ព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ដ្រនៃកម្ពុជា
ដោយកែវ ឈុន
****************************************
ព្រិត្ដិការណ៍ ឆ្នាំ២០០៣
ថ្ងៃសៅរ៍ ទី
15.មករា 2022.ម៉ោង 9:20
ថ្ងៃទី៣ មករា ព្រះអង្គម្ចាស់នរោត្ដមចក្រពង្ស បានច្រានចោលនូវពាក្យ ដែលនិយាយថា ព្រះអង្គបានចូលរួមធ្វើរដ្ឋប្រហារនៅ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ១៩៩៤។
ថ្ងៃទី៤ មករា ព្រះមហាក្សត្រនរោត្ដមសីហនុទ្រង់មិនយល់ស្រប អោយីជ្រើសសមាជិកព្រឹត្ដសភានៅអនត្ដិក្រោយ ដោយមិនបាច់មានការបោះឆ្នោត ដែលលើកឡើងដោយទ្រង់រណរិទ្ធ និងជា ស៊ីម នោះទេ ហើយព្រះអង្គបានលើកឡើងថា នៅសម័យសង្គមរាស្រ្ដនិយមរបស់ព្រះអង្គ មានសមិទ្ធផលតូចធំ ផ្លូវថ្នាល់ជាច្រើន បានសាងសង់នៅសម័យនោះ ប៉ុន្ដែសមិទ្ធផលទាំងនេះត្រូវបានខូចខាតអស់ក្នុងសម័យសង្រ្គាមអស់ទៅហើយ។ លោកប៊ុត រស្មីគង្គា ប្រធានអង្គការព្រំដែនខ្មែរក្រៅរដ្ឋាភិបាល បានធ្វើលិខិតសុំព្រះរាជអន្ដរាគមពីព្រះមហាក្សត្រនរោត្ដមសីហនុ ក្នុងការ ចុះហត្ថលេខាព្រំដែនរវាង ហ៊ុន សែន និងយួន ដែលគ្រោងធ្វើនៅខែមីនាខាងមុខ។
ថ្ងៃទី៧ មករា ដូចគ្នារាល់ៗឆ្នាំ ក្រុមនិស្សិតធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងថ្ងៃ៧មករា ត្រូវបាន វាយប្រតប់គ្នាជាមួយក្រុមនិស្សិត គាំទ្ររដ្ឋាភិបាល ហៅថាក្មេងវត្ដ។
ថ្ងៃទី៨ មករា រណរិទ្ធចោទអង្គការអាយអ័រអាយ (IRI)ថា មានយុទ្ធសាស្រ្ដបំបែកហ្វុនស៊ីប៉ិច។ តំណាងរាស្រ្ដ ៣៣រូបស្នើអោយ ហ៊ុន សែន លុបកិច្ចសន្យាជាមួយក្រុមហ៊ុនយានតាយដែលសង់សំណង់ជុំវិញពហុកីឡាដ្ឋាន ជាតិអូរឡាំពិជ។
ថ្ងៃទី៩ មករា អង្គការសង្គមស៊ីវិលចេញសេចក្ដីថ្លែងការគាំទ្ររាជតំរិះព្រះមហាក្សត្រក្នុងការជំរុញប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា។
ថ្ងៃទី១០ មករា លោកសុខ អាន នៅអែអង្គការសហប្រជាជាតិ លោកបានជួបចរចាជាមួយលោក ហាន់ គរែល ពីរឿងការកាត់ទោសខ្មែរក្រហម ហើយលោកបាន ជួបជាមួយ លោកកុហ្វីអាណាន់ផងដែរ។
ថ្ងៃទី១២ មករា សំណើរបស់តាម៉ុក មេបញ្ជាការខ្មែរក្រហមសុំបង់ប្រាក់ធានា នៅក្រៅឃុំត្រូវបដិសេធ។
ថ្ងៃទី១៣ មករា សំដេចសង្ឃ ទេព វង្សចេញសេចក្ដីថ្លែងការមួយ មិនអោយយកវត្ដអារាមធ្វើជាកន្លែងចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត។
ថ្ងៃទី១៤ មករា អង្គការ IRI បដិសេធការចោទប្រកាន់របស់ទ្រង់រណរិទ្ធថា មានយុទ្ធសាស្រ្ដបំបែកហ្វុនស៊ីប៉ិច។ នៅស្រុកព្រៃឈ ខេត្ដកំពុងចាម សកម្មជនហ្វុនស៊ីប៉ិចអ្នកស្រី សុខ ចាន់ត្រូវបានឃាតករមិនស្គាល់មុខលួចបាញ់សំលាប់។
ថ្ងៃទី១៦ មករា អង្គការសិទ្ធមនុស្សកម្ពុជាដឹកនាំដោយលោក កឹម សុខា ចេញសេចក្ដីថ្លែងការថា ជារឿងធម្មតា អោយតែជិតដល់ពេលបោះឆ្នោត តែងតែមានអំពើហិង្សា។
ថ្ងៃទី១៧ មករា ដំណើរការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតត្រូវបានបើកយុទ្ធនាការទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា ហើយដែលប្រព្រិត្ដរហូតដល់ថ្ងៃទី ១៥ កុម្ភ។
ថ្ងៃទី១៧ មករា លោកសមរង្សី នៅអែប្រទេសអូស្រ្ដាលីចេញសេចក្ដីថ្លែងការមួយថា បើនាក់ចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតមាន ៦លាននាក់ កំលាំងប្រជាធិបតេយ្យ នឹង ទទួលជោគជ័យ៥៨%។
ថ្ងៃទី២០ មករា ម្ចាស់ស្រ្ដីនរោត្ដមវិជ្ជរា ទទូចស្នើអោយរដ្ឋាភិបាលបង្ហាញ នូវ គំរោង នៃ ការចុះហត្ថលេខាជាមួយភាគីយួន។
ថ្ងៃទី២២ មករា វិទ្យាស្ថានសាធារណរដ្ឋអន្ដរជាតិរបស់អាមេរិក បានចូលគាល់សំដេចនរោត្ដមសីហនុ ហើយចេញសេចក្ដីថ្លែងការមួយទាក់ទង នឹង ការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតក្នុងឆ្នាំ២០០៣ ហើយរៀបចំអោយមានគណប្រតិភូ ១០នាក់ដែលមានសមាសសភាពមកពីសង្គមស៊ីវិល។ លោករុង ឈុន ប្រធានសមាគមគ្រូបង្រៀនកម្ពុជាអែករាជ ផ្ញើលិខិតសុំព្រះរាជអន្ដរាគមពីព្រះមហាក្សត្រ សុំតំលើងប្រាក់ខែគ្រូបង្រៀន ៤០ម៉ីនរៀល។
ថ្ងៃទី២៧ មករា បាតុកម្មអហិង្សាមួយដឹកនាំដោយគណបក្សសមរង្សី តវ៉ាចំពោះភាពមិនប្រក្រតីក្នុងការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត។ ដោយមានពាក្យចចាមអារាមថា តួកុនថៃ នាងកុបសុវណាន់គុនយិង បានចោទថា ខ្មែរលួចអង្គវត្ដរបស់ខ្លួន។ ក្នុងពិធីសំពោធអគារ គរថ្លង់ នៅកំពុងចាម ហ៊ុន សែន ប្រតិកម្មយ៉ាងខ្លាំងហើយថ្លែងថា កុំថាឡើយអង្គរវត្ដ រូបនាងសូម្បីតែស្មៅប៉ុន្មានគុម្ពនៅអង្គរវត្ដមិនស្មើផង ហើយថា ការចាក់ផ្សាយទូរទស្សន៍រឿងថៃក្នុងស្រុក បានបំពុលវប្បធម៌ថៃ សូមអោយទូរទស្សន៍កងយោធពលភូមិន្ទចាក់រឿងថៃតទៀតទៅ តែប្រយ័ត្នគេលើកគ្នាទៅវាយខ្ទិច ខ្ញុំមិនទទួលខុសត្រូវឡើយ។ នៅភ្នំពេញ លោក ជា សុផារា ចៅហ្វាយក្រុងភ្នំពេញ សូមអោយគេ ស៊ើបអង្កេតក្នុងរឿងនេះ ហើយព្រមានទូរទស្សន៍ប៉ុសលេខ៣ថា ប្រយ័ត្នគេរំលើងអង់ទែនចោល។
ថ្ងៃទី២៩ មករា បាតុកម្មហិង្សាដុតស្ថានទូតថៃ និង អគារក្រុមហ៊ុនថៃទាំងអស់នៅភ្នំពេញ ស្ថានទូតខ្មែរថៃត្រូវកាត់ផ្ដាច់។
កកន ៖ កុបកម្មហិង្សាដុតស្ថានទូតថៃ លោកហ៊ុន សែនជាអ្នកដុតភ្លើងហិង្សានេះ នាងកុប សុវណាន់ឃុនយិង គ្រាន់តែជាតួអែកកុនថៃ ទោះបីនាងបាននិយាយពាក្យអ្វីក៏ដោយ ក៏វាមិនមានតំលៃអ្វី រហូតលោកហ៊ុន សែន មានប្រតិកម្មខ្លាំង កាលពីថ្ងៃ ២៧មករា រហូតដល់ឆេះស្ថានទូតថៃ ហើយបែរជាទៅចោទអ្នកនេះអ្នកនោះ ចាប់មនុស្សយកទៅដាក់គុកទទេៗ ទៅ...។
ថ្ងៃទី៣០ មករា នាយកវិទ្យុសំបុកឃ្មុំលោក ម៉ម សូណង់ដូ និង លោក អិន ចាន់ ស៊ីវុត្ថា អ្នកការសែតខ្មែរ ត្រូវចាប់ឃុំខ្លួនពីបទចោទប្រកាន់ថា ញុះញង់អោយមានអំពើហិង្សា ដុតស្ថានទូតថៃ។
ថ្ងៃទី៤ កុម្ភ អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលចំនួន១៨ បានចេញសេចក្ដីប្រកាសអោយដោះលែងលោក ម៉ម សូណង់ដូ ដោយអិតលក្ខខ័ណ្ឌ នៅថ្ងៃជាមួយគ្នានេះដែរ អធិការកិច្ចកំពូលរបស់ថៃ ធ្វើដំនើរមកកាន់ទីក្រុងភ្នំពេញ ដើម្បីវាយតំលៃពីការខូចខាត ស្ថានទូតថៃ និង ក្រុមហ៊ុនថៃ ក្រោយពីមានអំពើកុបកម្មហឹង្សថ្ងៃទី២៩ មករា។
ថ្ងៃទី៥ កុម្ភ លោកហោ ណាំហុង រដ្ឋមន្រ្ដីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាធ្វើដំនើរទៅថៃ ជួបពិភាក្សាជាមួយ ថាក់ ស៊ីនស៊ីណាវ៉ាត្រា នាយករដ្ឋមន្រ្ដីថៃ ដើម្បីដោះស្រាយវិវាទរវាងខ្មែរថៃ ហើយលោកបានចូលគាល់ព្រះមហាក្សត្រថៃផងដែរ។ នៅទីក្រុងភ្នំពេញសំដេច នរោត្ដម សីហនុមានព្រះរាជបន្ទូល មិនព្រមលាយព្រហស្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងព្រំដែនយួន-ថៃ-ឡាវ ដែលគំរោង នឹង ធ្វើនៅខែមីនាខាងមុខ ដោយព្រះអង្គទុកអោយរដ្ឋសភា និង រដ្ឋាភិបាលជាអ្នកទទួលខុសត្រូវចំពោះ បញ្ហាទឹកដីដ៏រាំរៃនេះចុះ។
ថ្ងៃទី ៩ កុម្ភ សមរង្សី ស្ថិតនៅក្នុងការលាក់ខ្លួន ផ្ញើលិខិតពីរច្បាប់មានខ្លឹមសារដូចគ្នា ទៅព្រះរាជអាជ្ញាអមតុលាការយោធា និង ព្រះរាជអាជ្ញាអមតុលាការក្រុងភ្នំពេញ សួរតើលោកត្រូវចោទប្រកាន់នៅក្នុងការពាក់ពន្ធក្នុងរឿ ងកុបកម្មប្រឆាំងទូតថៃមែន រឺទេ?។
ថ្ងៃទី ១០ កុម្ភ ស្ថានទូតអាមេរិកចេញសេចក្ដីប្រកាស ពីការព្រួយបារម្ភរបស់ខ្លួន ពីស្ថានភាពនៅកម្ពុជា ប៉ុន្ដែអាជ្ញាធរខ្មែរបានដោះលែង លោកម៉ម សូណង់ដូ និង លោកចាន់ ស៊ីវុត្ថា អោយបាននៅក្រៅឃុំ។
ថ្ងៃទី១១ កុម្ភ នៅភ្នំពេញមានសភាពអាប់អួរយ៉ាងខ្លាំង លោក ជា សុផារ៉ា អភិបាលក្រុងភ្នំពេញដ៏មានប្រជាប្រីយភាពត្រូវប្ដូរតំនែងភ្លាមៗ តាមរាជក្រិតលាយព្រហស្ថលេខាដោយព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ នរោត្ដម សីហនុ ចុះថ្ងៃទី១០ កុម្ភ អោយទៅកាន់ជាអែកអគ្គរដ្ឋទូតវិសាមញ្ញ និង ពេញសម្ថភាពប្រចាំប្រទេសភូមា លោក កែប ជុតិមា អភិបាលខេត្ដតាកែវ ត្រូវមកកាន់តំនែងអភិបាលក្រុងភ្នំពេញជំនួសវិញ វិធី ផ្ទេតំនែងត្រូវគេធ្វើយ៉ាងតន់ហន់ នៅក្នុងក្រសួងមហាផ្ទៃ ដោយមានកងកំលាំងប៉ូលិសយាមយ៉ាងតឹងរឹង។
ថ្ងៃទី ១២-២០ កុម្ភ ជំលោះពាក្យសំដីរវាង នរោត្ដវិជ្ជរ៉ាតំនាងរាស្រ្ដ និង លោកនាយករដ្ឋមន្រ្ដី ហ៊ុន សែន មាន ស្ថានភាពតឹងតែងយ៉ាងខ្លាំង ហើយត្រូវបញ្ចប់ទៅវិញដោយព្រះម្ចាស់ស្រ្ដីសុខចិត្ដទទួលសូមទោស ហ៊ុន សែន។
ថ្ងៃទី ១៦ កុម្ភ លោក ថាក់ស៊ីន ស៊ីណាវ៉ាត្រា នាយករដ្ឋមន្រ្ដីថៃ ប្រកាសប្រាប់សភាថៃថា កម្ពុជាសន្យាសងលើការខូចខាតស្ថានទូត និង ផលប្រយោជន៍ថៃ កាលពីថ្ងៃទី២៩ មករា ចំនួនទឹកប្រាក់ ៥០លានដុល្លាអាមេរិក។
ថ្ងៃទី១៧ កុម្ភ លោក ប៊ុតរស្មីគង្គា អង្គការព្រំដែនខ្មែរក្រៅរដ្ឋាភិបាល ធ្វើលិខិតស្នើសុំអោយរដ្ឋាភិបាលបង្កើត គណកម្មការព្រំដែនចំរុះមួយ ដែលមានគណកម្មការព្រំដែនខ្មែរទាំងអស់ចូលរួម មានគណកម្មការព្រំដែនខ្មែរអែករាជ របស់លោក ស៊ាន ប៉េងសែ មានទីតាំងនៅប្រទេសបារាំង គណកម្មការព្រំដែនខ្មែររបស់និសិត្សបញ្ញវ័ន្ដ និង គណកម្មការព្រំដែនខ្មែររបស់រដ្ឋាភិបាលដឹក នាំដោយ លោក វ៉ាគិម ហុង។
ថ្ងៃទី១៨ ឃាតកម្មកណ្ដាលថ្ងៃត្រង់ទៅលើ លោក អោម រដ្ឋសាឌី ទីប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់ម្នាក់របស់ទ្រង់រណរិទ្ធ ប្រធានគណបក្ស ហ្វុនស៊ីប៉ិច និង ជាប្រធានរដ្ឋសភាផងដែរ។
ថ្ងៃទី២០ កុម្ភ ដោយស្ថានភាពនយោបាយមានសភាពតានតឹង ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ នរោត្ដម សីហនុ បានលុបចោលគំរោងការយាងទៅកាន់ទីក្រុងប៉េកាំង ដើម្បីពិនិត្យព្រះកាយរោគ។
ថ្ងៃទី២៣ កុម្ភ លោកហ៊ុន សែន ធ្វើដំនើរទៅចូលរូមប្រជុំនៅទីក្រុង កូលាលុមពួនៃ បណ្ដាប្រទេសមិនចូលបក្សសម្ព័ន នៅទីនោះ ហ៊ុន សែន នឹងធ្វើកិច្ចជំនួបទ្វេភាគីរវាង លោក ថាក់ស៊ីន ផងដែរ។
ថ្ងៃទី ២៤ កុម្ភ នៅទីក្រុងភ្នំពេញ កងប៉ូលិសចំនួនប្រមាណ ២៥០-៣៥០នាក់ បញ្ជាដោយ ហុក ឡងឌី អគ្គមេបញ្ជាការប៉ូលិសជាតិ បានបើកក្បួនសមយុទ្ធបង្ហាញសាច់ដុំ និង ហ្វឹកហាត់ក្នុងការបង្ក្រាបបាតុកម្មជាយថាហេតុ ដែលកើតមានក្នុងការធ្វើបាតុកម្ម តវ៉ា ប្រឆាំង និង ការបោះឆ្នោតមិនប្រក្រតី ដែលគ្រោងធ្វើនៅខែកក្កដាខាងមុខ។ នៅ អែទីក្រុងបាងកកលោក ថាក់ស៊ីន ស៊ីណាវ៉ាត្រា បានបញ្ជូនកងស៊ើបអង្កេតមួយក្រុមមកកម្ពុជា ដើម្បីធ្វើការស៊ើបអង្កេតក្នុងរឿងកុបកម្មហិង្សា ដែលកើតកាលពីថ្ងៃទី២៩មករា។
ថ្ងៃទី២៦ កុម្ភ លោកជា សុផារ៉ា ដែលទទួលភារជាទីប្រឹក្សា លោកហ៊ុន សែន បានបដិសេធមិនទទួលតំនែង អែកអគ្គរាជទូតប្រចាំប្រទេសភូមាទេ តំនែងដែលឡាយព្រហស្ថលេខាដោយសំដេចនរោត្ដម សីហនុ ។
ថ្ងៃទី២៧ កុម្ភ សំដេចនរោត្ដមសីហនុ មានប្រតិកម្មជាលើកទី១ ច្រានចោលនូវសេចក្ដីអះអាងថា បញ្ហាព្រំដែនខ្មែរមានការពិបាកដោះស្រាយ ហើយត្រូវប្រើកាលវេលាដ៏យូរទៀតផង ព្រះអង្គថ្លែងថា ព្រំប្រទល់ប្រទេសខ្មែរ បានទទួលស្គាល់ដោយប្រទេសធំៗជាច្រើន ដូចជាបារាំង អាមេរិក អូស្រ្ដាលី យួនខាងត្បូង តាំងពីសម័យ សង្គមរាស្រ្ដនិយមម្ល៉េះ។ នៅថ្ងៃជាមួយគ្នានេះព្រះអង្គក៏សូមអំពាវនាវ អោយរដ្ឋាភិបាលដោះលែងនិស្សិត កែន សារ៉ា និង កូនចៅនិស្សិត ព្រមទាំងសិស្សានុសិស្សដែលត្រូវចាប់ហើយឃុំឃាំងនោះវិញ។
ថ្ងៃទី៥ ខែមនា ប្រទេសកម្ពុជាបានប្រកាសបិទព្រំដែនខ្មែរថៃ ជាអែកតោភាគី ចាប់តាំងពីមានបាតុកម្មហិង្សា វាយទូតថៃនោះ ថៃបានរាំងជនជាតិរបស់គេមិនអោយចូលមកកម្ពុជាទេ ហើយការធ្វើ អាជីវកម្មក៏មិនមានការដោះដូរដោយស្មើភាពគ្នាឡើយ។
ថ្ងៃទី៧ ខែមីនា ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរព្រះបាទនរោត្ដមសីហនុប្រកាសថា ព្រះអង្គ និង ដាក់រាជ ប្រសិនបើមានការយល់ស្របពីមតិ ភាគច្រើននៅក្នុងរដ្ឋសសភា។
ថ្ងៃទី១៣ ខែមិនា លោកហាន់គររែល អគ្គលេខាធិការរងនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ រួមជាមួយសហការី៦នាក់ បានធ្វើដំនើរមកដល់ទីក្រុងភ្នំពេញ ដើម្បីធ្វើកិច្ចពិភាក្សាក្នុងការកាត់ទោសមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម ដែលត្រូវបានជាប់គាំងមកអស់ជាយូរ។
ថ្ងៃទី១៥ ខែមីនា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និង មន្រ្ដីអង្គការសហប្រជាជាតិបានឈានដល់ការយល់ព្រមជាមួយគ្នា ដើម្បីធ្វើគំរោងការច្បាប់ កាត់ទោសខ្មែរក្រហម។
ថ្ងៃទី២១ មិនា លោកសុខអាន ទីស្ដីការរដ្ឋមន្រ្ដី និង ទេសរដ្ឋមន្រ្តីបានធ្វើការចរចា ជាមួយរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេសថៃ សូរគៀត នៅស្រុកអារញ្ញ ដោយបានធ្វើកិច្ច ព្រមព្រៀងអោយបើកព្រំដែនខ្មែរថៃឡើងវិញ ថៃ-ខ្មែរ អាចធ្វើការឆ្លងព្រំដែនដោយសេរីឡើងវិញ។
ថ្ងៃទី១១ ខែ មេសារ លោកហោ ណាំហុង ក្រសួងការបរខ្មែរ និងលោក សូរេគៀត ក្រសូងការបរទេសថៃ បើកិច្ចប្រជុំមួយនៅទីក្រុងសៀមរាប ថៃ និង កម្ពុជា បានឈានដល់កិច្ចព្រមព្រៀងមួយ ដើម្បីបើកអែកអគ្គស្ថានទូតឡើងវិញ ដែលតាំងពីមានវិបត្ដកាលពីថ្ងៃទី២៩ មករា ហើយភាគីនីមួយៗ បានធ្វើការបិទព្រំដែនជាអែកតោភាគីម្ដងម្នាក់ ហើយដែលមានការបើកឡើងវិញត្រឹមធារធារីប៉ុណ្ណោះ។
ថ្ងៃទី១៣ មេសាលោកអ៊ុង សាន អគ្គរដ្ឋទូតខ្មែរ បានវិលចូលទៅធ្វើការរបស់ខ្លូន នៅទីក្រុងបាងកកឡើងវិញ បន្ទាប់ពីមានការរង្គោះរង្គើកាលពីថ្ងៃ២៩ មករា។
ថ្ងៃទី២០ មេសាលោក ហ៊ុន សែនមានប្រតិកម្មធ្ងន់ៗ ចំពោះការឆ្លើយឆ្លងពាក្យសំដីរវាងលោក រួមរិត ដែលតែងតែរិះគន់រដ្ឋាលោកហ៊ុន សែនជាប្រចាំ ហើយដែលថា ជាមិត្ដសំលាញ់ព្រះមហាក្សត្រ នរោត្ដម សីហនុ កាលពីកុមារភាព លោកហ៊ុន សែន បានសុំអោយព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ ផ្ដល់អាសយដ្ឋាន លោក រួមរិត ដើម្បីបានធ្វើការស្រាយបំភ្លឺជាមួយគ្នា។
ថ្ងៃទី២២ មេសាលោកលោករួមរិត សរេសរសំបុត្រសុំទោស លោកហ៊ុន សែន ថាលោកមានវ័យចាស់ជរា វង្វេង វង្វន់មិនអាចធ្វើការអោយបានត្រឹមត្រូវបាននោះទេ។ លោក ហ៊ុន សែន បានលើកលែងទោសអោយដោយ មានសំដីយ៉ាងធ្ងន់ដដែលថា លោករួមរិត ចាស់វង្វេងវង្វន់ ប៉ុន្ដែមានសំដីថ្វីមាត់ណាស់ ខាងរិះគន់រដ្ឋាភិបាលរបស់លោក។
ថ្ងៃទី២៣ មេសា ឃាតកម្មកណ្ដាលក្រុងភ្នំពេញទៅលើចៅក្រម សុខ សេដ្ឋាមុន្នី ដែលជាចៅក្រមដ៏ល្បីម្នាក់ លោកបានកាត់ទោសអុក្រិតកម្មជាច្រើន ហើយបានកាត់ទោស នួន ប៉ែត ឈូករិន សំប៊ិត អតីតមេបញ្ជាការខែ្មរក្រហម ទាក់ទិន នឹង ការសំលាប់ជនបរទេស នៅភ្នំវល្លិ អោយជាប់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត។
ថ្ងៃទី២៤ មេសាលោកឆាតឆាវិត ឆាតសុវណ្ណ អែកអគ្គរាជទូតថៃ បានមកដល់ភ្នំពេញ និង បើកធ្វើការឡើងវិញ។ ការបើកមហាសន្និបាតវិសាមញ្ញពីរថ្ងៃ របស់គណបក្សប្រជាជន នៅទីក្រុងភ្នំពេញ ដើម្បីវាយតំលៃគ្រប់និន្នាការនយោបាយ ហើយដែលដាក់អោយមានបែក្ខភាព ហ៊ុន សែន តែមួយនាក់គត់ ជាបែក្ខភាពនាយករដ្ឋមន្រ្ដី មានមនុស្សចូលរួមចំនួន៧០០នាក់។
ថ្ងៃទី២៥ មេសា រដ្ឋាភិបាលខ្មែរប្រកាស មិនចេញច្បាប់អនុញ្ញាតិអោយ គ្លូបាលវិនេស Global Viness ធ្វើការបន្ដ នៅប្រទេសកម្ពុជាទៀតទេអង្គការ គ្លូបាលវិនេស ជាអង្គការឃ្លាំមើលការកាប់ព្រៃឈើដោយខុសច្បាប់នៅប្រទេសកម្ពុជា ហើយដែលបានចប់អាណត្ដិរបស់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃ ២២ខែមេសា។ រដ្ឋាភិបាលខ្មែរ មានការមិនសប្បាយចិត្ដទេ អំពីរបាយការនៃអង្គការនេះ ជូនទៅអង្គការបរិដ្ឋានពិភពលោក។
ថ្ងៃទី២៩ មេសា លោកនាយករដ្ឋមន្ដ្រី ហ៊ុន សែន បានទៅចូលរួមប្រជុំជាប្រធានកិត្ដិយសនៅទី ក្រុងបាងកក អំពីបញ្ហារជំងឺសារ ជំងឺរលាកសួត ដែលកំពុងរាតត្បាតនៅបណ្ដាប្រទេសអាស៊ីដែលមានប្រភពពីប្រទេសចិន ហើយបានឆ្លងចូល ហុងកុង សិង្ហបូរី ថៃ វៀតណាមជាដើម។ អង្គការ អាយអាអាយ IRI បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការរបស់ខ្លួនមួយថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវតែហ៊ានទទួលស្គាល់ រាល់អំពើហិង្សានយោបាយ ហើយចាប់អ្នកប្រព្រឹត្ដខុសមកផ្ដាន់ទាទោសតាច្បាប់។ ដើមខែមិថុនា គណបក្សធំទាំងពីរគឺគណបក្សហ្វុនស៊ីប៉ិច និង គណបក្សប្រជាជនចោទប្រកាន់គ្នា ទៅវិញទៅមកអំពីព្រឹត្ដិការណ៏ឆ្នាំ១៩៩៧ ហើយដែលធ្វើអោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ចាក់ផ្សាយព្រឹត្ដការណ៍បង្ហូរឈាមដ៏ជូរចត់នេះតាមទូរទស្សជាតិ។
ថ្ងៃទី ៦ ខែមិថុនា នៅសាលចតុមុខភ្នំពេញ លោកហាន់គ័ររ៉ែល និង លោកសុខអាន បានចុះកិច្ចព្រមព្រៀមបង្កើតតុលាការអន្ដរជាតិមួយ ដើម្បីធ្វើការកាត់ទោសមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម ហើយដែលបានធ្វើការចរចាគ្នាអស់រយពេលជាង៥ឆ្នាំមកហើយ។
ថ្ងៃទី៨ មិថុនា ក្រុមនិស្សិតក្មេងវត្ដ ដឹកនាំដោយ ម៉ៅ យី ដែលគេបានដឹងថា ត្រូវបានគ្រាំទ្រដោយរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក ហ៊ុន សែន ហើយដែលតែងតែបង្កអំពើហិង្សាផ្សេងៗ ទៅលើក្រុមនិស្សិត ដើម្បីលិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យជារឿយៗ បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការមួយ សូមអោយសំដេចក្រុមព្រះនរោត្ដមរណរិទ្ធ ធ្វើការសុំទោសជាសាធារណ ក្រោយពីពួកគេបានចោទប្រកាន់ថា សំដេចក្រុមព្រះបានមើលងាយមើលថោកដល់ពួកគេ។
ថ្ងៃទី១៣ មិថុនា ក្រុមអាជ្ញាធរប៉ូលិសខ្មែរ បាញ់រះទៅលើហ្វូងកូដកម្មអហិង្សាមួយ របស់រោងចក្រធីរាតេច ដែល បង្កអោយមានអំពើហិង្សា ធ្វើអោយមានកម្មករយ៉ាងតិចម្នាក់ស្លាប់ និង របួសជាច្រើននាក់ទៀត ខាងអាជ្ញាធរ មានប៉ូសិលម្នាក់ស្លាប់ដោយដុំថ្ម ដែលត្រូវបានគុបដោយហ្វូងកម្មករ។
ថ្ងៃទី១៦ មិថុនា ការបើកកិច្ចប្រជុំកំពូលលើកទី៣៦ រវាងសមាគមន៏អាស៊ាននៅភ្នំពេញដែលប្រព្រឹត្ដទៅចំនួនពីរថ្ងៃ។
ថ្ងៃទី១៧ មិថុនា រដ្ឋមន្រ្ដីក្រសួងការបរទេសអាមេរិក លោក ខូលីន ផូវែល ធ្វើដំនើរមកដល់ទីក្រុងភ្នំពេញ ក្នុងការធ្វើទស្សនកិច្ចចំនួនពីរថ្ងៃ លោកបានចូលរួមប្រជុំក្នុងវេទិការស្ដីពីសន្ដិសុខតំបន់អាស៊ាន ហើយលោកបានជួបជាមួយ ទ្រង់នរោត្ដមរណរិទ្ធ ប្រធានរដ្ឋសភា លោក សមរង្សី ប្រធានគណបក្សប្រឆាំង និង លោកហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្ដីកម្ពុជាផងដែរ លោកផូវែល សុំស្នើ និង ជុំរុញអោយមានការ បោះឆ្នោតដោយសេរី និង យុត្ដិធម៌នៅខែកក្កដាខាងមុខ។
ថ្ងៃទី២៦ មិថុនា ថ្ងៃដំបូង នៃ ថ្ងៃយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោត គណបក្សប្រជាជន និង គណបក្សសមរង្សី បើកយុទ្ធនាការរបស់ខ្លួននៅទីក្រុងភ្នំពេញ ដែលមានមនុស្សចូលរួមជាច្រើនពាន់នាក់។ ដោយលែកគណបក្សហ្វុនស៊ីប៉ិច បើកយុទ្ធនាការឃោសនារបស់ខ្លួននៅខេត្ដកំពុងចាម មានមនុស្សចូលរួមចំនួន៨០០នាក់។
ថ្ងៃទី ១៨ កក្កដា ការយាងត្រលប់ពីចិនវិញរបស់សំដេចនរោត្ដមសីហនុ ព្រះអង្គថ្លែងប្រកាសថា ព្រះអង្គ នឹង ឈរជាអ្នកជួយសំរួលអោយគ្រប់ភាគីបោះឆ្នោត ប្រសិនបើមានបញ្ហា។
ថ្ងៃទី២៤ ក្កកដា អង្គការអន្ដរជាតិមានការភ្ញាក់ផ្អើលយ៉ាងខ្លាំង ដោយសំដេចនរោត្ដមសីហនុ បានមានបន្ទូលតិះទៀតយ៉ាងខ្លាំង នៃ ដំនើរការកាត់ទោសខ្មែរក្រហម ហើយព្រះអង្គប្រកាសថា នឹង មិនចូលធ្វើជាកសិនសាក្សី ក្នុងការកាត់ទោសខ្មែរក្រហមដ៏សែនលប់លែនេះទេ ហើយដែលពីមុនៗ ព្រះអង្គតែងតែមានបន្ទូលថា នឹង ចូលធ្វើជាកសិនសាក្សី អោយតុលាការកាត់ទោសខ្មែរក្រហម ប្រសិនបើគេត្រូវការព្រះអង្គ។
ថ្ងៃទី២៥ ក្កកដា ថ្ងៃចុងក្រោយ នៃ ការឃោសនាបោះឆ្នោត គេឃើញគណបក្សធំៗទាំងបី ធ្វើការឃោសនាជាចុងក្រោយនៅទីក្រុងភ្នំពេញ ហើយជាពិសេសគណបក្សសមរង្សីមានការឃោសនាយ៉ាងគគ្រឹកគគ្រេងធំជាងគេ ហើយគណបក្សប្រជាជន ធ្វើការឃោសនា ដែលមានទ្រង់ទ្រាយធំនៅខេត្ដកំពង់ធំ។ ការឃោសនាបោះឆ្នោត បានប្រព្រឹត្ដទៅ ដោយមានលក្ខណល្អប្រសើរជាងឆ្នាំមុនៗ មានអំពើហិង្សា គំរាមគំហែង ២១៣ករណី និង មានមនុស្សស្លាប់ ១៧នាក់។ ដោយលែក សំដេចនរោត្ដមសីហនុ បានសរសេរអត្ថបទមួយក្រោមចំនងជើងថា «អនាគតដ៏គួរអោយភ័យខ្លាចរបស់កម្ពុជា» ខ្មែរក្រហមនៅរស់រានមានជីវិតនៅឡើយ អ្វីដែលខ្ញុំមើលឃើញ គេគ្រប់គ្នាមើលមិនេឃីញព្រោះគេមិនចង់មើល ខ្មែរក្រហមទាំងពីរបក្ស ដែលធ្វើសង្គ្រាមកាលពីឆ្នាំ១៩៧៨-៧៩ ម្នាក់និយមចិន និង ម្នាក់ទៀតនិយមយួន និងសូវៀត កំពុងរស់នៅយ៉ាងមានអំនាចនៅចំពោះមុខយើងគ្រប់គ្នា ដោយឈរលើពាក្យ ស្លោកថា សាមគ្គីគ្នាជាកំលាំង ប៉ុល ពតស្លាប់ហើយ គេស្រែកថាជ័យយោ ប៉ុល ពត។
ថ្ងៃ ២៦ ក្កកដា លោក ហ៊ុន សែន នាយករដមន្រ្តីខ្មែរប្រកាសសូមអោយប្រជាជនខ្មែរនាំគ្នាទៅបោះឆ្នោត អោយបានគ្រប់ៗគ្នា ហើយសូមកុំអោយនាំគ្នាផឹកទឹកស្រវឹងដែលអាចធ្វើអោយមានអំពើហិង្សានៅពេលបោះឆ្នោត សំដេចនរោត្ដមសីហនុ ប្រកាសថា កណបក្សហ្វុនស៊ីប៉ិចមានកំហុសរំលោភលើបញ្ញាតិព្រះអង្គ ក្នុងការយកព្រះ នាមព្រះអង្គធ្វើការឃោសនាបោះឆ្នោត។
ថ្ងៃទី ២៧ ក្កកដា ការបោះឆ្នោតនៅប្រទេសកម្ពុជា បានប្រព្រឹត្ដទៅដោយសុវត្ដិភាព ទីស្នាក់ការបោះឆ្នោតចំនួន ១២៨០០កន្លែង បានបិទនៅវេលាម៉ោង ១៥រសៀលថ្ងៃនេះ។មានគ្រាប់មួយផ្ទុះឡើងនៅជិតទីស្នាក់ការគណបក្សហ្វុនស៊ីប៉ិច និង ពីរគ្រាប់ទៀត មិនទាន់ផ្ទុះដាក់បង្កៃចោលក្នុងធុងសំរាមមុខវាំងដែលសំដេចនរោត្ដមស៊ីហនុ និង ព្រះអគ្គមេហសីមុនីនាដ្ឋ ទ្រង់គង់ប្រថាប់នៅទីនោះ ត្រូវបានរកឃើញដោយអាជ្ញាធរប៉ូលិស។
ថ្ងៃទី ២៩ ក្កកដា គណបក្សសមរង្សី ដែលមាន លោក សមរង្សី និង គណបក្សហ្វុនស៊ីប៉ិច ដែលមានស្ដេចឃុនសេរីវុឌ្ឍ ដែលធ្លាប់តែមានសង្រ្កាមពាក្យសំដីជាមួយគ្នាយ៉ាងតឹងតែង បានចូលមកអង្គុតុមូល ធ្វើសន្និសិទ្ធកាសែតរួមគ្នាមួយ ប្រកាសមិនទទួលស្គាស់លទ្ធផល នៃ ការបោះឆ្នោតបន្ដោះអាសន្ន ដែលប្រកាសដោយគណប្រជាជន ទ្រង់រណរិទ្ធ បានប្រកាសថា បើមានលោក ហ៊ុន សែនជានាយករដ្ឋមន្រ្តី គណបក្សហ្វុនស៊ីប៉ិច ក៏មិនចូលរួមធ្វើរដ្ឋាជាមួយគណបក្សប្រជាជនដូចលោកសមរង្សី ដែលធ្លាប់តែបានប្រកាសរួចមកហើយដែរ។ ដោយយោងទៅតាមលទ្ធផលបន្ដោះអាសន្ន គណបក្សប្រជាជនមិនអាចមានកៅអីគ្រប់គ្រាន់ក្នុងសភាដឹកនាំតែម្នាក់អែងទេ ហើយបានប្រកាស នឹង បង្កើតរដ្ឋាភិបាលចំរុះ។
ថ្ងៃទី ១ សីហា លោក សមរង្សី ចូលគាល់ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ សំដេចនរោត្ដមសីហនុ ហើយដែលព្រះអង្គបានទទួលថា នឹង ជួយធ្វើព្រះរាជអន្ដរាគមដើម្បីទំលាយការទាល់ច្រកក្នុងការបង្កើតរដ្ឋា។
ថ្ងៃទី ៣សីហា គណបក្សហ្វុនស៊ីប៉ិច និង គណបក្សសមរង្សី បានចុះហត្ថលេខារួមមួយ លើកិច្ចព្រមព្រៀងសហការរួមក្នុងការពង្រឹងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។
ថ្ងៃទី ៨សីហា គជប ប្រកាសលទ្ធផលបោះឆ្នោតជាបន្ដោះអាសន្ន គណបក្សប្រជាជនបាន ២៤៤៧២៥៩ សំលេង គណបក្សសមរង្សីបាន ១១៣០៤២៣ សំលេង គណបក្សហ្វុនស៊ីប៉ិចបាន ១០៧២៣១៣ សំលេង។
ថ្ងៃទី ១១សីហា សំដេចនរោត្ដមសីហនុរៀបចំលៀងភោជនាហារដល់មន្រ្ដីគណបក្សប្រជាជន ដើម្បីជូនពរដល់បុណ្យខួបកំនើតរបស់ លោក ហ៊ុន សែន ផងដែរ។
ថ្ងៃទី ២៣ សីហា សម្ព័ន្ធភាពប្រជាធិបតេយ្យរវាងគណបក្សហ្វុនស៊ីប៉ិច និង គណបក្សសមរង្សីបានប្រកាសជាផ្លូវការ ដែលមានទ្រង់នរោត្ដមរណរិទ្ធជាប្រធាន ហើយ លោកសមរង្សីជាអនុប្រធាន ទ្រង់នរោត្ដមសេរីវុឌ្ឍជាអគ្គលេខាធិការ។
ថ្ងៃទី៣០ សីហា គជប ប្រកាសលទ្ធផលបោះឆ្នោតជាផ្លូវការ គណបក្សប្រជាជនបាន ៧៣ អាសន គណបក្សហ្វុនស៊ីប៉ិចបាន ២៦អាសន និង គណបក្សសមរង្សីបាន ២៤អាសន។រហូតតាំងពីការបោះឆ្នោតថ្ងៃ២៧មក ការបង្កើតរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានជាប់គាំង ដោយគណបក្សជាប់ឆ្នោតធំៗពីរជំទាស់ បេក្ខភាពលោកហ៊ុន សែន ជានាយករដ្ឋមន្រ្ដី។
ថ្ងៃទី៣១ សីហា អាជ្ញាធរប៉ូលិសកម្ពុជាបានបង្រ្កាបពួកបាតុករ ប្រឆាំងលទ្ធផលបោះឆ្នោត និង អន្ដោប្រវេសខុសច្បាប់វៀតណាម មកពីគណបក្សរណសិរ្សជនជាតិខ្មែរ ដោយអំពើហិង្សា និង ធ្វើការចាប់ខ្លួនមនុស្សចំនួន ១៩នាក់។
ថ្ងៃទី៣ កញ្ញា សំដេច នរោត្ដម សីហនុ ចេញរាជសារមួយជូនប្រជារាស្រ្ដរបស់ព្រះអង្គថា ព្រះអង្គ នឹង យាងទៅបើកកិច្ចប្រជុំសភាអាណត្ដិទី៣ នៅថ្ងៃ ២៥ រឺ២៦ រឺ ២៧ បើគណបក្សជាប់ឆ្នោតទាំងបី (សម រង្សី ហ្វុនស៊ីប៉ិច ប្រជាជន) អញ្ជើញទៅចូលរួម ដោយគ្មានអវត្ដមាន គណបក្ស១ រឺ ២។
ថ្ងៃទី៤ កញ្ញា គណបក្សជាប់ឆ្នោតទាំង៣ ប្រកាសថា នឹង ចូលប្រជុំសភាតាមការកោះប្រជុំរបស់ព្រះមហាក្សត្រ។
ថ្ងៃទី ៩ កញ្ញា ក្រោយពីមានភាពតានតឹង និងភាពទាល់ច្រកក្នុងការបង្កើតរដ្ឋាភិបាល និងដោយមានការស្នើសុំ ពីពួកនិសិត្សក្មេងវត្ដដែលគេដឹងថា ជាអ្នកគាំទ្ររដ្ឋាភិបាលលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុន សែន សំដេចសង្ឃទេព វង្ស ព្រមទាំងព្រះសង្ឃចំនួនប្រហែល ១០០អង្គ យាយជី និង អ្នកចូលរួមស្លៀក ស ពាក់សប្រារព្ធពិធីសូត្រមន្ដបួងសុំសន្ដិភាពនៅ វត្ដអុណាលោមទីក្រុងភ្នំពេញ។
ថ្ងៃទី១២ កញ្ញា លោកហ៊ុន សែន ធ្វើការគៀបសង្កត់គណបក្សហ្វុនស៊ីប៉ិច ដែលបានធ្វើសម្ព័ន្ធភាពប្រជាធិបតេ យ្យជាមួយគណបក្សសមរង្សី ដោយដកមន្រ្ដីសំខាន់ៗរបស់ហ្វុនស៊ីប៉ិចចំនួន១៧នាក់ពីមុខតំនែងរដ្ឋ។
ថ្ងៃទី ១៣ កញ្ញា ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវគេអនុញាត្ដិអោយចូលជាសមាជិកអង្គការពិភពលោក WTO។
ថ្ងៃទី១៥ កញ្ញាលោកសមរង្សីនៅស្រុកបារាំងប្រកាស នឹង មិនទៅចូលរួមប្រជុំសភាលើដំបូង នៅថ្ងៃទី២៦, ២៧ ដូចដែលគ្រោងទុកនោះទេ ដោយសុំអោយរាប់សន្លឹកឆ្នោតឡើងវិញ នៅខេត្ដស្វាយរៀង និង កំពង់ធំ។
ថ្ងៃទី១៦ កញ្ញា សំដេច សីហនុ ចេញរាជសារប្រកាសថា មិនយាងទៅបើកកិច្ចប្រជុំសភាដំបូងដូចដែលបានគ្រោងទុក នៅថ្ងៃទី ២៦, ២៧ នោះទេ ដោយគណបក្សសមរង្សីជូនដំនឹងថា ត្រូវនៅតវ៉ាអំពីការរាប់សន្លឹកឆ្នោតអោយបានត្រឹមត្រូវសិន។
ថ្ងៃទី ១៧ កញ្ញាលោក ហ៊ុន សែន នាំសមាជិកសភាជាប់ឆ្នោត ៧៣នាក់ចូលគាល់ព្រះមហាក្សត្រនរោតម្ដ សីហនុ នៅព្រះរាជវាំង ហើយទូលថ្វាយព្រះអង្គថា ប៉ូលិស ទាហានភាគច្រើនសុំអោយព្រះអង្គកោះប្រជុំសភាលើកដំបូង។
ថ្ងៃទី២០ កញ្ញា ក្រោយពីលោក ហ៊ុន សែន បាននាំដំនាងរាស្រ្ដ ៧៣រូបចូលគាល់ព្រះមហាក្សត្រសំដេចនរោត្ដម សីហនុ ព្រះអង្គបានចេញព្រះរាជសារមួយផ្ញើជូនជនរួមជាតិរបស់ព្រះអង្គថា ព្រះអង្គទទួលការគំរាមគំហែងពីសំនាក់សង្គមស៊ីវិល ទាហាន ប៉ូលិសខ្លះ ដែលកាន់ជើងគណបក្សប្រជាជន ព្រះអង្គទ្រង់ព្រះតំរិះថា បើព្រះអង្គយាងទៅបើកកិច្ចប្រ ជុំសភាពផ្ទាល់ដូចជាព្រះអង្គចុះញ៉មគេ ដែលមួយជីវិតព្រះអង្គមកហើយ ព្រះអង្គមិនដែលចុះញ៉មនរណាទេ សូម្បីអានានិគមនិយមបារាំង ចក្រពត្ដិអាមេរិក វៀតណាម សាធារណរដ្ឋ លន់ នល់ ហើយចុងក្រោយ ប៉ុល ពត ក៏ព្រះអង្គមិនចុះញ៉មដែរ។
ថ្ងៃទី២៧ កញ្ញាដោយគ្មានវត្ដមានព្រះមហាក្សត្រ គណបក្សហ្វុនស៊ីប៉ិច និង គណបក្សសមរង្សី ចូលរួមជាមួយគណបក្សប្រជាជនជន ដែលដឹកនាំសមាជិកសភារបស់ខ្លួនចំនួន ៧៣នាក់ បើកកិច្ចប្រជុំសភាអាណត្ដិទី៣ លើកដំបូង ដោយភាពតតិតតាក់ និង ដោយសង្ខេបក្រោមអធិបតីភាពលោក ជា ស៊ីម ប្រធានព្រឹទ្ធសភា។
ថ្ងៃទី២៩ កញ្ញា សំដេចនរោត្ដមសីហនុ ចេញរាជសារប្រកាសថា ខ្ញុំពុំមែនមិនជួយគណបក្សប្រជាជន គណបក្សហ្វុនស៊ីប៉ិច និង គណបក្សសមរង្សីនោះទេ ខ្ញុំបានប្រកាសច្រើនដងហើយថា បើប្រធានគណបក្សទាំងបីព្រមចុះហត្ថលេខាលើលិខិតតែមួយរួមគ្នា មិនមែនលិខិត២ រឺ លិខិត៣ ស្នើសុំធ្វើការជាមួយ នឹង ខ្ញុំ នៅក្នុងបរមរាជវាំង ដើម្បីសំរេចអោយបានរដ្ឋាភិបាលថ្មី នៃ កម្ពុជា ជូនមាតុភូមិប្រជាជាតិ ប្រជារាស្រ្ដនោះ ខ្ញុំព្រមទទួល ហើយស្វាគមន៍ដ៏កក់ក្ដៅ ធ្វើការជាមួយគ្នាទាំងយប់ទាំងថ្ងៃ ១ថ្ងៃ ២ថ្ងៃ រឺ ច្រើនថ្ងៃ រហូតស្រាយបញ្ហារាជរដ្ឋាភិបាលថ្មី អោយបានជោគជ័យជា អុត្ដមប្រយោជន៍ កិត្ដិយស កិត្ដិនាម កិត្យានុភាព មាតុភូមិ ប្រជាជាតិ ប្រជារាស្រ្ដយើង។
ថ្ងៃទី ៣០ កញ្ញា គណបក្សទាំងបី ប្រកាសយល់ព្រមជាវិជ្ជមាន ថានឹងចូលប្រជុំសភាអាណត្ដិទី៣ ដែលគ្រោង នឹង ធ្វើនៅថ្ងៃទី៤ តុលាខាងមុខ។
ថ្ងៃទី១ តុលា គណបក្សប្រជាជនប្រកាសបញ្ជាក់ថា ខ្លួនត្រៀមពិភាក្សា នឹង គណបក្សណាមួយដែលមានអាសនក្នុងការបង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មី តែមិនមែនរដ្ឋាភិបាលត្រីភាគីទេ ការប្រកាសនេះដែលផ្ទុយគ្នាស្រលះ ពីអ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជន លោក ខៀវ កាពា្ញរឹទ្ធ ដែលបានអះអាងប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី អំពីអានាគតរដ្ឋាភិបាលបីភាគី ថាវាមិនមានបញ្ហាទេ ប៉ុន្ដែគបក្សសម្ព័ន្ធភាពប្រជាធិបតេយ្យនោះត្រូវបញ្ជាក់ពីបំណងរបស់ខ្លួនចង់បានអោយច្បាស់សិន។
ថ្ងៃទី៤ តុលា គណបក្សប្រជាជន គណបក្សហ្វុនស៊ីប៉ិច គណបក្សសមរង្សី ដែលបានជាប់ឆ្នោតកាលពីថ្ងៃ ២៧ កក្កដា បានព្រមព្រៀងគ្នាចូលស្បថសច្ចាកាន់តំនែង នៅក្នុងបរមរាជវាំង ក្រោមអធិបតេយ្យភាពព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ ព្រះនរោត្ដមសីហនុ ដោយវត្ដមានតែទុរទស្សន៍ខ្មែរមួយប៉ុណ្ណោះ ជាអ្នកធ្វើការយកព៌តមាន អ្នកកាសែតនានាទាំងអស់ត្រូវហាមឃាត់។
ថ្ងៃទី១៧ តុលា គណបក្សធំៗទាំងបីសុខចិត្ដចូលប្រជុំរួមគ្នានៅក្នុងរាជវាំង នៅថ្ងៃ ច័ន្ទទី២០ តុលា តាមការកោះអញ្ជើញរបស់សំដេចនរោត្ដមសីហនុ ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ។
ថ្ងៃទី១៨ តុលា ឃាតកម្មដ៏សាហាវបំផុត ទៅលើរូប លោក ជួ ជេដ្ឋារិទ្ធ ជាអ្នករាយការពត៌មានវិទ្យុតាព្រហ្មរបស់គណបក្សហ្វុនស៊ីប៉ិច បន្ទាប់ពី ហ៊ុន សែន ប្រកាសថ្កោលទោសយ៉ាងខ្លាំងទៅលើវិទ្យុនេះថា បានធ្វើការតិះដៀលជេរដល់រដ្ឋាភិបាលរបស់លោក។
ថ្ងៃទី២០ តុលា ដោយមានអំពើឃាតកម្មទៅលើសកម្មជនគណបក្សសម្ព័ន្ធភាពជាបន្ដបន្ទាប់ ហើយជាពិសេស ឃាតកម្មទៅលើរូបលោក ជួ ជេដ្ឋារិទ្ធ គណបក្សសម្ព័ន្ធភាពទាំងពីរបដិសេធមិនចូរប្រជុំតាមការគ្រោងទុកឡើយ។
ថ្ងៃទី២១ តុលា ដារាចំរៀង ទូច ស្រីនិច ដែលច្រៀងចំរៀងជាច្រើនអោយគណបក្សហ្វុនស៊ីប៉ិច បានត្រូវគេបាញ់នៅចំកន្ដាលទីក្រុងភ្នំពេញ ធ្វើអោយម្ដាយរបស់នាងស្លាប់ភ្លាម ហើយរូបនាងមិនទាន់ដឹងថាយ៉ាងណាឡើយ បើតាមសម្ដីរបស់វិជ្ជបណ្ឌិត ថាមានសង្ឃឹមតិចណាស់។
ថ្ងៃទី២៨ តុលា សំដេចនរោត្ដមសីហនុ ចេញរាជសារមួយធ្វើការកោះប្រជុំគណបក្សទាំងបីម្ដងទៀតនៅថ្ងៃទី៥ វិច្ឆកាខាងមុខ។
ថ្ងៃទី៥ វិច្ឆការ គណបក្សទាំងបីចូលរួមប្រជុំនៅក្នុងរាជវាំងក្រោមអធិបតេយ្យភាព សំដេចនរោត្ដមសីហនុ ហើយបានឈានដល់ការយល់ព្រមអោយបង្កើតរដ្ឋាភិបាលត្រីភាគី និង រដ្ឋាសភា ដែលមានលោកហ៊ុន សែនជានាយករដ្ឋមន្រ្ដី។
ថ្ងៃទី១១ វិច្ឆកា សំដេចនរោត្ដមសីហនុ បានកោះប្រជុំគណបក្សទាំងបីជាបន្ទាន់ អោយមកឆ្លើយបញ្ជាក់ថា តើមហាក្សត្រនរោត្ដមសីហនុ បានបង្ខំអោយគណបក្សហ្វុនស៊ីប៉ិច និង គណបក្សសមរង្សី អោយចូលធ្វើរដ្ឋាភិបាលត្រីភាគី ដូចកាសែតឌឺឃាំបូឌាដែលីចុះផ្សាយមែនរឺទេ? ការប្រជុំនេះត្រូវបានផ្សាយបន្ដផ្ទល់ដោយ ទ.ទ.ក. ទៀតផង។
ថ្ងៃទី៤ ធ្នូ កិច្ចប្រជុំការងាររបស់គណបក្សទាំងបីបានចូលប្រជុំគ្នា តាមការកោះរបស់ព្រះមហាក្សត្រនរោត្ដមសីហនុ អង្គប្រជុំបានឈានដល់ការទាល់ច្រកដោយ គណបក្សប្រជាជន ស្នើអោយមានការបង្កើតរដ្ឋសភាទន្ទឹមគ្នា នឹង ការបង្កើតរដ្ឋាភិបាលដែរ គបក្សសម្ព័ន្ធភាពថា នេះជាអំពើខុសច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញខ្មែរ។
ថ្ងៃទី៦ ធ្នូ ការប្រជុំការងារ នៃ គណបក្សជាប់ឆ្នោតទាំងបី មានភាពតានតឹងយ៉ាងខ្លាំង ដែលប្រព្រឹត្ដទៅអស់រយៈពេល ៨ម៉ោងនៅក្នុងរាជវាំង គណបក្សប្រជាជនបានស្នើ អោយបោះឆ្នោតជាកពា្ចប់ ក្នុងការបង្កើតរដ្ឋសភា និង រដ្ឋាភិបាលជាមួយគ្នា ហើយដែលគណបក្សសម្ព័ន្ធភាពប្រជាធិបតេយ្យថា ជាការខុសច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដូចការប្រជុំកាលពីថ្ងៃទី៤ ធ្នូដែរ។ ដោយលែក សំដេចនរោត្ដមសីហនុ មានបន្ទូលថា ព្រះអង្គ នឹង ប្ដឹងលោកវ៉ាគិមហុង អ្នកទទួលបន្ទុកព្រំដែនខ្មែរទៅតុលាការ ដែលលោកលើកឡើងថា ព្រំដែនខ្មែរយួនសម័យសង្គមរាស្រ្ដនិយម មិនច្បាស់ លាស់ពព្រុសៗ ដែលយួនបានធ្វើសម្បទានអោយខ្មែរ។ នៅក្នុងវិបសៃធេស៊ីហ្គេមក្នុងប្រទេសវៀតណាម បានបង្ហាញថាប្រទេសកម្ពុជា មានទំហំតែ ១៧៦ពាន់គីឡូម៉ែត្រក្រលាជាងប៉ុណ្ណោះ មិនមែន ១៨៥០៣៥ទេ
ថ្ងៃទី១២ធ្នូ ក្រុមការងារអង្គការសហប្រជាតិ និង ក្រុមការងារកម្ពុជា ទទួលបន្ទុករឿងតុលាការកាត់ទោសខ្មែរក្រហម បានបើកកិច្ចប្រជុំគ្នាមួយនៅភ្នំពេញ។
ថ្ងៃទី១៥ ក្រុមការងារ នៃ គណបក្សទាំងបី បានចូលប្រជុំគ្នា រយប្រមាណ ២០នាទី ក្រោមអធិបតេយ្យភាពព្រឹទ្ធាចារ្យ ជា សុទ្ធ សមាជិករដ្ឋសភា។
ថ្ងៃ១៧ ១៩ ធ្នូ ក្រុមការងារ នៃ គណបក្សទាំងបី បានចូលប្រជុំគ្នា តែមិនបានសំរេចកិច្ចការអ្វីជាធំដុំកំភួនឡើយ ភាពជាប់គាំងនៅតែបន្ដទៅមុខទៀត។
ថ្ងៃទី៣០ ធ្នូ លោក ខៀវ សំផន អតីតអ្នកដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ខ្មែរក្រហមបានទទួលស្គាល់ថា មានការសំលាប់ប្រល័យពូជសាន៍មែន នៅក្នុងសម័យការគ្រប់គ្រងរបស់ខ្មែរក្រហម។