដ្ឋសភា តំនាងក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ តុលាការ រាជរដ្ឋាភិបាល យាង និង អញ្ជើញថ្វាយព្រះពរជ័យ ដោយតំកល់លើជើងពាន ព្រះឋានន្តរស័ក្តិ។ បន្តមកព្រះមហាក្សត្រ ទ្រង់ប្រទានសព្វសាធុការពរដល់ប្រជានុរាស្ត្រ ព្រះរាជវង្សានុវង្ស និង ដល់នាម៉ឺនសព្វមុខមន្ត្រី។ ព្រះមហាក្សត្រប្រទានការលើកលែងទោស និង ដោះលែងទណ្ឌិត នឹង មានពិធីលៀងសាយភោជន៍ដល់បន្តាអង្គទូត នាម៉ឺនសព្វមុខមន្ត្រីនៅលើព្រះទីនាំងច័ន្ទឆាយា ហើយពេលរាត្រីមានសំដែងសិល្បតាមទីសាធារណ និង ដុតកាំជ្រួច ដូចយប់ដំបូងដែរ។
ថ្ងៃទី៣ គឺថ្ងៃអាទិត្យ៣០ តុលា ២០០៤ ព្រះមហាក្សត្រថ្មីយាងទៅកាន់ព្រះវិហារព្រះកែវមរកត ដើម្បីសុំព្រះពរជ័យពីព្រះបារមីព្រះបរមរូប និង ព្រះអង្គព្រះកែវមរកត បន្ទាប់មកទ្រង់យាងស្វាគមន៍មហាជននៅព្រះទីនាំងច័ន្ទឆាយា ដោយមានព្រះសូរសៀងផ្ទាល់លើកដំបូង ទៅកាន់ប្រជានុរាស្ត្រ ក្នុងអោកាសនោះ ព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តមរណរិទ្ធ ប្រធានរដ្ឋសភា និង លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន ក៏ នឹង ថ្លែងថ្វាយព្រះពរដល់ព្រះមហាក្សត្រ។ ហើយ និង មានកម្មវិធីសំដែងសិល្បដុតកាំជ្រួច នៅតាមទីសាធារណដូចរាល់យប់ដែរ។