សេចក្ដីសង្ខេប


ថ្ងៃសៅរ៍ ទី23.តុលា 2021.ម៉ោង 8:05

កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​សន្តិ​ភាព​កម្ពុជា​ ស្ដី​​ពី​ដំណោះ​ស្រាយ​នយោ​បាយ​រួម​មួយ នៃ ជំលោះ​កម្ពុជា​ ដែល​ហៅ​ថា​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​ប៉ារីស​ មាន ៤​ផ្នែក ដែល​បាន​ចុះ​ហត្ថ​លេខា​នៅ​ថ្ងៃ​ទី ២៣ ខែតុលា​ ឆ្នាំ ១៩៩១ ដើម្បី​បញ្ចប់​ជម្លោះ​នៅ​កម្ពុជា​។

កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​ នៃ ដំណោះ​ស្រាយ​នយោ​បាយ​រួម​នេះ​រួម​មាន​៖
- ច្បាប់ចុងក្រោយនៃសន្និសីទប៉ារីសស្តីពីកម្ពុជា។
- កិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីដំណោះស្រាយនយោបាយនៃទំនាស់នៅកម្ពុជា។
- កិច្ចព្រម​ព្រៀង​ស្តី​ពី​អធិប​តេយ្យ​ភាព​ បូរណ​ភាព​ទឹក​ដី​ និង ភាព​មិន​អាច​រំលោភ​បាន​ អព្យា​ក្រឹត​ភាព និង អែក​ភាព​ជាតិ​កម្ពុជា​។
- សេចក្តី​ប្រកាស​ស្តី​ពី​ការ​ស្តារ​ និង កសាង​ប្រទេស​កម្ពុជា​ឡើង​វិញ​។
- ​រួម​គ្នា​ផ្តល់​នូវ​បទ​ប្បញ្ញត្តិ​ ដើម្បី​លើក​កំពស់​ ការ​ផ្សះ​ផ្សារ​ជាតិ​ និង​ ធានា​នូវ​ការ​អនុ​វត្ត​ នូវ សិទ្ធិ​សំរេច​ចិត្ត​ដោយ​ខ្លួន​អែង របស់​ប្រជា​ជន​កម្ពុជា​ តាម​រយ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ដោយ​សេរី​ និង​ ត្រឹម​ត្រូវ​​ យុត្តិធម៌។
- លើស​ពី​នេះ​ទៀត ពួក​គេ​ព្រម​ព្រៀង​គ្នា​ នូវ​ បទ​ឈប់​បាញ់​គ្នា និង ការ​បញ្ឈប់​ជំនួយ​យោធា​ពី​ខាង​ក្រៅប្រទេស​ និង ការ​ដក​កង​កំលាំង​ទ័ព​ ​បរ​ទេស​ចេញ​ពី​ប្រទេស​កម្ពុជា​។
រួមគ្នា​ដោះ​ស្រាយ​ អំពី​ការ​ការ​​ពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ រួម​ទាំង​ការ​វិល​ត្រឡប់​ដោយ​ស្ម័គ្រ​ចិត្ត​ របស់​ជន​ភៀស​ខ្លួន និង ជន​ផ្លាស់​ប្ដូរ​លំនៅ​​ដ្ឋាន​កម្ពុជា​ មកកាន់​ប្រទេសកម្ពុជា​​វិញ និង
- កំណត់​បញ្ចប់អាណត្តិ​ របស់​អាជ្ញា​ធរ​បណ្តោះ​អាសន្ន​ អង្គ​ការ​សហ​ប្រជា​ជាតិ​ប្រចាំ​នៅកម្ពុជា​ (អ៊ុនតាក់) ។

ប៉ារីស ២៣ តុលា ១៩៩១

តារាង​មាតិកា

  1. ហេតុសំខាន់ នាំអោយ​មានកិច្ចចរចារសន្ដិភាព សំរាប់កម្ពុជា
  2. កិច្ចព្រមព្រៀងចុងក្រោយ នៃ សន្និសីទប៉ារីសស្ដីពីកម្ពុជា
  3. ការ​​ព្រម​​ព្រៀង​​លើ​​ការ​​ប្រ​កាន់​​យក​​គោល​​ការណ៍​ នយោ​​បាយ​រួម ដែល​​ជំពាក់​ជំពិន​គ្នា​ នៃ​​ ជំលោះ​​កម្ពុជា​
  4. ឧបសម្ព័ន្ធ ១. អាណត្តិអ៊ុនតាក់
    ឧបសម្ព័ន្ធ ២. ការដកការឈប់បាញ់និងវិធានការពាក់ព័ន្ធ
    ឧបសម្ព័ន្ធ ៣. ការបោះឆ្នោត
    ឧបសម្ព័ន្ធ ៤. ការធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍ នៃ ជនភៀសខ្លួន និង ជនផ្លាស់ប្ដូរលំនៅដ្ឋាន នៅកម្ពុជា
    ឧបសម្ព័ន្ធ ៥. គោលការណ៍សំរាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មីសំរាប់កម្ពុជា
  5. កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​ ដែល​បញ្ជាក់​ពី​ភាព​វិសេស​ វិសាល​ភាព​មិន​លំអៀង​ ភាព​មិន​ស្រប​ច្បាប់​ និង និរន្តរ​ភាព​ ភាព​នៅ​ជា​កណ្តាល និង​ ភាព​រួប​រួម​ជាតិ នៃ​ កម្ពុជា​។
  6. សេច​ក្តី​ថ្លែង​ការណ៍​ ស្តីពី​ការ​ស្ដារ​ និង​ ការ​កសាង​កម្ពុជា​ឡើង​វិញ។

I. ហេតុសំខាន់ នាំអោយ​មានកិច្ចចរចារសន្ដិភាពសំរាប់កម្ពុជា

នៅ​ថ្ងៃទី ២៣ ខែ​តុលា​ឆ្នាំ ១៩៩១ កិច្ច​​ព្រម​​ព្រៀង​ស្តី​ពី​ដំណោះ​​ស្រាយ​នយោ​បាយ​រួម​ នៃ ជម្លោះ​នៅ​កម្ពុជា​ ត្រូវ​បាន​ចុះ​ហត្ថ​លេខា​ដោយ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ និង ប្រ​ទេស​ចំនួន​ ១៨​ផ្សេង​​ទៀត​​ ដោយ​​មាន​វត្ត​មាន​ របស់​អគ្គ​លេខា​ធិការ​ អង្គ​ការ​សហ​ប្រជា​ជាតិ​ចូល​រួម​ផង​ដែរ​។ កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​នេះ គឺ​ជា​​ចំណុច​កំពូល​ នៃ ការ​ចរ​ចា​ជាង​​មួយ​ទស​វត្សរ៍​ ដែល​អគ្គ​លេខា​ធិការ​បាន​ចូល​រួម​យ៉ាង​ជិត​ស្និត និង សកម្ម​ និង តាំង​ពី​ដំបូង​។​

ស្ថាន​ការណ៍​នៅ​កម្ពុជា ត្រូវ​​បាន​​អង្គ​​ការ​សហ​ប្រជា​ជាតិ​ចាត់​ទុក​ថា ជា​សន្តិ​សុខ​ដំបូង​ នៅ​ដើម​ឆ្នាំ ១៩៧៩​ កកន : ​​​​ស្ថាន​ការណ៍​នៅ​កម្ពុជា ដែលត្រូវ កងទ័ពយួន វាយលុកលុយចូលនៅ​ដើម​ឆ្នាំ ១៩៧៩​ បាន​ប្រែក្លាយកម្ពុជា អោយ​ក្លាយជា​ភ្លើង និង សង្គ្រាម អំពើ​ឈ្លាន​ពាន​ ខុស​​ច្បាប់​របស់​​យួន​​​ ដែល​​​​​វាយ​​​លុក​លុយ​ប្រ​​ទេស​​កម្ពុជា​ ​ដោយ​កង​ទ័ព​​យួន​ជាង​ ២០​ម៉ឺន​នាក់​​ ជា​អំពើខុស​ច្បាប់អន្ដរ​ជាតិ​មិនអាច​អត់​អោន​អោយ​បាន​ឡើយ​ អំ​ពើ​​ឈ្លាន​ពាន​នេះ​ ធ្វើ​​អោយ​​ពិ​ភព​លោក​​ថ្កោលទោស​យ៉ាង​ខ្លាំង​ ជា​ពិសេស​អង្គការ​​សន្ដិ​សុខ​​ពិភព​លោក​ បាន​​ខិត​ខំ​ប្រឹង​ប្រែង​យ៉ាង​ពេញ​សមត្ថ​ភាព​ ដើម្បី​រិះ​រក​​​សន្ដិ​ភាព​ សន្ដិ​សុខ​​​ អែករាជ​ភាព បូរ​ណ​ភាព​ដែន​ដី​​ ជូន​​​កម្ពុជា​ឡើង​វិញ​។ ក្រោយ​មក​នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​ដដែល​នោះ​ មហា​សន្និ​បាត​បាន​ពិចារ​ណា​លើ​សំណួរ​ នៅ​ក្នុង​សម័យ​ប្រជុំ​ធម្ម​តា​រ​បស់​ខ្លួន​ ហើយ​បាន​អនុ​ម័ត​លើក​ដំបូង​ នៅ​ក្នុង​ដំណោះ​ស្រាយ​ ជា​បន្ត​បន្ទាប់​លើ​ប្រធាន​បទ​នេះ​។ បទ​បញ្ញត្តិ​​មួយ​ នៃ​ ដំណោះ​ស្រាយ​នោះ​ និង​ ជោគ​ជ័យ​ បាន​ស្នើ​អោយ​អគ្គ​លេខា​ធិការ​ តាម​ដាន​ស្ថាន​ការណ៍​ អោយ​បាន​ដិត​ដល់​ និង​ ដោយ​អនុវត្ត (ការិយាល័យល្អ = វិធាន​ការ​សម​ស្រប​មួយ​ ដើម្បី​ធ្វើអោយ​មាន​ «សន្ដិភាព​» ពិត​ប្រាកដ​នៅ​កម្ពុជា​ ) របស់​គាត់ ដើម្បី​រួម​ចំណែក​ដល់​ដំណោះ​ស្រាយ​ ដោយ​សន្តិ​វិធី​ចំពោះ​បញ្ហា​នេះ​។ ដំណោះ​ស្រាយ​មួយ​ផ្សេង​ទៀត​ បាន​ស្វា​គមន៍ កិច្ច​ខិត​ខំ​ប្រឹង​ប្រែង​ ដែល​បាន​ចាប់​ផ្តើម​ដោយ​អគ្គ​លេខា​ធិការ​ ដើម្បី​សំរប​សំរួល​ជំនួយ​សង្គ្រោះ​ ដល់​ប្រជា​ជន​កម្ពុជា​ ​ដែលរង​គ្រោះ​​អស់​ជា​ច្រើន​ឆ្នាំ​មក​ហើយ​ ដែល​ឥឡូវ​នេះ ​មាន​ចំនួនជា​ទឹកប្រាក់​​ជាង​​មួយ​​ពាន់​​លាន​​ដុល្លារ​​។​

ផែនការណ៍ ការិយាល័យសន្ដិភាពស្ដីពីកម្ពុជា (GOOD OFFICES)

ប៉ុន្មាន​ខែ​បន្ទាប់​ពី​សន្និ​សីទ​អន្តរ​ជាតិ ស្តី​ពី​កម្ពុជា​ ដែល​បាន​ជួប​ប្រជុំ​នៅ​ទី​ក្រុង​ញូវ​យ៉ក​ពី​ថ្ងៃ​ទី ១៣ ដល់​ថ្ងៃ​ទី ១៧ ខែ​កក្កដា​ឆ្នាំ​ ១៩៨១ ដោយ​មហា​សន្និ​បាត​អគ្គ​លេខា​ធិការ​ Javier Pe’rez de Cuellar បាន​បន្ត​ការ​ផ្តល់​ជូន នូវ​ ផែនការណ៍សន្ដិភាពវិជ្ជ​មាន​មួយ (ការិយាល័យល្អ) ។ លោក​បាន​ស្នើ​អោយ​អ្នក​តំណាង​ពិសេស​របស់​លោក​ ទទួល​បន្ទុក​កិច្ច​ការ​មនុស្ស​ធម៌​នៅ​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍​ ឈ្មោះ Rafeeuddin Ahmed ដើម្បី​បង្កើត​ទំនាក់​ទំនង​ជា​មួយ​ប្រ​ទេស​ធំ​ៗ ដែល​ពាក់​ព័ន្ធ​ ដើម្បី​វាយ​តម្លៃ​ពី​ជំហរ​របស់​ភាគី​ និង លើក​ទឹក​ចិត្ត​តាម​រយ​ការ​សន្ទនា​ ការ​សំរុះ​សំរួល​​ទស្សន​បន្តិច​ម្តង​ៗ​។ ដូច្នោះ​ហើយ​លោក​ អាម៉េដ Ahmed បាន​បំពេញ​បេ​សក​កម្ម​នៅ​ខែ​កុម្ភ និង មីនា ១៩៨២ ដើម្បី​ពិ​គ្រោះ​យោ​បល់​ជា​មួយ​រដ្ឋា​ភិបាល​ក្នុង​តំបន់​ និង លើក​ទឹក​ចិត្ត​ពួក​គេ​អោយ​ពិចារ​ណា រៀប​ចំ​សន្និ​សីទ​អន្តរ​ជាតិ​ ដែល​មាន​កំណត់​ ដើម្បី​ប្រមូល​ផ្តុំ​ភាគី​ប្រទេស​​ក្នុង​តំបន់​ពាក់​ព័ន្ធ​ និង​ សមា​ជិក​អចិន្រ្តៃយ៍ ​ទាំង​ប្រាំ ​នៃ​ សន្តិ​សុខ​ ក្រុម​ប្រឹក្សា​។ ក្នុង​ពេល​ជា​មួយ​គ្នា​នេះ​អគ្គ​លេខា​ធិការ​ បាន​បន្ត​ទំនាក់​ទំ​នង​ផ្ទាល់​ខ្លួន​ជា​មួយ​រដ្ឋា​ភិបាល​ ទាំង​នៅ​ទី​ស្នាក់​ការ​អង្គការ​សហ​ប្រជា​ជាតិ​ និង នៅ​តាម​បណ្តា​រាជ​ធានី​នានា​ ជុំ​វិញ​ពិភព​លោក​។ គាត់​បាន​រាយ​ការណ៍​ទៅ​មហា​សន្និ​បាត​ នៅ​សម័យ​ប្រជុំ​លើក​ទី​ ៣៧​របស់​ខ្លួន​ក្នុង​ឆ្នាំ ១៩៨២ ថា​មាន​តែ​ដំណោះ​ស្រាយ​នយោ​បាយ​រួម​គ្នា​មួយ​ទេ​ ដែល​​អាច​ម្រេច​បាន​តាម​រយ​ការ​ចរ​ចា​ ទើប​នៅ​ទី​បំផុត នឹង នាំ​មក​នូវ​សន្តិ​ភាព​។ លោក​បាន​បញ្ជាក់​ជា​ថ្មី​ ពី​ការ​ប្តេជ្ញា​ចិត្ត​របស់​លោក​ ក្នុង​ការ​បន្ត​អនុវត្តលើ ផែន​ការណ៍​​ការិយាល័យសន្ដិ​ (GOOD OFFICES) របស់លោក និង ជួយ​គ្រប់​ភាគី​ពាក់​ព័ន្ធ​ ក្នុង​ការ​ស្វែង​រក​ដំណោះ​ស្រាយ​ដែល​អាច​ចរ​ចា​បាន​។

ក្នុង​នាម​អគ្គ​លេខា​ធិការ​លោក​ អាម៉េដ Ahmed Ahmed បាន​ទៅ​ទស្សនា​តំបន់​មាន​ជំលោះ​នេះ​ ជា​​ច្រើន​ដង​ ក្នុង​​រយ​ពេល​ជា​ច្រើន​ឆ្នាំ​។ នៅ​ឆ្នាំ ១៩៨៥ អគ្គ​លេខា​ធិការ​ខ្លួន​ឯង​បាន​ធ្វើ​ដូច្នេះដែរ​។​ ផ្អែក​លើ​ការ​ពិភាក្សា​របស់​លោក​អគ្គ​លេខា​ធិការ​ អាច​កំណត់​ពី​គោល​បំណង​មួយ​ចំនួន​ ដែល​ហាក់​ដូច​ជា​មាន​កម្រិត​ នៃ ការ​រួប​រួម​គ្នា។​ គាត់​បាន​រាយ​ចំណុច​ទាំង​នេះ​ នៅ​ក្នុង​របាយ​ការណ៍​របស់​គាត់​ ទៅ​កាន់​មហា​សន្និ​បាត​ នៅ​សម័យ​ប្រជុំ​លើក​ទី​ ៤០ របស់​ខ្លួន​ក្នុង​ឆ្នាំ ១៩៨៥ ដូច្នេះ​គាត់​បាន​កត់​ត្រា​ជា​លើក​ដំបូង​ នូ​វ​ កត្ដា​ផ្សំ នៃ​ ដំណោះ​ស្រាយ​នយោ​បាយ​រួម​មួយ​នៅ​កម្ពុជា​។ កិច្ច​ខិត​ខំ​ប្រឹង​ប្រែង​របស់​គាត់​ ក្នុង​រយ​ពេល​បី​ឆ្នាំ​ខាង​មុខ​នេះ​ ផ្តោត​លើ​ការ​កំណត់​កាល​វេលា​ ដែលជឿ​ជាក់​ថា​ ​គោល​បំណង​ទាំង​នេះ​អាច​សំរេច​បាន​។​

នៅ​ខែ​ធ្នូ​ឆ្នាំ ១៩៨៧ សម្តេច​នរោត្តម​សីហនុ និង លោក​ហ៊ុន​សែន​ បាន​ជួប​គ្នា​ជា​លើក​ដំបូង​នៅ​ប្រទេស​បារាំង​ ហើយ​មួយ​ខែ​ក្រោយ​មក​ បាន​រៀប​ចំ​កិច្ច​ចរចា​ជុំ​ទី​ពីរ​ បន្ទាប់​ពី​ការ​ចាប់​ផ្តើម​កិច្ច​សន្ទនា​នេះ​ អគ្គ​លេខា​ធិ​ការ​ បាន​សំរេច​នៅ​ខែ​មិថុនា​ឆ្នាំ ១៩៨៨ ដើម្បី​សុំ​អោយ​អ្នក​តំណាង​ពិសេស​របស់​គាត់​ ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​កាន់​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍​ ដើម្បី​បញ្ជូន​បន្ត​ទៅ​ភាគី​កម្ពុជា​​ទាំង​បួន​ (រដ្ឋក​ម្ពុជា ខ្មែរ​ក្រហម​ រណ​សិរ្ស​ជាតិ​រំដោះ​ប្រ​ជា​ជន​ខ្មែរ​ ហ្វ៊ុន​ស៊ិន​ប៉ិច)​ និង​ រដ្ឋា​ភិបាល​ពាក់​ព័ន្ធ​ នៃ​ តំបន់​ នូវ​ គំរោង​សន្ដិភាព​ជាក់​លាក់ ​ដែល​អាច​ជា​ក្រប​ខ័ណ្ឌ​សំរាប់​ ផែន​ការ​ចរចាររួមគ្នានេះបាន។ សំណើ​ទាំង​នេះ​ត្រូវ​បាន​អគ្គ​លេខា​ធិការ​ បក​ស្រាយ​យ៉ាង​ល្អិត​ល្អន់​ អំពី​គោល​បំណង​សន្ដិភាព​កម្ពុជា ដែល​លោក​បាន​កំណត់​ក្នុង​ឆ្នាំ​ ១៩៨៥ និង បាន​ស្នើ​ការ​ធ្វើ​សមា​ហរណ​កម្ម​ ភាគី​ផ្សេង​ៗ​ទៅ​ក្នុង​គ្រោង​ការណ៍​សន្ដិភាព​រួមដ៏​ទូលំ​ទូលាយ​ ដែល​នាំ​ទៅ​ដល់​ការ​បង្កើត​រដ្ឋ​កម្ពុជា​ ឯក​រាជ្យ​ អព្យា​ក្រឹត្យ និង មិន​ចូល​បក្ស​សម្ព័ន្ធ​។​ ជា​ពិសេស​ក្រប​ខ័ណ្ឌ​ ដែល​បាន​ផ្តល់​សំរាប់​រយ​ពេល​សរុប​មួយ​ សំរាប់​បទ​ឈប់​បាញ់​គ្នា និង ការ​ដក​កង​កម្លាំងទ័ព​បរ​ទេស​ទាំង​អស់​ចេញ​ពី​កម្ពុជា​ ការ​រៀប​ចំ​កង​កំលាំង​ប្រ​ដាប់​អាវុធ​ជាតិ​ខ្មែរ ​ការ​ប្តេជ្ញា​ចិត្ត​ ឈរ​លើ​ជំហរ​​ខ្លួន​​អែង​ ​តាម​រយ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​សេរី​​ត្រឹម​​ត្រូវ​ និង យុត្តិ​ធម៌​ និង ការ​បង្កើត​រដ្ឋ​បាល​បង្រួប​បង្រួម​ជាតិ​​នៅ​កម្ពុជាមួយ​ ដែលកើត​ចេញ​​​ការ​បោះឆ្នោត​​ដោយ​មាន​ការ​ត្រួត​ពិនិត្យ​ និង ផ្ទៀង​ផ្ទាត់​ពី​អន្តរ​ជាតិ​។ ការ​ធ្វើ​មាតុ​ភូមិ​និវត្តន៍​ និង ការ​ធ្វើ​សមា​ហរណ​កម្ម​ជន​ភៀស​ខ្លួន​ និង ផ្លាស់ប្ដូទី​លំនៅកម្ពុជា​ និង ការ​អនុវត្ត​វិធាន​ការ​រួម​ទាំង​កម្ម​វិធី​អប់​រំ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ ដើម្បី​ធានា​ការ​មិន​វិល​ត្រឡប់​ទៅ​រក​គោល​នយោ​បាយ​ ​កាល​ពី​អតី​ត​កាល​។​ លើស​ពី​នេះ​អគ្គ​លេខា​ធិការ​ បាន​រៀប​ចំ​​ទុក​ជា​មុន​ អំពី​ការ​ផ្តល់​ការ​ធានា​អន្តរ​ជាតិ​ សំរាប់​ការ​តាំង​ទី​លំ​នៅ ​និង ការ​ចាប់​ផ្តើម​កម្ម​វិធី​សំរាប់​ការ​ស្តារ​ និង​ កសាង​ប្រទេស​កម្ពុជា​ឡើង​វិញ​។ លោក​អគ្គ​លេខា​ធិការ​បាន​បញ្ជាក់​ថា​ វិធី​សាស្រ្ត​រួម​នេះ​ មាន​គោល​បំណង​ដាក់ស្នើ​ សំរាប់​ការ​ពិភាក្សា​រវាង​ភាគី​ពាក់​ព័ន្ធ​ប៉ុណ្ណោះ ​ហើយ​ថា​ លោក​បាន​ត្រៀម​ខ្លួន​ដើម្បី​ស្វែង​រក​វិធី​​ផ្សេង​ទៀត​ ដើម្បី​ពន្លឿន​ដំណោះ​ស្រាយ​ប្រកប​ដោយ​សន្តិ​ភាព​ យុត្តិ​ធម៌​ និង យូរ​អង្វែង​។

បន្ទាប់​ពីសំណើ​របស់​អគ្គ​លេខា​ធិការ ដំណើរ​ការ ​នៃ កិច្ច​សន្ទនា​ និង​ ការ​ចរ​ចា​មាន​សន្ទុះឡើង​មួយ​កំរិត​ទៀត​​ ការ​​ចរ​​ចា​ទល់​​មុខ​​គ្នា​​លើក​ដំបូង​រវាង​គណ​បក្ស​កម្ពុជា​ ទាំង​បួន​បាន​ធ្វើ​ឡើង​​​ក្រៅ​ផ្លូវ​ការ​នៅ​ហ្សាកា​តា ​(JIM) ដែល​ប្រទេស​ឥណ្ឌូ​នេ​ស៊ី​ ធ្វើ​ជា​ម្ចាស់​ផ្ទះ​នៅ​ខែ​កក្កដា​ឆ្នាំ ១៩៨៨ តំណាង​វៀត​ណាម​ សាធា​រណ​រដ្ឋ​ប្រជា​ធិប​តេយ្យ​ប្រជា​មានិ​ត​ឡាវ​ និង​ សមា​គម​ប្រជា​ជាតិ​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍​ ត្រូវ​បាន​អញ្ជើញ​អោយ​ចូល​រួម​ផង​ដែរ​។ JIM លើក​ទី​ពីរ​ ត្រូវ​បាន​ប្រា​រព្ធ​ឡើង​នៅ​ខែ​កុម្ភ​ឆ្នាំ ១៩៨៩​។ ​​ក្នុង​ចំណោម​ចំណុច​ ដែល​បាន​ពិភាក្សា​ គឺ​ការ​យល់​ដឹង​ជា​ទូ​ទៅ​ថា យន្ត​ការ​ត្រួត​ពិនិត្យ​អន្តរ​ជាតិ​ ត្រូវ​ដើរ​តួនា​ទី​យ៉ាង​សំខាន់​ ក្នុង​ការ​ត្រួត​ពិនិត្យ​ និង ត្រួត​ពិនិត្យ​ការ​អនុ​វត្ត​រាល់​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​ ដែល​ភាគី​ទាំង​ពីរ​ សំរេបាន​។​ គណ​បក្ស​កម្ពុជា​ទាំង​បួន​ បាន​ចូល​រួម​ជា​ថ្មី​ម្តង​ទៀត​នៅ​ក្នុង​កិច្ច​ចរចា​ ដែល​បាន​ធ្វើ​ឡើង​នៅ​ទី​ក្រុង​ប៉ារីស​ក្នុង​ខែ​កក្កដា​ឆ្នាំ ១៩៨៩ នៅ​មុន​ថ្ងៃ​សន្និ​សីទ​ក្រុង​ប៉ារី​ស​កម្ពុជា​។

សន្និសីទប៉ារីសស្ដីពីកម្ពុជា

ការពិគ្រោះយោបល់ នៃ សមាជិកអចិន្ដ្រៃយ៍ទាំងប្រាំ

ក្នុង​ចំណោម​ប្រ​ទេស​ដែល​ចូល​រួម​សន្និ​សីទ​ប៉ា​រីស ឆ្នាំ ១៩៨៩ ស្តី​ពី​កម្ពុជា​មាន​សមា​ជិក​​អចិន្រ្តៃយ៍​ ៥ នៃ​ ក្រុម​ប្រឹក្សា​សន្តិ​សុខ​ គឺ​ ចិន​ បារាំង​ សហ​ភាព​សូវៀត​ ចក្រ​ភព​អង់​គ្លេស និង​ សហ​រដ្ឋ​អាមេ​រិក។​ វត្ត​មាន​របស់​ពួក​គេ បាន​បង្ហាញ​ពី​ចំណាប់​អា​រម្មណ៍​រួម​គ្នា​ ក្នុង​ការ​សម្រេច​បាន​ នូវ ការ​ចរចា​​មួយ​ ស្ដីពី​សន្ដិភាព​នៅ​កម្ពុជា​។​ នៅ​ខែ​មករា​ឆ្នាំ ១៩៩០ ពួក​គេ​បាន​ចាប់​ផ្តើម​ រួម​គ្នា​ចូល​រួម​ធ្វើ​កិច្ច​​ប្រជុំ​​កម្រិត​​ខ្ពស់​​ជា​​បន្ត​​បន្ទាប់​​ នៅ​​ទី​​ក្រុង​ញូវ​យ៉ក​ និង នៅ​ទី​ក្រុង​ប៉ារីស​ ដើម្បី​ពិភាក្សា​ អំពី​ស្ថាន​ភាព​នៅ​កម្ពុជា​​។ កិច្ច​ប្រជុំ​ គឺ​ជា​កិច្ច​ខិត​ខំ​ប្រឹង​ប្រែង​ ដែល​មិន​ធ្លាប់​មាន​ពី​មុន​មក​ គឺ​ការ​ព្រម​ព្រៀ​គ្នា​ជា​​ធ្លុ​ងមួយ​ នៃ ​ភាគ​ទាំង​ប្រាំ​ ដើម្បី​អភិ​វឌ្ឍន៍ មូល​ដ្ឋាន​ នៃ ​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​ នៃ​ ដំណោះ​ស្រាយ​នយោ​បាយ​រួម​មួយ​អំពី​កម្ពុជា​។ លោក​អគ្គ​លេខា​ធិការ​ បាន​ស្វា​គមន៍​ចំពោះ​គំនិត​ផ្តួច​ផ្តើមប្រឹង​ប្រែង​ដ៏​ឆ្នើមមួយ​​​នេះ ហើយ​បាន​បញ្ជាក់​ជា​ថ្មី​ថា​ អង្គ​ការ​សហ​ប្រជា​ជាតិ​ នឹង​ ទទួល​យក​តួ​នា​ទី​សម​ស្រប​ណា​មួយ​ ដែល​បាន​ឯក​ភាព​ដោយ​ភាគី​ពាក់​ព័ន្ធ​ និង​ ត្រូវ​អនុ​ម័ត​ដោយ​ក្រុម​ប្រឹក្សា​សន្តិ​សុខ​។​ ទោះ​យ៉ាង​ណា​លោក​បាន​សង្កត់​ធ្ងន់​ថា​ អាណត្តិ​ដែល​អាច​ប្រគល់​អោយ​អង្គ​ការ​សហ​ប្រជា​ជាតិ​ នៅ​ទី​បំផុត​ គួរ​តែត្រូវ​បាន​កំណត់​អោយ​បាន​ច្បាស់​លាស់​ ប្រាកដ​និយម​ និង​ អាច​អនុ​វត្ត​បាន​ ហើយ​អង្គ​ការ​នេះ​គួរ​តែ​ត្រូវ​បាន​ធានា​ ចំពោះ​ធន​ធាន​ចាំ​បាច់​ សំរាប់​ការ​អនុ​វត្ត​ប្រកប​ដោយ​ប្រ​សិទ្ធ​ភាព​។

នៅ​ក្នុង​ប្រភព​ នៃ ការ​ពិ​ភាក្សា​របស់​ពួក​គេ​ សមាជិក​ទាំង​ប្រាំ​ បាន​ចាត់​ទុក​ថា​ ​​សំណើ​របស់​អូស្រ្តា​លី ក្នុង​ការ​លើក​កម្ពស់​តួ​នា​ទី របស់​អង្គ​ការ​សហ​ប្រ​ជា​ជាតិ​ នៅ​ក្នុង​ដំណើរ​ការ​ដោះ​ស្រាយ​ជំលោះ​កម្ពុជា ហើយ​បាន​គិត​គូរ​ពី​ការ​ពិភាក្សា រវាង​ភាគី​កម្ពុជា​ រួម​ទាំង​សំណើ​ទាំង​នោះ​ នៅ​ក្នុង​កិច្ច​ប្រជុំ​ក្រៅ​ផ្លូវ​​ការ​ ​ស្តី​ពី​កម្ពុជា​នៅ​ទី​ក្រុង​ហ្សា​កាតា​ នៅ​ខែ​កុម្ភៈ​ឆ្នាំ ១៩៩០​ ហើយ​នៅ​ក្នុង​ខែ​មិថុនា​ នៅ​ក្នុង​កិច្ច​ប្រជុំ​មួយ​ ដែល​ធ្វើ​ឡើង​នៅ​ទី​ក្រុង​តូក្យូ​។ ក្នុង​ដំណើរ​ការ​នេះ​ អ្នក​ទាំង​ប្រាំ​បាន​រក្សា​ ទំនាក់​ទំនង​ទៀង​ទាត់​ជា​មួយ​អគ្គ​លេខា​ធិការ​។ ពួក​គេ​ស្វា​គមន៍​ ការ​សម្រេច​ចិត្ត​របស់​លោក​ ក្នុង​ការ​បង្កើត​ក្រុម​ការ​ងារ​លេខា​ធិការ​ដ្ឋាន​ ដើម្បី​ជួយ​សម្រួល​ដល់​ផែន​ការ​បន្ទាន់​ សំរាប់​ប្រតិ​បត្តិ​ការ​ចុង​ក្រោយ​ របស់​អង្គ​ការ​សហ​ប្រជា​ជាតិ​នៅ​កម្ពុជា។ ដើម្បី​សម្រួល​ ដល់​ការ​ស្នើ​សុំ​ព័ត៌​មាន បច្ចេក​ទេស​របស់​ពួក​គេ​ លេខា​ធិ​ការ​ដ្ឋាន​ អង្គ​ការ​សហ​ប្រជា​ជាតិ​ មាន​បេ​សក​កម្ម​ស្វែង​រក​ការ​ពិត​ជា​ច្រើន​ ត្រូវ​បាន​បញ្ជូន​ក្រោម​ការ​ឧប​ត្ថម្ភ​ របស់​អគ្គ​លេខា​ធិ​ការ​ ដើម្បី​សិក្សា​រួម​ ទាំង​ហេដ្ឋា​រចនា​សម្ព័ន្ធ​ គម​នាគមន៍​ និង​ ដឹក​ជញ្ជូន​ការ​ផ្គត់​ផ្គង់​ទឹកស្អាត​ អនាម័យ និង​ លំនៅ​ដ្ឋាន​។ រចនា​សម្ព័ន្ធ​រដ្ឋ​បាល និង បែប​បទ​ សំរាប់​ការ​ធ្វើ​មាតុ​ភូមិ​និវត្តន៍​ របស់​ជន​ភៀស​ខ្លួន​ និង ជ​នផ្លាស់​ប្ដូរលំនៅ​ដ្ឋាន និង ការ​ធ្វើ​សមា​ហរណ​កម្ម​របស់​ពួក​គេ​មក​កាន់​ប្រ​ទេស​កម្ពុជា​វិញ​។

នៅ​ក្នុង​កិច្ច​ប្រជុំ​លើក​ទី​៦ របស់​ពួក​គេ (សមា​ជិក​ទាំង​​ប្រាំ ចិន បារាំង សូ​វៀត អង់​គ្លេស អាមេ​រិក)​ ​នៅ​​ថ្ងៃ​ទី ២៧-២៨ ខែ​សីហា​ អ្នក​​ទាំង​​៥ បាន​​ប្រ​កាស​​ថា ពួក​គេ​បាន​ឈាន​ដល់​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​ ស្តី​ពី​ក្រប​ខ័ណ្ឌ​សន្ដិ​ភាព សំរាប់​ការ​ដោះ​ស្រាយ​នយោ​បាយ​រួម​មួយ នៃ ជម្លោះ​នៅ​កម្ពុជា។ ដោយ​ផ្អែក​លើ​ក្រប​ខ័ណ្ឌ​សន្ដិ​ភាព​នេះ សហ​ប្រធាន​ នៃ ​សន្និ​សីទ​ប៉ារីស​ បាន​កោះ​ប្រ​ជុំ​ក្រៅ​ផ្លូវ​ការ របស់​ភាគី​កម្ពុជា​ នៅ​ទី​ក្រុង​ហ្សាកា​តា។ កិច្ច​ប្រ​ជុំ​នេះ​បាន​បញ្ចប់​នៅ​ថ្ងៃ​ទី ១ ខែកញ្ញា នៅ​ក្នុង​សេច​ក្តី​ថ្លែង​ការណ៍​រួម​មួយ ដែល​ប្រកាស​ថា គណ​បក្ស​ទាំង​បួន​របស់​កម្ពុជា​ បាន​ទទួល​យក​ក្រប​ខ័ណ្ឌ​នេះ​ទាំង​ស្រុង​ ជា​មូល​ដ្ឋាន​សំរាប់​ដោះ​ស្រាយ​ជំលោះ​កម្ពុជា​​​នេះ​ ហើយ​បាន​ប្តេជ្ញា​ថា​ នឹង រៀប​ចំ​ក្រប​ខ័ណ្ឌ​នេះ​ អោយ​ទៅ​ជា​ដំណោះ​ស្រាយ​នយោ​បាយ​រួម​ តាម​រយ​ដំណើរ​ការ​នៃ សន្និ​សីទ​ប៉ារីស​។ ​សេច​ក្តី​ថ្លែង​ការណ៍​រួម​នេះ​ ក៏​បាន​កំណត់​បន្ថែម​ទៀត​ថា​ ភាគី​កម្ពុ​ជា​ បាន​យល់​ព្រម​បង្កើត​​ក្រុម​ឧត្តម​ប្រឹក្សា​ជាតិ​ (SNC) ជា​ស្ថា​ប័ន​ស្រប​ច្បាប់​តែ​មួយ​គត់​ និង ជា​ប្រភព​នៃ​សិទ្ធិ​អំណាច​នៅ​កម្ពុជា​ ពេញ​មួយ​អន្តរកាល​។​ នៅ​​ថ្ងៃទី ២០ ខែ​​កញ្ញាឆ្នាំ ១៩៩០ ក្រុម​ប្រឹក្សា​សន្តិ​សុខ​ អង្គ​ការ​សហ​ប្រ​ជា​ជាតិ​ បាន​​អនុម័ត​​សេ​ច​​ក្តី​សម្រេច​លេខ ៦៦៨ ដែល​គាំ​ទ្រ​ដល់​ក្រប​ខ័ណ្ឌ​សន្ដិភាព​​ ដែល​​បង្កើត​​ឡើង​ដោយ​ក្រុម​ប្រទេស​សមា​ជិក​ទាំង​​៥​។

បន្ទាប់​មក​អ្នក​ទាំង​ប្រាំ​ បាន​អំពាវ​នាវ​ដល់​សហ​ប្រធាន នៃ សន្និ​សីទ​ប៉ារីស ដើម្បី​ធ្វើ​ការ​រៀប​ចំចាំ​បាច់ សំរាប់​ការ​ធ្វើ​អោយ​ល្អិត​ល្អន់​ នៃ កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​ ជា​ដំណោះ​ស្រាយ​​​នយោ​បាយ​រួម​មួយ ដោយ​ផ្អែក​លើ​ក្រប​ខ័ណ្ឌ​សន្ដិភាព​។ ក្រុម​ការ​ងារ​មួយ បាន​ជួប​ប្រ​ជុំ​គ្នា​នៅ​ថ្ងៃទី ៩ និង ១០ ខែ​វិច្ឆិកា​ និង​ សម្រេច​បាន​ នូវ​ ការ​យល់​ដឹង​ទូ​ទៅ​ អំពី​រចនា​សម្ព័ន្ធ​ និង​ វិធី​សាស្រ្ត​ ដែល​ត្រូវ​អនុវ​ត្ត​តាម​។ ការ​ពិចារ​ណា​បន្ថែម​ទៀត​ បាន​កើត​ឡើង​នៅ​ចុង​ខែ​នោះ​ នៅ​ពេល​ដែល​តំណាង​សហ​ប្រធាន​ នៃ ​សន្និ​សីទ​បាន​ជួប​ជា​មួយ​អនុ​រដ្ឋមន្ត្រី​ ក្រសួង​ការ​បរ​ទេស​ នៃ ប្រទេស​ទាំង​ ៥​ ។ អ្នក​តំណាង​របស់​អគ្គ​លេខា​ធិការ​គឺ លោក អាម៉េដ Ahmed បាន​ចូល​រួម​យ៉ាង​សកម្ម​នៅ​ក្នុង​កិច្ច​ប្រជុំ​ទាំង​នេះ​ និង ជា​បន្ត​បន្ទាប់​។​

អត្ថបទគំនូសព្រាងនៃថ្ងៃទី ២៦ ខែវិច្ឆិកា

នៅ​ថ្ងៃ​ទី ២៦ ខែ​វិច្ឆិកា​ឆ្នាំ ១៩៩០ សហ​ប្រធាន​ និង​ អ្នក​ទាំង​ប្រាំ​បាន​ឯក​ភាព​ លើ​អត្ថ​បទ ដែល​មាន​បី​ផ្នែក​សំខាន់​ៗ​គឺ​៖​
១- កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​ទូ​ទៅ​មួយ ដែល​មាន​ឧប​សម្ព័ន្ធ​​លម្អិត​ស្ដីពីការកំណត់​អាណត្តិ​នៅ​​កម្ពុជា​ របស់​អាជ្ញាធរអន្ដរកាល UNTAC អ៊ុនតាក់ ដែល​​បាន​​ស្នើ​​ឡើង​ របស់​អង្គ​ការ​សហ​ប្រជា​ជាតិ​ ការ​រៀប​ចំ​យោធា​ ក្នុង​អំឡុង​ពេល​អន្តរ​កាល​ ការ​បោះឆ្នោត​ ការ​ធ្វើ​មាតុ​ភូមិនិ​វត្តន៍​ របស់​ជន​ភៀស និង ជនផ្លាស់​ប្ដូរ​ទីលំ​នៅ​​កម្ពុជា និង គោល​ការណ៍​ សំរាប់​រដ្ឋ​ធម្ម​នុញ្ញ​ថ្មី។​
២ - កិច្ចព្រមព្រៀង ដែល​បាន​​ទទួល​​ការគាំទ្រ និង ធានា​ពីសហគមអន្ដរជាតិ យ៉ាងពេញទំហ៊ឹង។
៣ - សេច​ក្តី​ប្រកាស​ទាក់​ទង​ នឹង​ ការ​ស្តារ​ និង កសាង​ប្រទេស​កម្ពុជា​ឡើង​វិញ​ ចាប់​ពី​ថ្ងៃទី​ ២១​ ដល់​ថ្ងៃទី ២៣ ខែធ្នូឆ្នាំ ១៩៩០ សហ​ប្រធាន​បាន​កោះ​ប្រ​ជុំ​ជាមួយ​ SNC (ក្រុម​ប្រឹក្សា​ជាតិ​ជាន់​ខ្ពស់​)​ ដើម្បី​បង្ហាញ​ជា​ផ្លូវ​ការ​ ដល់​សមា​ជិក​ SNC នូវ​អត្ថ​បទ​ថ្ងៃ​ទី ២៦ ខែ​វិច្ឆិកា។ លទ្ធ​ផល នៃ កិច្ច​ប្រ​ជុំ​នេះ​បាន​ធ្វើ​អោយ​មាន​ការ​ឯក​ភាព​គ្នា​ លើ​ចំណុច​សំខាន់​ៗ​ភាគ​ច្រើន​។ ​នៅ​ក្នុង​ខែ​កុម្ភ​សេច​ក្តី​ព្រាង​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​ ត្រូវ​បាន​បង្ហាញ​ដល់​ប្រទេស​ជិត​ខាង​កម្ពុ​ជា ថៃ និង​ វៀត​ណាម​។

នៅ​ថ្ងៃ​ទី ២២ ខែ​មេសា​ឆ្នាំ ១៩៩១ អគ្គ​លេខា​ធិការ និង សហ​ប្រធាន​បាន​ចេញ​សេច​ក្តី​អំពាវ​នាវ​រួម​គ្នា​មួយ​ ដើម្បី​បញ្ឈប់​អរិ​ភាព​ជា​បណ្តោះ​អាសន្ន​ ដែល​ជា​កាយ​វិការ​ នៃ​ សេ​ច​ក្តីស្មោះ​ត្រង់​ ដើម្បី​បង្កើត​បរិ​យា​កាស​អំណោយ​ផល​ សំរាប់​កិច្ច​ប្រ​ជុំ​នៅ​ហ្សា​កា​តា នៃ ​សហ​ប្រធាន​ និង សមា​ជិក​​របស់ SNC ជា​ការ​ឆ្លើយ​តប​ ភាគី​បាន​ជូន​ដំណឹង​ដល់​អគ្គ​លេខា​ធិការ​ថា​ ពួក​គេ​មាន​បំណង​គោរព​តាម​បណ្តឹង​ឧទ្ធរណ៍​នេះ​ ដោយ​ស្ម័គ្រ​ចិត្ត​ សង្កេត​មើល​បទ​ឈប់​បាញ់​គ្នា លើក​ដំបូង​របស់​ពួក​គេ​ ក្នុង​រយ​ពេល​ ១២​ឆ្នាំ​។​ នៅ​ឯ​កិច្ច​ប្រជុំ​ហ្សា​កាតា​ពី​ថ្ងៃទី​ ៤ ដល់​ថ្ងៃទី​ ៦ មិថុនា​ និង នៅ​ក្នុង​កិច្ច​ប្រជុំ​ជា​បន្ត​បន្ទាប់​ ដែល​តំណាង​អគ្គ​លេខា​ធិការ​រូប​នេះ​ បាន​ចូល​រួម​ផង​ដែរ​ ការ​ពិភាក្សា​អំពី​ភាព​ខុស​គ្នា​ ដែល​នៅ​សេស​សល់​ លើ​អ​ត្ថ​បទ​ព្រាង​ត្រូវ​បាន​បន្ត​។ នៅ​ពាក់​កណ្តាល​ខែ​មិថុនា​ឆ្នាំ ១៩៩១ សម្តេច​នរោ​ត្តម​សីហនុ បាន​ចូល​រួម​ជា​មួយ​ SNC ហើយ​បន្ទាប់​មក​បាន​ដឹក​នាំ​កិច្ច​ប្រជុំ​របស់​ខ្លួន​ ពី​ថ្ងៃ​ទី​ ២៤ ដល់ ២៦ មិថុនា​នៅ​ប៉ាតា​យ៉ា​ប្រ​ទេស​ថៃ​។​ លទ្ធ​ផល​ដ៏​សំខាន់​ នៃ​ កិច្ច​ប្រជុំ​នោះ​គឺ​ ការ​សម្រេច​ចិត្ត​ជា​ឯក​ច្ឆន្ទ​ ក្នុង​ការ​អំពាវ​នាវ​អោយ​មាន​ការ​ឈប់​បាញ់​គ្នា ដោយ​គ្មាន​លក្ខ​ខណ្ឌ​ និង​ បញ្ឈប់​ការ​ទទួល​ជំនួយ​យោធា​ពី​ខាង​ក្រៅ​។ កាល​ពី​ខែ​កក្កដា​ នៅ​ក្នុង​កិច្ច​ប្រជុំ​ក្រៅ​ផ្លូវ​ការ​មួយ​របស់ SNC នៅ​ទី​ក្រុង​ប៉េកាំង​ ហើយ​សំដេច​រោត្តម​សីហនុ​ ត្រូវ​បាន​គេ​​បោះ​ឆ្នោត​ប្រគល់​អោយ​ធ្វើ​ជា​ប្រធាន ​SNC​ (ក្រុមឧត្ដមប្រឹក្សាជាតិ៎)។

នៅថ្ងៃទី ១៧ និង ១៨ ខែ​កក្កដា អនុ​រដ្ឋ​មន្រ្តី នៃ សមា​ជិក​អចិ​ន្ត្រៃយ៍​ទាំង​​៥ និង​ តំណាង​ប្រ​ទេស​ឥណ្ឌូ​នេ​ស៊ី ក្នុង​តួនា​ទី​ជា​សហ​ប្រធាន​ សន្និ​សីទ​ក្រុង​ប៉ារី​ស​ស្តី​ពី​កម្ពុជា​ ក៏​បាន​ជួប​ប្រជុំ​គ្នា​នៅ​ទី​ក្រុង​ប៉េកាំង​ដែរ​។ ពួក​គេ​បាន​ពិចារ​ណា​លើ​លទ្ធ​ផល ដែល​ទទួល​បាន​នៅ​ក្នុង​កិច្ច​ប្រជុំ​របស់ SNC និង​បាន​ជួប​ប្រជុំ​ជា​មួយ​សម្តេច​សីហនុ​ ក្នុង​នាម​ជា​ប្រធាន​ SNC ​(ក្រុម​ឧត្ដម​ប្រឹក្សា​ជាតិ​) ដើម្បី​ផ្លាស់​ប្តូរ​ទស្សនៈ​ ស្តី​ពី​ស្ថាន​ភាព និង​ ទិស​ដៅ​ដែល​ដំណើរ​ការ​ចរ​ចា​អាច​ត្រូវ​បាន​រំពឹង​ទុក​។​

នៅ​ក្នុង​កិច្ច​ប្រជុំ​ផ្លូវ​ការ​លើក​ទី ​២ របស់​ខ្លួន​នៅ​ទី​ក្រុង​ប៉ាតា​យ៉ា​ចាប់​ពី​ថ្ងៃទី ២៦ ដល់​ថ្ងៃទី ២៩ ខែ​សីហា SNC បាន​ពិចា​រណា​លើ​សេ​ច​ក្តី​ព្រាង​ ​​កិច្ច​​​ព្រម​ព្រៀង​​ស្តី​ពី​ដំណោះ​ស្រាយ​ ថ្ងៃទី​ ២៦ ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ ១៩៩០ ហើយ​ដោយ​មាន​កា​រ​ចូល​រួម ពី​តំណាង​សហ​ប្រធាន​ និង​ អគ្គ​លេខា​ធិការ​ សម្រេច​បាន នូវ​ ភាព​រីក​ចំរើន​ គួ​រ​អោយ​កត់​សម្គាល់​ ក្នុង​ការ​ស្វែង​រក​ដំណោះ​ស្រាយ​​សម្រប​សម្រួល​ ចំពោះ​ការ​លំបាក​ភាគ​ច្រើន​។​ នេះ​រួម​បញ្ចូល​ ជា​ពិសេស​ សំណួរ​ នៃ​ ការ​រៀប​ចំ​យោធា​ ក្នុង​អំឡុង​ពេល​អន្តរ​កាល ​SNC តាម​រយ​សម្តេច​សីហនុ​ បាន​ស្នើ​សុំ អគ្គ​លេខា​ធិការ​ បញ្ជូន​អ្នក​សង្កេត​ការណ៍​យោធា​មួយ​ចំនួន​មក​កម្ពុជា​ ហើយ​ដើម្បី​ចាប់​ផ្តើម​ជំនួយ​ ស្តារ​នី​តិ​សម្បទា​​ប្រទេស​កម្ពុ​ជាឡើង​វិញ​ អោយ​បាន​ឆាប់​តាម​ដែល​អាច​ធ្វើ​ទៅ​បាន​។​

នៅ​ថ្ងៃ​ទី ២៩ និង ៣០ ខែ​សីហា​ អនុ​រដ្ឋ​មន្រ្តី​ នៃ សមា​ជិក​អចិ​ន្ត្រៃយ៍ នៃ ក្រុម​ប្រឹក្សា​សន្តិ​សុខ​ និង​ ឥណ្ឌូ​នេ​ស៊ី​ ក៏​បាន​ជួប​ប្រជុំ​គ្នា​ នៅ​ប៉ាតា​យ៉ា​ផង​ដែរ​។ ចំនុច​​វិជ្ជ​មាន​ ដែល​បាន​ធ្វើ​ឡើង​ដោយ​ SNC ជា​ពិសេស​ទាក់​ទង​ នឹង បញ្ហា​យោធា​ត្រូវ​បាន​ពិ​ចា​រណា​។ នៅ​ថ្ងៃ​ទី ៣០ ខែ​សីហា​កិច្ច​ប្រ​ជុំ​រួម​គ្នា​លើក​ដំបូង​ របស់​សហ​ប្រធាន​សមា​ជិក​អចិន្ត្រៃ​យ៍​ទាំង​ ៥ ​និង​ SNC នៅ​ថ្ងៃ​ទី ១៩​ ខែ​​កញ្ញា​សម្តេច​សីហនុ​ និង​ សមា​ជិក​ដទៃ​ទៀត ​នៃ​ SNC បាន​ជួប​ប្រជុំ​ក្រៅ​ផ្លូវ​ការ​ ជា​មួយ​តំណាង​សហ​ប្រធាន​សន្និ​សីទ​ សន្និ​សីទ​ប៉ារី​ស​ ស្តី​ពី​កម្ពុ​ជា និង​ ជា​មួយ​​លោក​អាម៉េដ​ Ahmed នៅ​ទី​ក្រុង​ញូវ​យ៉ក​។ សម្តេច​សី​ហនុ​បញ្ជាក់​ថា​ SNC បាន​ឈាន​ដល់​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​ ស្តី​ពី​បញ្ហា នៃ ប្រ​ព័ន្ធ​បោះ​ឆ្នោត​ ដើម្បី​ប្រើ​ប្រាស់​សំរាប់​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ ដែល​ត្រូវ​រៀប​ចំ​ និង​ រៀប​ចំ​ឡើង​ដោយ​អង្គ​ការ​សហ​ប្រជា​ជាតិ​ នៅ​កម្ពុជា​ ជា​ផ្នែក​មួយ​ នៃ កិច្ច​​ការដំណោះ​ស្រាយ​ព្រម​ព្រៀង​។

ហត្ថលេខា នៃ កិច្ចព្រមព្រៀង

អនុ​រដ្ឋ​មន្រ្តី​ នៃ សមា​ជិក​អចិ​ន្រ្តៃយ៍​ទាំង​​៥ និង​ តំណាង​សហ​ប្រធា​នា​ធិ​បតី​ឥណ្ឌូ​នេ​ស៊ី​ បាន​ជួប​ប្រជុំ​គ្នា​នៅ​ទី​ក្រុង​ញូវ​យ៉ក​ នៅ​ថ្ងៃ​ទី ២០ និង ​២១ ខែ​កញ្ញា​ ដើម្បី​តាម​ដាន​ស្ថាន​ការណ៍​។​ នៅ​ថ្ងៃ​ទី ២០ ខែ​កញ្ញា ពួក​គេ​បាន​រៀប​ចំ​កិច្ច​ប្រ​ជុំ​រួម​គ្នា​លើក​ទី​២​ របស់​ពួក​គេ​ ជា​មួយ​សមា​ជិក​នៃ​ SNC ដែល​សម្តេច​សី​ហនុ​ បាន​ប្រកាស​ថា SNC បាន​ឈាន​ដល់​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​ លើ​សំណួរ​ អំពី​ដំណើរ​ការ​ នៃ ការ​សំរេច​ចិត្ត​ក្នុង​កំឡុង​អន្តរ​កាល​។​ នៅ​ថ្ងៃ​ទី ២១ ខែ​កញ្ញា សហ​ប្រ​ធាន​សន្និ​សីទ​ប៉ារីស​ ស្តី​ពី​កម្ពុជា​ បាន​កោះ​ប្រ​ជុំ​នៅ​ទី​ក្រុង​ញូវ​យ៉ក​ នូវ កិច្ច​ប្រជុំ​ក្រៅ​ផ្លូវ​ការ​ នៃ ​គណ​កម្មា​ធិការ​ សម្រប​សម្រួល​សន្និ​សីទ​។​ បន្ទាប់​ពី​កិច្ច​ប្រ​ជុំ​នេះ​ លោក​អាម៉េដ Ahmed បាន​ជួយ​តំណាង​សហ​ប្រធាន​ ក្នុង​ការ​ពិនិត្យ​ និង​ កែ​សម្រួល​អត្ថ​បទ​សេច​ក្តី​ព្រាង​ថ្ងៃ​ទី ២៦​ ខែ​វិច្ឆិកា​ឆ្នាំ ១៩៩០ ដើ​ម្បី​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​ពី​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​ ដែល​សម្រេច​បាន​ក្នុង​រយ​ពេល​ ១០​ខែ​មុន​។ អត្ថ​បទ​ដែល​បាន​កែ​ប្រែ ត្រូវ​បាន​បង្ហាញ​ដល់​ SNC នៅ​ថ្ងៃ​ទី​ ២៧​ ខែ​កញ្ញា នៅ​ក្នុង​កិច្ច​ប្រជុំ​ក្រៅ​ផ្លូវ​ការ​មួយ​ផ្សេង​ទៀត​ ដែល​បាន​ធ្វើ​ឡើង​ ជា​មួយ​តំណាង​សហ​ប្រធា​នា​ធិប​តី​ និង​ លោក Ahmed ។ បនា្ទប់​មក​សហ​ប្រ​ធាន​ បាន​ផ្ញើ​អត្ថ​បទ​ដែល​បាន​កែ​សំ​រួល​ហើយ​ ជូន​ដល់​រដ្ឋ​ផ្សេង​ទៀត​ ដែល​ចូល​រួម​ក្នុង​សន្និ​សីទ​នេះ​។

កិច្ច​ប្រជុំ​លើក​ទី​២ នៃ​សន្និ​សីទ​ទី​ក្រុង​ប៉ារី​ស​ ស្តី​ពី​កម្ពុជា​ ត្រូវ​បាន​រៀប​ចំ​ឡើង​ចាប់​ពី​ថ្ងៃ​ទី ២១ ដល់​ថ្ងៃ​ទី ២៣ ខែ​តុលា​ឆ្នាំ ១៩៩១ គឺ​ជា​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​ ស្តី​ពី​ដំណោះ​ស្រាយ​នយោ​បាយ​គ្រប់​ជ្រុង​ជ្រោយ​ នៃ​ ជម្លោះ​នៅ​កម្ពុជា​ ត្រូវ​បាន​ចុះ​ហត្ថ​លេខា​ នៅ​ក្នុង​កិច្ច​ប្រ​ជុំ​ចុង​ក្រោយ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី ២៣ ខែ​តុលា​ ទង្វើ​នេះ​ជា​ការ​ចាប់​ផ្តើម​នៃ អន្តរ​កាល​ប្រ​ទេស​កម្ពុជា​ កំពុង​ឈាន​ដល់​ការ​បង្កើត​រដ្ឋា​ភិបាល​កម្ពុជា​ថ្មី​មួយ​ បន្ទាប់​ពី​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ដោយ​សេរី​ត្រឹម​ត្រូវ​ និង​ យុត្តិ​ធម៌​។​ ក្រុម​ប្រឹក្សា​សន្តិ​សុខ​អន្ដរ​ជាតិ​ បាន​សម្តែង​ការ​គាំ​ទ្រ​យ៉ាង​ពេញ​ទំហឹង​ ចំពោះ​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​ទាំង​នេះ​ នៅ​ថ្ងៃ​ទី ៣១ ខែ​តុលា ក្នុង​សេច​ក្តី​សម្រេច​លេខ ៧១៨ (១៩៩១) របស់​ខ្លួន​ និង​ បាន​ស្នើ​អោយ​រៀប​ចំ​ផែន​ការ​លម្អិត​នៃ​ការ​អនុវត្ត​។​