ព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ដ្រនៃកម្ពុជា
កែវ ឈុន
កំនត់ហេតុប្រចាំថ្ងៃ
****************************************
ថ្ងៃសៅរ៍ ទី31.កក្កដា 2021.ម៉ោង 9:03
ព្រិត្ដិការណ៍ ឆ្នាំ២០០០
ថ្ងៃទី ៥ មករាអ្នកប្រឹក្សាផ្នែកច្បាប់ របស់អង្គការសហប្រជាជាតិលោក Han Corell បានជួបជាមួយ អ៊ូច បូរិត ឯកអគ្គរដ្ឋទូតអចិន្ត្រៃយ៍ ប្រចាំនៅអង្គការសហប្រជាជាតិ ដើម្បីប្រគល់យោបល់ របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ លើសេចក្តីព្រាងច្បាប់ទី២ ទាក់ទង នឹង សាលាក្តីកាត់ទោសខ្មែរក្រហម។
ថ្ងៃទី ៦ មករា គណៈរដ្ឋមន្រ្តីរដ្ឋាភិបាលភ្នំពេញ RGC បានអនុម័តលើសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះ ដើម្បីកាត់ទោសមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម ដែលនៅរស់រានមានជីវិត ពីបទប្រល័យពូជសាសន៍ ទោះបីមានការព្រួយបារម្ភ របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ចំពោះការដាក់កម្រិតលើអ្នកច្បាប់អន្តរជាតិក៏ដោយ។
ថ្ងៃទី ៦ មករា លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានបដិសេធការអញ្ជើញ របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ឱ្យធ្វើកិច្ចចរចានៅទីក្រុងញូវយ៉ក ដើម្បីពិភាក្សាលើសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះប៉ុន្តែលោកបានស្នើ ឲ្យមានការចរចាបន្ថែមទៀតនៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ។
ថ្ងៃទី ១៤មករា គណៈរដ្ឋមន្រ្តី នៃ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា RGC ធ្វើវិសោធនកម្ម លើសេចក្តីព្រាងច្បាប់របស់សាលាក្តីកាត់ទោសខ្មែរក្រហម ដើម្បីអនុញ្ញាតឱ្យមានការចូលរួម ពីចៅក្រមបរទេសម្នាក់ នៅក្នុងដំណើរការស៊ើបអង្កេត។ សមាជិកសភាអាមេរិក Dana Rohrbacher មកដល់ទីក្រុងភ្នំពេញ ហើយត្រូវបានស្វាគមន៍ នៅឯអាកាសយានដ្ឋានពោធិចិនតុង ដោយមេដឹកនាំប្រឆាំង លោកសម រង្ស៊ី។ លោកជួបជាមួយនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុនសែន ដើម្បីពិភាក្សាអំពីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និង ការស្នើសុំបើកសាលាក្ដីសំរាប់កាត់ទោសមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម។
ថ្ងៃទី ១៨មករា អង្គការសហប្រជាជាតិ ទទួលបានការបកប្រែសេចក្តីព្រាងច្បាប់ ដែល បានធ្វើវិសោធនកម្មសម្រាប់សាលាក្តីខ្មែរក្រហម។
ថ្ងៃទី ១៩មករា រដ្ឋមន្ត្រីខុទ្ទកាល័យ លោកសុខ អាន ប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានថា លោកបានបញ្ជូនសេចក្តីព្រាងច្បាប់ សាលាក្តីកាត់ទោសខ្មែរក្រហម ទៅរដ្ឋសភាដើម្បីពិភាក្សា។
ថ្ងៃទី ២៧មករា វេទិកាសាធារណៈលើកទី១ សម្រាប់ការពិភាក្សាអំពីសាលាក្តីកាត់ទោសខ្មែរក្រហមត្រូវបានរៀបចំឡើងនៅខេត្តបាត់ដំបង។
ថ្ងៃទី ២៩មករា ព្រះអង្គម្ចាស់រណរិទ្ធិ ប្រធានរដ្ឋសភា សម្តែងការខកចិត្ត ចំពោះអ្វីដែលលោកនិយាយ គឺភាពស្ងៀមស្ងាត់យូររបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ចំពោះផែនការសម្រាប់សាលាក្តីកាត់ទោសខ្មែរក្រហម។
ថ្ងៃទី ១កុម្ភ ២០០០ កម្ពុជា និង ថៃចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀង ស្តីពីសេវាកម្មអាកាស រវាងប្រទេសទាំងពីរ។
ថ្ងៃទី ៤កុម្ភ ២០០០ ខៀវសំផន មានប្រសាសន៍ថា គាត់សុខចិត្ត ចេញមុខនិយាយនៅក្នុងវេទិកាសាធារណៈ។
ថ្ងៃទី ៨កុម្ភ ២០០០ អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ លោកកូហ្វី អាណាន់ មានប្រសាសន៍ថា លោកមិនយល់ស្រប នឹង សេចក្តីព្រាងច្បាប់សាលាក្តីកាត់ទោសខ្មែរក្រហម ដែលត្រូវបានអនុម័ត ដោយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានោះទេ។ គាត់កំណត់ បញ្ហាសំខាន់ៗ ចំនួនបួន គឺធានាថា ជនជាប់ចោទ នឹង ត្រូវចាប់ខ្លួន។ គ្មានការលើកលែងទោស ឬ ការលើកលែងទោស ការតែងតាំងរដ្ឋអាជ្ញា អន្តរជាតិឯករាជ្យ និង ការតែងតាំងចៅក្រមបរទេសភាគច្រើន។
ថ្ងៃទី ១២កុម្ភ ២០០០ នៅខាងក្រៅសន្និសិទពាណិជ្ជកម្ម របស់អង្គការសហប្រជាជាតិនៅទីក្រុងបាងកក លោកកូហ្វី អាណាន់ មានប្រសាសន៍ថា លោកមានសុទិដ្ឋិនិយមថា បេសកកម្មថ្មីរបស់ អង្គការសហប្រជាជាតិ UN នៅកម្ពុជា នឹង ដោះស្រាយការខ្វែងគំនិតគ្នាជាមួយរដ្ឋាភិបាល លើការបង្កើតសាលាក្តី ដើម្បីកាត់ទោសមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម ដែលនៅរស់រានមានជីវិត។
ថ្ងៃទី ៦ ខែមីនាឆ្នាំ ២០០០ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន រិះគន់អង្គការសហប្រជាជាតិថា អតីតអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ ៣រូប គួរតែទទួលខុសត្រូវចំពោះការកាន់កាប់របស់ខ្មែរក្រហមក្នុង UN នៅចុងទសវត្ស ១៩៧០ និង ១៩៨០។ ព្រះអង្គម្ចាស់រណរិទ្ធិ ប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានថា ព្រះអង្គយល់ពី “ ភាពពិត” នៃមុខតំណែងរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី ប៉ុន្តែព្រះអង្គ និង សម្តេចសីហនុសង្ឃឹមថា អាចមានការសម្របសម្រួលគ្នាបាន។
ថ្ងៃទី ១៦ ខែមីនាឆ្នាំ ២០០០ អ្នកចរចា UN និង កម្ពុជារៀបចំកិច្ចប្រជុំលើកដំបូងរបស់ខ្លួន នៅក្នុងការចរចាចុងក្រោយ ដើម្បីពិភាក្សាអំពីភាពខុសគ្នាដ៏លេចធ្លោ លើទម្រង់ នៃ សាលាក្តីខ្មែរក្រហម។
ថ្ងៃទី ២២ ខែមីនាឆ្នាំ ២០០០ ប្រទេសកម្ពុជា និង UN ប្រកាសថា ពួកគេមិនបានឈានដល់កិច្ចព្រមព្រៀង ស្តីពីវិធីកោះហៅសាលាក្តីរួមគ្នា នៃការកាត់ក្ដីមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម។
ថ្ងៃទី ៣១ ខែមីនាឆ្នាំ ២០០០ វេទិកាសាធារណៈមួយ ត្រូវបានរៀបចំឡើងនៅក្រុងព្រះសីហនុ (កំពង់សោម) ស្តីអំពីថា តើអតីតមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម គួរត្រូវបានកាត់ទោស ឬ អត់។ មនុស្សប្រមាណ ១០០នាក់ រួមទាំងអតីតទាហានខ្មែរក្រហម និង អ្នករស់រានពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍បានចូលរួម។
ថ្ងៃទី ១០ ខែមេសា ឆ្នាំ២០០០ ស្ដេចនរោត្តមសីហនុ ប្រកាសថា ព្រះអង្គសព្វព្រះទ័យប្រឈមមុខ នឹង សាលាក្តីប្រល័យពូជសាសន៍ ដែលគ្រប់គ្រងដោយប្រទេសកម្ពុជា ឬ អន្តរជាតិដើម្បីពន្យល់ពីតួនាទី របស់ព្រះអង្គក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។
ថ្ងៃទី ១១ ខែមេសា ឆ្នាំ២០០០ ហោ ណាំហុង រដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងការបរទេស បានលើកឡើងថា កិច្ចពិភាក្សា រវាងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន និង អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ កូហ្វី អាណាន់ នៅប្រទេសគុយបា នៅថ្ងៃ ទី១០ ខែមេសា មុនកិច្ចប្រជុំកំពូល G-៧៧ អាច នឹង ធ្វើឡើងដើម្បីបំបែកភាពជាប់គាំង ក្នុងកិច្ចប្រឹងប្រែងបង្កើតសាលាក្តី ដើម្បីកាត់ទោសមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម ដែលនៅរស់ពីអំពើប្រល័យពូជសាសន៍។
ថ្ងៃទី ១៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០០០ ប្រទេសជប៉ុនដាក់សេចក្តីសំរេចមួយ ទៅកាន់គណៈកម្មការសិទ្ធិមនុស្ស របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ រុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដោះស្រាយភាពខុសគ្នា របស់ខ្លួន ជាមួយអង្គការសហប្រជាជាតិ ស្តីពីការតែងតាំងតុលាការប្រល័យពូជសាសន៍ ពិសេសដើម្បីកាត់ទោសមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម ដែលនៅរស់រានមានជីវិត។
ថ្ងៃទី ២៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០០០ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន យល់ព្រមទទួលយកសំណើ ដែលដាក់ដោយសមាជិក ព្រឹទ្ធសភាអាមេរិក ចនឃែរី John Kerry ដែល នៅក្រោមក្រុមចៅក្រមមួយ ដែលមានជនជាតិខ្មែរ ៣នាក់ និង ជនបរទេស ២នាក់ នឹង ដោះស្រាយលើជម្លោះទាក់ទង នឹង ការចោទប្រកាន់។ ចៅក្រមបួនរូប ត្រូវតែមានកិច្ចព្រមព្រៀង ដើម្បីរារាំងរឿងក្តីពីការបន្តនីតិវិធី។ សមាជិកព្រឹទ្ធសភាអាមេរិក ចនឃែរី John Kerry ចាកចេញពីប្រទេសកម្ពុជា បន្ទាប់ពីដំណើរទស្សនកិច្ច រយៈពេលពីរថ្ងៃ ដែល ភាគច្រើនផ្តោតលើសាលាក្តីខ្មែរក្រហម។
ថ្ងៃទី ១៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០០០ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុន សែន ផ្ញើលិខិតទៅអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ លោកកូហ្វី អាណាន់ ដោយបង្ហាញការគាំទ្រ ចំពោះរូបមន្តសម្របសម្រួល ដែលធ្វើឡើងដោយសមាជិកព្រឹទ្ធសភា ចនឃែរី កាលពីខែមេសា ចំពោះការបង្កើតសាលាក្តី ដើម្បីកាត់ទោសមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម ដែលនៅរស់ ពីអំពើប្រល័យពូជសាសន៍។
ថ្ងៃទី១៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០០០ កម្ពុជា និង ថៃចុះហត្ថលេខា លើកិច្ចព្រមព្រៀង ស្តីពីការប្រយុទ្ធប្រឆាំង នឹង ការជួញដូរខុសច្បាប់ និង ការរត់ពន្ធព្រំដែន នៃ សម្បត្តិវប្បធម៌ ដែលអាចចល័តបាន និង ដើម្បីប្រគល់ឱ្យប្រទេសដើមវិញ កិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ សម្រាប់ការវិលត្រឡប់ នៃ រថយន្ត ដែលត្រូវបានលួច ឬ រឹបអូសយក និង អនុស្សារណៈយោគយល់ លើការស្ទង់មតិ និង ការបោះបង្គោលព្រំដីព្រំដែន។
ថ្ងៃទី៤ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០០០ ទីប្រឹក្សាច្បាប់របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ហាន់ កូរ៉ែល Hans Corell មកដល់ទីក្រុងភ្នំពេញ ដើម្បីជួបពិភាក្សាចុងក្រោយ ជាមួយក្រុមតំណាងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដឹកនាំដោយរដ្ឋមន្ត្រីខុទ្ទកាល័យលោកសុខ អាន។
ថ្ងៃទី៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០០០ កម្ពុជា និង UN បញ្ចប់សេចក្តីព្រាង កិច្ចព្រមព្រៀង សម្រាប់សាលាក្តី ដែល នឹង ក្លាយជាតុលាការកម្ពុជា ដោយមានការចូលរួមពីចៅក្រម និង ព្រះរាជអាជ្ញាអន្តរជាតិ។
ថ្ងៃទី៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០០០ អ្នកប្រឹក្សាផ្នែកច្បាប់ របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ហាន់ កូរ៉ែល បង្ហាញសេចក្តីព្រាងអនុស្សរណៈ នៃ ការយោគយល់គ្នា ដែល នឹង គ្រប់គ្រងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាង UN និងប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងការបង្កើត និង ដំណើរការតុលាការ។ អនុស្សរណៈយោគយល់នេះ នឹង ត្រូវចុះហត្ថលេខាដោយ UN និង កម្ពុជា បន្ទាប់ពីរដ្ឋសភាអនុម័តច្បាប់សាលាក្តី។
ប្រទេសកម្ពុជា និង ថៃ បានព្រមព្រៀងគ្នា ដើម្បីរួមកម្លាំងគ្នា ក្នុងការជំរុញការទាក់ទាញទេសចរណ៍ សម្រាប់ប្រទេសទាំងពីរ ដែលមានឈ្មោះថា “ ព្រះរាជាណាចក្រពីរ គោលដៅតែមួយ”។
ថ្ងៃទី១៤ ខែសីហា ឆ្នាំ ២០០០ ប្រទេសកម្ពុជា និង កាណាដា ចុះហត្ថលេខាលើអនុស្សរណៈ នៃ ការយោគយល់គ្នាទាក់ទង នឹង គំរោង គំនិតផ្តួចផ្តើម ស្តីពីសុខភាព និង អាហារូបត្ថម្ភ។ គោលដៅរបស់គម្រោង គឺដើម្បីកែលំអ ស្តង់ដារសុខភាព និង អាហារូបត្ថម្ភនៅតាមតំបន់ ដែលបានជ្រើសរើសនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងរយៈពេលប្រាំឆ្នាំ។ គម្រោងនេះ នឹង ផ្តល់វិភាគទានរហូតដល់ទៅ ៤លានដុល្លារ កាណាដា ដែលត្រូវប្រើសម្រាប់ទិញទំនិញ ម្ហូបអាហារ នៅកាណាដា ដែលជាការរកប្រាក់នៅលើទីផ្សារក្នុងស្រុក (កម្ពុជា)។ ការរកប្រាក់ នឹង ត្រូវបានបញ្ចូលទៅក្នុងមូលនិធិសុខភាព និង អាហារូបត្ថម្ភ។ គោលបំណងរបស់មូលនិធិ គឺដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាសុខភាព និង អាហារូបត្ថម្ភសំខាន់ៗ ដោយការកាត់បន្ថយកង្វះអាហារូបត្ថម្ភ និង ការលុបបំបាត់ កង្វះជីវជាតិទាំងស្រុងតែម្ដង eliminating micro-nutrient deficiencies។ ជួយគ្រប់គ្រងជំងឺរាតត្បាតសំខាន់ៗ និង លេចធ្លោដោយយកចិត្តទុកដាក់ជាពិសេសចំពោះជំងឺរបេង។ ធ្វើអោយប្រសើរឡើង នូវ សុខភាពរបស់កុមារ និង លើកកម្ពស់សុខភាពស្ត្រី និង សុខភាពបន្តពូជ។
ថ្ងៃទី១៦-១៨ ខែសីហា ឆ្នាំ ២០០០ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ដឹកនាំគណៈប្រតិភូទៅកាន់ប្រទេសហ្វីលីពីន សម្រាប់ដំណើរទស្សនកិច្ចផ្លូវការរបស់រដ្ឋ។ កិច្ចព្រមព្រៀងចំនួន២ និង អនុស្សារណៈយោគយល់ចំនួន៣ ដែលមានគោលបំណង ជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគី ត្រូវបានចុះហត្ថលេខាក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចនេះ គឺ កិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីការបង្កើតគណៈកម្មការចម្រុះ សម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគី កិច្ចព្រមព្រៀងទាក់ទង នឹង ការជំរុញ និង ការការពារ ការវិនិយោគ អនុស្សារណៈយោគយល់ ស្តីពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទេសចរណ៍ អនុស្សារណៈយោគយល់គ្នា ស្តីពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ អភិវឌ្ឍន៍សុខភាពជនបទ និង អនុស្សរណៈ នៃ ការយោគយល់គ្នា ស្តីពីការលើកលែងទិដ្ឋាការសម្រាប់អ្នកកាន់លិខិតឆ្លងដែនការទូត និង លិខិតឆ្លងដែនផ្លូវការ។
ថ្ងៃទី១៩-២១ ខែសីហា ឆ្នាំ ២០០០ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ដឹកនាំគណៈប្រតិភូទៅកាន់ប្រទេសប្រ៊ុយណេ សម្រាប់ដំណើរទស្សនកិច្ចផ្លូវរដ្ឋ។ កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្ម និង កិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីសេវាកម្មអាកាស រវាងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និង រដ្ឋាភិបាលនៃព្រះចៅ ស៊ុលតង់ Sultan និង យ៉ាងឌី ផេធុន Yang Di Pertuan នៃប្រទេសព្រុយណេ ដារូសាឡឹម ត្រូវបានចុះហត្ថលេខា។
ថ្ងៃទី២៧-៣០ ខែសីហា ឆ្នាំ ២០០០ ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីវៀតណាម លោក Nguyen Tan Dung តបតាមការអញ្ជើញរបស់ នាយកដ្ឋាន លោកស ខេង ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានដឹកនាំគណៈប្រតិភូ មកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសកម្ពុជា។ កិច្ចព្រមព្រៀងចំនួន៣ ត្រូវបានចុះហត្ថលេខា រវាងរដ្ឋាភិបាល នៃ ប្រទេសទាំងពីរ គឺកិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ វិទ្យាសាស្ត្រ និង បច្ចេកទេសក្នុងវិស័យ កសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និង នេសាទ កិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីគណនេយ្យអត្រានុកូលដ្ឋាន និង ការធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍ នៃ អដ្ឋិធាតុទាហានស្ម័គ្រចិត្តវៀតណាម ដែល ត្រូវបានស្លាប់ក្នុងពេលមានសង្គ្រាមក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និង អនុស្សរណៈ នៃ ការយោគយល់គ្នា ស្តីពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអភិវឌ្ឍន៍វិស័យសុខាភិបាល។
ថ្ងៃទី ២៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០០០ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បញ្ជាក់ថា អតីតរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេសខ្មែរក្រហម អៀង សារី មិនគួរត្រូវបាននាំយកមកកាត់ទោសឡើយ ចាប់តាំងពីលោក ត្រូវបានព្រះមហាក្សត្រលើកលែងទោស បន្ទាប់ពីលោកបានចុះចូលជាមួយរដ្ឋាភិបាលក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៦។ លោកអៀងសារី ត្រូវបានកាត់ទោសប្រហារជីវិតដោយកំបាំងមុខ ក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៩។ កកន ៖ លោកអៀង សារី គឺជាឃាតករលាក់មុខ គឺជាអ្នកឃោសនាប្រមែប្រមូល កុហកបោកប្រាសពួកនិស្សិត បញ្ញវ័ន្ដ ខ្មែរ នៅបរទេសអោយវិលចូលទៅកាន់មាតុភូមិ (ក្នុងសម័យឈ្នះសង្គ្រាម ១៩៧៥- ៧៩) ដើម្បីជួយកសាងប្រទេសឡើងវិញ ប៉ុន្ដែពួកបញ្ញវ័នទាំងអស់នេះ ត្រូវបានគេយកទៅសម្លាប់ចោលស្ទើរគ្មានសល់ម្នាក់ឡើយ។
ថ្ងៃទី ៧ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០០០ លោកហោ ណាំហុង រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេស ទទួលជួបលោកស្រី Heidemarie រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងសហប្រតិបត្តិការ សេដ្ឋកិច្ច និង អភិវឌ្ឍន៍ អាល្លឺម៉ង់ និង គណៈប្រតិភូ របស់លោកស្រីនៅឯក្រសួងការបរទេស ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។ ប្រតិភូកំពុងបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជារយៈពេល ៣ថ្ងៃ។
ថ្ងៃទី១៧ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០០០ ព្រះអង្គម្ចាស់រណរិទ្ធិ ប្រាប់អ្នកយកព័ត៌មានថា សម្ដេចនរោត្តម សីហនុ បានបង្ហាញបំណងចង់អោយសាលាក្តីពន្យាពេល ព្រោះព្រះអង្គមានការព្រួយបារម្ភ អំពីសន្តិភាព និង ស្ថេរភាពនៅក្នុងប្រទេស។ លោកក៏មានប្រសាសន៍ថា សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីសាលាក្តីនេះ ទំនងជាមិនត្រូវបានអនុម័តនៅឆ្នាំនេះទេ ពីព្រោះរដ្ឋាភិបាលមានការព្រួយបារម្ភកាន់តែខ្លាំងចំពោះទឹកជំនន់ថ្មីៗនេះ។
ថ្ងៃទី១៨ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០០០ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ប្រកាសតាមវិទ្យុជាតិ អំពីចេតនាជំរុញច្បាប់ របស់សាលាក្តីកាត់ទោសខ្មែរក្រហមឲ្យបន្តថា “យើងត្រូវមានតុលាការឆាប់ៗនេះ បើមិនដូច្នេះទេ ខ្មោចខ្មែរក្រហម នឹង លងយើង”។
ថ្ងៃទី២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០០០ ប្រទេសចំនួន ១១ រួមមាន ជប៉ុន អូស្រ្តាលី កាណាដា និង នូវែលសេឡង់ បានដាក់សេចក្តីសំរេចមួយទៅគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្ស របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ស្នើសុំរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បង្កើតតុលាការដើម្បីកាត់ទោសពួកខ្មែរក្រហម។
ថ្ងៃទី៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០០០ លោកហោ ណាំហុង រដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងការបរទេស សរសេរលិខិតទៅសាធារណរដ្ឋកូរ៉េ លោកលេ ជុងប៊ិន Lee Joung Binn រដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងការបរទេសកូរ៉េ ដែលជាម្ចាស់ផ្ទះ នៃ កិច្ចប្រជុំអាស៊ី - អឺរ៉ុបលើកទី៣ ASEM រដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងការបរទេសបារាំង លោក Hubert ប្រធានសហភាពអឺរ៉ុប លោក Chairman និង សមភាគីអាស៊ានទាំង៧ របស់លោកដែលស្វែងរកការគាំទ្រដល់ប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងការចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំ ASEM ។
ថ្ងៃទី ១៣ ខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ ២០០០ ប្រធានាធិបតីចិន Jiang Zemin មកដល់ទីក្រុងភ្នំពេញ សម្រាប់ដំណើរទស្សនកិច្ចផ្លូវរដ្ឋ រយៈពេល ២ថ្ងៃតាមការអញ្ជើញរបស់សម្តេចសីហនុ។ សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួម របស់ប្រទេសកម្ពុជា និង ចិន PRC ស្តីពីក្របខ័ណ្ឌ នៃ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគីរបស់ពួកគេ ពិធីសារស្តីពីការផ្លាស់ប្តូរ ឧបករណ៍ នៃ ការផ្តល់សច្ចាប័នលើសន្ធិសញ្ញា ស្តីពីការធ្វើបត្យាប័ន កិច្ចព្រមព្រៀង ស្តីពីការបង្កើតគណៈកម្មការចម្រុះ ស្តីពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ សេដ្ឋកិច្ច និង ពាណិជ្ជកម្ម ការផ្តល់ទំនិញទូទៅ សម្រាប់ព្រះបរមរាជវាំង កិច្ចព្រមព្រៀង ស្តីពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ សេដ្ឋកិច្ច និង បច្ចេកទេសការផ្លាស់ប្តូរ កំណត់សំគាល់ លើការបន្តរយៈពេលប្រាក់កម្ចី និង អនុស្សរណៈនៃ ការយោគយល់គ្នា ស្តីពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ កសិកម្ម ត្រូវបានចុះហត្ថលេខា។
ថ្ងៃទី ១៦ ខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ ២០០០ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុន សែន ថ្លែងទៅកាន់អង្គប្រជុំម្ចាស់ជំនួយស្តីពីសកម្មភាពមីន។
លោកហោ ណាំហុង និង ឯកអគ្គរដ្ឋទូតជប៉ុន ទទួលបន្ទុកផ្លាស់ប្តូរឯកអគ្គរដ្ឋទូត អ៊ីជីយ៉ាម៉ាម៉ូតូ Eiji Yamamoto ស្តីពីជំនួយឥតសំណងរហូតដល់ចំនួន ១៥៩,០០០,០០០យ៉េន ដែលផ្តល់ដោយរដ្ឋាភិបាលជប៉ុន ក្នុងគោលបំណងចូលរួមចំណែក ក្នុងការអនុវត្តគម្រោងសម្រាប់អាហារូបករណ៍ អភិវឌ្ឍន៍ធនធានមនុស្ស។ ជំនួយឥតសំណងនេះ នឹង ត្រូវប្រើប្រាស់ដោយប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីផ្តល់ឱកាសសិក្សា ដល់និស្សិតកម្ពុជា ក្នុងការសិក្សានៅតាមគ្រឹះស្ថានឧត្តមសិក្សា របស់ជប៉ុន។ ជំនួយនេះអាចឱ្យនិស្សិតកម្ពុជាចំនួន ២០នាក់ ទៅសិក្សានៅសាកលវិទ្យាល័យជប៉ុន ចាប់ពីខែកញ្ញាឆ្នាំ ២០០១ លើផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច (ការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុ និង រូបិយវត្ថុសេដ្ឋកិច្ចអន្តរជាតិ ការគ្រប់គ្រងពាណិជ្ជកម្មច្បាប់ ទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ រួមទាំងច្បាប់អន្ដរជាតិ និង មុខជំនាញសំខាន់ៗ ដទៃទៀត លើការអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្ស) ជំនួយឥតសំណងនេះ គឺ បន្ថែមទៅលើអាហារូបករណ៍ របស់រដ្ឋាភិបាលជប៉ុន ដូចជាអាហារូបករណ៍ ម៉ូនប៊ូហូ Monbusho ដែលរដ្ឋាភិបាលជប៉ុន បានផ្តល់អាហារូបករណ៍ ដល់និស្សិតជាង ៣០នាក់ជារៀងរាល់ឆ្នាំ។
ថ្ងៃទី ១៨ ខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ ២០០០ ប្រធាននាយកដ្ឋាន Chairman នៃ ប្រទេសរុស្ស៊ី និង លោក A. N. Tchilingarov មកដល់ទីក្រុងភ្នំពេញ សម្រាប់ដំណើរទស្សនកិច្ច ផ្លូវការរយៈពេល ៤ថ្ងៃ។
ថ្ងៃទី ២១ ខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ ២០០០ ហោណាំ ហុង រដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងការបរទេស ទទួលគណៈប្រតិភូ មកពីប្រទេសស៊ុយអែត ដឹកនាំដោយលោក Jan Bjerninger ជំនួយការអគ្គនាយកប្រធាននាយកដ្ឋាន ប្រចាំតំបន់អាស៊ីស៊ីដា ដែលកំពុងបំពេញទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសកម្ពុជា ពីថ្ងៃទី ២០-២៤ ខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ ២
០០០ ដើម្បីពិនិត្យ និង ពិភាក្សាអំពីការបន្ត និង អនាគតនៃការអភិវឌ្ឍ រវាងស៊ុយអែត និង ប្រទេសកម្ពុជា។ រដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងការបទេស ក៏បានផ្លាស់ប្តូរលិខិតយោគយល់គ្នា ជាមួយលោកស្រីម៉ូនីកា មីឌីល Ms. Monika MIDEL នាយកប្រចាំប្រទេស នៃ កម្មវិធីស្បៀងអាហារពិភពលោក របស់អង្គការ សហប្រជាជាតិ នៅកម្ពុជា ទាក់ទង នឹង ជំនួយ ស្បៀងបន្ទាន់ ដល់ជនរងគ្រោះដោយទឹកជំនន់នៅកម្ពុជា។ ជំនួយដែលមានទឹកប្រាក់សរុប ៩.០៩៨.៤៤៤ ដុល្លារអាមេរិក នឹង ត្រូវផ្តល់ជូនជា ៣ដំណាក់កាល៖
១- ជំនួយបន្ទាន់ (១ ខែ - អ្នកទទលផល ៥០០,០០០),
២- ស្ថេរភាព (២ ខែ - អ្នកទទួលផល ២៥០,០០០) និង
៣- ការស្តារនីតិសម្បទា (៣ ខែ - ១១៥ អ្នកទទួលផល)។ គម្រោងនេះ នឹង ត្រូវអនុវត្តនៅចន្លោះថ្ងៃទី១០ ខែតុលាឆ្នាំ ២០០០ ដល់ថ្ងៃទី ៣១ ខែមីនាឆ្នាំ ២០០១។
ថ្ងៃទី ២២ ខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ ២០០០ សមាជិកព្រឹទ្ធសភា អាមេរិក ចន ឃែរី John Kerry បញ្ចប់ដំណើរទស្សនកិច្ច រយៈពេលពីរថ្ងៃនៅកម្ពុជា ក្នុងអំឡុងពេលនោះលោកបានពិភាក្សា អំពីការរីកចម្រើននៃច្បាប់របស់សាលាក្តី ជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន រដ្ឋមន្ត្រីខុទ្ទកាល័យលោកសុខ អាន និង ប្រធានរដ្ឋសភា រណរិទ្ធិ។ សមាជិកព្រឹទ្ធសភា ប្រកាសថាមេដឹកនាំកម្ពុជា បានយល់ព្រមពន្លឿនសាលាក្តី។
ថ្ងៃទី ២៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០០០ លោកហោ ណាំហុង ជួបពិភាក្សាការងារជាមួយលោក Peter Leuprecht អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ ទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំនៅកម្ពុជា ដែលបានមកបំពេញទស្សនកិច្ច ផ្លូវការនៅកម្ពុជា ពីថ្ងៃទី ២៦ ខែវិច្ឆិកាដល់ថ្ងៃទី២ ខែធ្នូ ២០០០។
ថ្ងៃទី ២៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០០០ គណៈកម្មាធិការនីតិកម្មរដ្ឋសភា និង ក្រុមការងាររដ្ឋាភិបាល បញ្ចប់ការពិភាក្សារបស់ពួកគេ លើសេចក្តីព្រាងច្បាប់របស់សាលាក្តី។ លោកសុខ អានមានប្រសាសន៍ថា ឥឡូវនេះច្បាប់ បានត្រៀមរួចរាល់ហើយ ដែល នឹង ត្រូវពិភាក្សាដោយសភា។
នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍ជាមួយទូរទស្សន៍ជប៉ុន លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាក់ជាថ្មីថា ការកាត់ទោសលោកអៀងសារី អាចនឹងបង្កើតបញ្ហាដល់ប្រទេសកម្ពុជា។ ទោះយ៉ាងណាលោកមានប្រសាសន៍ថា មិនមានបញ្ហាអ្វីទេ សម្រាប់ខៀវ សំផន និង នួន ជា។
ខែធ្នូ ៤, ២០០០ កម្មវិធីស្បៀងអាហារពិភពលោក និង កម្ពុជាចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀង ក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងស្បៀងអាហារ ដែលមានទឹកប្រាក់ជាង ៩លានដុល្លារ សម្រាប់ចែកជូនដល់ជនរងគ្រោះដោយទឹកជំនន់ជាង ៨០០.០០០នាក់ ក្នុងរយៈពេល ៦ខែ។ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ត្រូវបានចុះហត្ថលេខា ដោយរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេសរបស់ប្រទេសកម្ពុជា គឺ លោកហោ ណាំហុង និង នាយកអង្គការស្បៀងអាហារពិភពលោក លោកម៉ូនីកា មិនដីល Monika Midel ។
ប្រធានសមាគមកាកបាទក្រហមកម្ពុជា ប៊ុន រ៉ានី ហ៊ុន សែន ចុះចែកអំណោយដល់ប្រជាពលរដ្ឋរងគ្រោះ ដោយទឹកជំនន់ប្រមាណ ១៥០០នាក់ នៅឃុំត្នោតចុងស្រង់ ស្រុកបន្ទាយមាស ខេត្តកំពត។
ខែធ្នូ ៥, ២០០០ លោកហោ ណាំហុង និង ឯកអគ្គរដ្ឋទូតបារាំងលោក Andre Jean Libourel ចុះហត្ថលេខា លើកិច្ចព្រមព្រៀង ដែលបារាំងបន្តផ្តល់ជំនួយ ក្នុងការពង្រឹងកងរាជអាវុធហត្ថ និង កងយោធពលខេមរភូមិន្ទរយៈពេល ៣ឆ្នាំទៀត។.
ស្ដេចនរោត្តមសីហនុ និង ព្រះមហាក្សត្រីមុនីនាថ បានសម្ពោធជាផ្លូវការ នូវ ការកសាងអគារសិក្សាចំនួន ២ នៅខេត្តស្វាយរៀង និង កំពង់ចាម នៅឯព្រះបរមរាជវាំង ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។ អ្នកតំណាង មកពីសាលារៀន និង សហគមន៍ ត្រូវបានអញ្ជើញឱ្យចូលរួមក្នុងពិធីនេះ។
ប្រធានរដ្ឋសភា ព្រះអង្គម្ចាស់រណរិទ្ធិ បើកសម្ពោធ ជំនួយសហរដ្ឋអាមេរិកចំនួន ៤០ម៉ឺនដុល្លារ សម្រាប់ការសង់អគារពីប្រទេសចិន។
ខែធ្នូ ៧, ២០០០ លោកហោ ណាំហុង បានជួបជាមួយលោក Koichiro Matsuura អគ្គនាយកអង្គការអប់រំវិទ្យាសាស្ត្រ និង វប្បធម៌ នៃ អង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលបានមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសកម្ពុជា ចាប់ពីថ្ងៃទី ៦-៨ ខែធ្នូ ២០០០ ។
ខែធ្នូ ៨, ២០០០ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ព្រមានអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល មិនឱ្យផ្តល់ជម្រកដល់ភេរវករ ហើយថាពួកគេ នឹង ត្រូវកាត់ទោសពីបទរារាំងដល់យុត្តិធម៌។ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី បានសំដៅទៅលើសេចក្តីថ្លែងការណ៍ ដែលចេញដោយអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ដែលបង្ហាញការព្រួយបារម្ភចំពោះអ្នកដែលត្រូវបានឃុំខ្លួនពាក់ព័ន្ធ នឹង ការវាយប្រហារទៅលើក្រសួងការពារជាតិ និង មូលដ្ឋានយោធានៅខាងក្រៅទីក្រុងកាលពីថ្ងៃទី ២៣ ខែវិច្ឆិកា។
ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី (ADB) យល់ព្រមលើប្រាក់កម្ចី របស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ ថវិកាចំនួន ១៨,៦ លានដុល្លារ សម្រាប់ការកែលម្អការផ្គត់ផ្គង់ថាមពលអគ្គីសនី នៅតាមបណ្តាខេត្តចំនួន ៨ គឺ ក្រុងសិរីសោភ័ណ បានលុង ស្ទឹងត្រែង កំពង់ស្ពឺ តាកែវ កំពត ព្រៃវែង និង ស្វាយរៀង ដើម្បីផ្តល់ផលប្រយោជន៍ ដល់ប្រជាជនចំនួន ២១,០០០ គ្រួសារ។
ខែធ្នូ ១១, ២០០០ រដ្ឋសភាបោះឆ្នោតគាំទ្រការធានាដល់ក្រុមហ៊ុនចិន សម្រាប់ប្រាក់កម្ចី ដែលខ្លួនកំពុងស្វែងរកពីកញ្ចប់មួយ ដែលទីក្រុងប៉េកាំង បានផ្តល់ជូនរាជធានីភ្នំពេញ សម្រា់ប់គម្រោងអគ្គិសនី វារីអគ្គិសនី គីរីរម្យ។
ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តីសខេងបានធ្វើយុទ្ធនាការដកហូតអាវុធជនស៊ីវិល និង រឹតបន្តឹងបញ្ហាអាវុធ ដល់កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ដើម្បីបង្កើនបទបញ្ជានេះ បន្ទាប់ពីមានការត្រួតពិនិត្យសន្តិសុខមួយ ដែលធ្វើឡើងដោយក្រសួងមហាផ្ទៃ បន្ទាប់ពីមានការវាយប្រហារភេរវកម្ម កាលពីថ្ងៃទី ២៣ ខែវិច្ឆិកា។
លោកហោណាំ ហុង ដឹកនាំគណៈប្រតិភូកម្ពុជា ទៅចូលរួមកិច្ចប្រជុំថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រីអាស៊ាន - អឺរ៉ុបលើកទី១៣ ដែល នឹង ប្រព្រឹត្តទៅនៅសាធារណរដ្ឋ ប្រជាធិបតេយ្យប្រជាមានិតឡាវ នៅថ្ងៃទី១១-១២ ខែធ្នូឆ្នាំ ២០០០។
ខែធ្នូ ១២, ២០០០ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន សម្តែងការព្រួយបារម្ភរបស់លោក ចំពោះការបិទទន្លេមេគង្គ ដែលថ្មីៗនេះ បានបង្កឱ្យមានទឹកជំនន់យ៉ាងខ្លាំង នៅក្នុងតំបន់ ដែលត្រូវបានពិពណ៌នាថា ជាស្ថានភាពអាក្រក់បំផុតនៅក្នុងទសវត្ស។ គាត់និយាយថា ទឹកទន្លេមានលក្ខណៈតូចចង្អៀត ហើយបានក្លាយទៅជារាក់ ដែលបណ្តាលឱ្យទឹកហៀរច្រាំងនៅរដូវវស្សា។
ខែធ្នូ ១៤, ២០០០ លោកហោណាំ ហុង ទទួលជួបលោក Ludger Volmer រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេស នៃ ការិយាល័យសហព័ន្ធស ហព័ន្ធអាល្លឺម៉ង់ ដែលមកបំពេញទស្សនកិច្ច នៅប្រទេសកម្ពុជាពីថ្ងៃទី ១៣-១៤ ខែធ្នូឆ្នាំ ២០០០ ។
ខែធ្នូ ១៩, ២០០០ លោកអៀងសារី ប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានថា គាត់បានចូលរួមចំណែកក្នុងការកសាង និង ការផ្សះផ្សាជាតិឡើងវិញ ចាប់តាំងពីការចុះចូលរបស់គាត់នៅឆ្នាំ ១៩៩៦។
ខែធ្នូ ២៩, ២០០០ រដ្ឋសភា ទទួលបានសេចក្តីព្រាងច្បាប់របស់សាលាក្តី ពីក្រុមការងាររដ្ឋាភិបាល។
ចំនួនអ្នកចូលទស្សនា