ព្រះពុទ្ធសាសនានៅនានាប្រទេស
ចុះផ្សាយដោយកែវ ឈុន
ការផ្សាយរបស់មណ្ឌលវប្បធម៌ខ្មែរនៅស្វីស
****************************************
ព្រះពុទ្ធសាសនានៅវៀតណាម(ត)
ថ្ងៃសៅរ៍ ទី9.វិច្ឆិកា 2019.ម៉ោង 13:34
តួនាទីពុទ្ធសាសនិកជន ក្រោយពីការដួលរលំរដ្ឋាភិបាលង៉ោ ឌិនយ៉ីម
ពេលរដ្ឋាភិបាលង៉ោឌិនយ៉ីមរលំហើយ រដ្ឋាភិបាលទាហានឡើងគ្រងអំណាចជំនួស ពុទ្ធសាសនិកក្លាយជាកម្លាំងធំខាងផ្លូវនយោបាយបន្ទាប់ពីទាហាន និង វៀតកុង។ ព្រះសង្ឃត្រូវការកែទម្រង់ ស្តារកិច្ចការព្រះពុទ្ធសាសនារួមជាមួយពុទ្ធបរិស័ទ ឲ្យបានជាធ្លុងមួយ និង ចាត់តាំងអង្គការមជ្ឈឹមពុទ្ធសាសនិក ដែលមានរបបការងារកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាពខ្លាំងឡើង ទើបយល់ព្រមចាត់ឲ្យមានការប្រជុំកំពូលឡើងនៅវត្តសាឡើយ ក្នុងក្រុងសៃហ្គន រវាងថ្ងៃទី ២១ខែធ្នូ ២៥០៦ ដល់ ថ្ងៃទី ៣ខែមករា ២៥០៧ ហៅឈ្មោះថា “ការប្រជុំកំពូលដើម្បីរួបរួមពុទ្ធសាសនិកជនវៀតណាម”។ រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ដែលត្រូវការការគាំទ្រពីសំណាក់ពុទ្ធបរិស័ទ ក៏បានសម្តែងការយោគយល់ចិត្តថ្លើមយ៉ាងល្អចំពោះព្រះសង្ឃ។ សមាគមពុទ្ធសាសនិកជនវៀតណាម (មហាយាន) គណៈសង្ឃថេរវាទ និង អង្គការពុទ្ធសាសនាផ្សេងៗ ក្នុងប្រទេសវៀតខាងត្បូងបានចូលមកប្រជុំពិចារណាប្រឹក្សារួមគ្នា។ លទ្ធផលប្រជុំដែលសំខាន់គឺ ការរួមព្រះពុទ្ធសាសនានិកាយមហាយាន និង ថេរវាទ ក្នុងវៀតណាមខាងត្បូង ចូលជាធ្លុងមួយ ហៅថា “សហពុទ្ធចក្រវៀតណាម” (The United Buddhist Church of Vietnam សរសេរកាត់ថា UBCVN) ជាអង្គការដែលមានរបបគ្រប់គ្រង និង ភ្នាក់ងារផ្សេងៗ ប្រតិបត្តិកិច្ចការព្រះពុទ្ធសាសនាឲ្យបានផលល្អបំផុតក្នុងសង្គមបច្ចុប្បន្ន ហើយរដ្ឋាភិបាលក៏បានប្រគេនដីសំរាប់កសាងការិយាល័យ។ អង្គការថ្មីនេះ នៅទីក្រុងសៃហ្គន។ ការិយាល័យដែលកសាងសម្រេចហើយ គឺមានឈ្នោះថា វៀងហ្វាដៅ (Vien Hoa Dao=សភាគ្រប់គ្រងមជ្ឈឹម)
កិច្ចការរបស់សហពុទ្ធចក្រវៀតណាម ប្រព្រឹត្តិទៅតាមលក្ខន្តិកៈ ដែលមានបទបញ្ញត្តិ ១០ជំពូក រួម ៣៦មាត្រា (បន្ទាប់មក ព.ស.២៥០៨ កែប្រែបន្ថែមជា ៣៧មាត្រា) តាមលក្ខន្តិកៈនេះ សហពុទ្ធចក្រវៀតណាមមានសម្តេចព្រះសង្ឃរាជជាប្រមុខ និង ប្រតិបត្តិការងារដោយសភាពីរសភាគឺ សភាជាន់ខ្ពស់របស់គណៈសង្ឃ (Vien Tang Thong-The Supreme Council of Sangha) សភាគ្រប់គ្រងមជ្ឈឹម (Vien Hoa Dao–The Central Executive Council) មានសារៈសំខាន់ដែលគួរ នឹង ជ្រាបគឺ៖
- សភាជាន់ខ្ពស់របស់គណៈសង្ឃ មានតួនាទីផ្នែកខាងនីតិបញ្ញត្តិ ផ្នែកវិន័យធរ (តុលាការ) និង គ្រប់គ្រងថែរក្សារបៀបរៀបរយផ្ទៃក្នុងនៃគណៈសង្ឃ ប្រកបដោយភ្នាក់ងារពីរយ៉ាងគឺ៖
- មហាថេរសមាគម (Assembly of Elders) ប្រកបដោយព្រះសង្ឃទ្រង់សមណស័ក្តិជាន់ខ្ពស់ និង ព្រះមហាថេរអាយុ ៤០ឆ្នាំ វស្សា ២០ឡើងទៅ មកពីនិកាយទាំងពីរ (មហាយាន និង ថេរវាទ) ដែលសភាគ្រប់គ្រងមជ្ឈឹមពិចារណានាំក្រាបទូលស្នើសម្តេចព្រះសង្ឃរាជទ្រង់តែងតាំង យ៉ាងតិច៦០អង្គ គ្រងដំណែងមិនមានកំណត់វារៈ។
- ការិយាល័យលេខាធិការ ប្រកបដោយលេខាធិការ និង រងលេខាធិការ ដែលសម្តេចព្រះសង្ឃរាជតែងតាំងពីមហាថេរដែលជាសមាជិកនៃមហាថេរសមាគម។
សម្តេចព្រះសង្ឃរាជ ដែលទ្រង់ជាប្រមុខរបស់សហពុទ្ធចក្រវៀតណាម នាយកសភាជាន់ខ្ពស់របស់គណៈសង្ឃ និង ជាប្រធានមហាថេរសមាគមនោះ។ មហាថេរសមាគមបោះឆ្នោតជ្រើសរើសពីមហាថេរសមាគម ដែលជាសមាជិករបស់មហាថេរសមាគមមានអាយុ ៦០ឆ្នាំឡើងទៅ គ្រងដំណែងមួយអាណត្តិ ៣ឆ្នាំ។ សម្តេចព្រះសង្ឃរាជដែលគ្រងដំណែងបន្តទៅទៀត ទ្រង់ឋិតនៅផ្សេងនិកាយ ផ្តោះប្តូរគ្នាទៅ និង អោយមានរងសម្តេចព្រះសង្ឃរាជមួយអង្គ ដែលមហាថេរសមាគមបោះជ្រើសរើសពីមហាថេរ ដែលជាសមាជិកមហាថេរសមាគមមានគុណសម្បត្តិដូចគ្នា នឹង សម្តេចព្រះសង្ឃរាជ ប៉ុន្តែត្រូវឋិតនៅក្នុងនិកាយផ្សេងពីសម្តេចព្រះសង្ឃរាជ។
- សភាគ្រប់គ្រងមជ្ឈឹម គឺជាសភាជាន់ខ្ពស់បំផុតរបស់គណៈសង្ឃ ក្រាបទូលសំណើសម្តេចព្រះសង្ឃរាជឲ្យទ្រង់តែងតាំង មានតួនាទីជាអង្គជំនួយការ ទំនាក់ទំនងកិច្ចការទាំងពួងរបស់សហពុទ្ធចក្រវៀតណាម ពិសេសកិច្ចការរបស់ស្ថាប័នពុទ្ធសាសនាដែលជាប់ទាក់ទងជាមួយរដ្ឋ និង ប្រជាជនទូទៅប្រកបដោយ ៖
- ប្រធាន
- រងប្រធាន ២ អង្គ
- អធិបតីគ្រប់គ្រង់មន្ទីរ (ការិយាល័យ)
- លេខាធិការ
- ហេរញ្ញិក
- ប្រធានសភាគ្រប់គ្រងមជ្ឈឹម ដំណើរនាទីជាអ្នកដំណាងអោយសហពុទ្ធចក្រវៀតណាមក្នុងកិច្ចការទូទៅ។ គ្រប់ដំណែងក្នុងសភាគ្រប់គ្រងមជ្ឈឹម មានអាណត្តិកាលពីរឆ្នាំ។ អ្នកគ្រងដំណែងជាបព្វជិត ឬ ជាគ្រហស្ថក៏បាន។ ក្នុង ព.ស.២៥០៨ កម្មការផ្សេងៗ មានចំនួន ៩កម្មការ (កម្មការនិមួយៗបែងចែកចេញជាសេវាកម្ម) គឺ៖
- គណៈកម្មការសង្ឃ មាន ៤សេវាកម្ម (គ្រប់គ្រងរក្សាភិក្ខុ ភិក្ខុនី ដូនជី ទាំងនិកាយមហាយាន និង ថេរវាទ
- គណៈកម្មការផ្សព្វផ្សាយ មាន ៣ សេវាកម្ម
- គណៈកម្មការសិក្សា មាន ២ សេវាកម្ម
- គណៈកម្មការសង្រ្គោះ មាន ៣ សេវាកម្ម
- គណៈកម្មការវប្បធម៌ មាន ៣ សេវាកម្ម
- គណៈកម្មការយុវជន មាន ៥ សេវាកម្ម៖ សេវាកម្មអង្គការ យុវពុទ្ធិកៈ, សេវាកម្មសិស្សនិស្សិត អ្នកសិក្សាជាពុទ្ធសាសនិក, សេវាកម្មយុវជន, សេវាកម្មយុវពុទ្ធអ្នកស្ម័គ្រចិត្ត, សេវាកម្មកងការពារពុទ្ធសាសនិក
- គណៈកម្មការសាសនសម្បត្តិ មាន ២ សេវាកម្ម
- គណៈកម្មការ នវកម្ម មាន ២ សេវាកម្ម (ការកសាង និង ជួសជុល ទាក់ទង នឹង សាសនា សង្គម និង វប្បធម៌)
- គណកម្មការគ្រហស្ថជន មាន ៣ សេវាកម្ម ៖ សេវាកម្មគ្រហស្ថ ឧត្តរនិកាយ សេវាកម្មគ្រហស្ថទក្ខិណានិកាយ សេវាកម្មពុទ្ធសមាគមផ្នែកខាងគ្រហស្ថ)
ការគ្រប់គ្រងក្នុងមូលដ្ឋានចែកចេញជាភាគ (៨ ភាគ) ខេត្ត (៥២ ខេត្ត) ស្រុក (២៥៨ ស្រុក) និង ឃុំ (២១៩១ ឃុំ) មានអ្នកគ្រប់គ្រងភាគ និង គណកម្មការសាសនកិច្ចខេត្ត គណៈកម្មការសាសនកិច្ចស្រុក និង គណៈកម្មការសាសនកិច្ចឃុំ ទទួលតួនាទីតាមលំដាប់។ សំរាប់លំដាប់ខេត្ត និង ស្រុកនោះ គណកម្មការមានរូបរាងចម្លងបែបសភាគ្រប់គ្រងមជ្ឈឹម គឺមានអ្នកដំណាងទទួលខុសត្រូវការងាររបស់គណកម្មការនីមួយៗ រួមនៅក្នុងគណកម្មការផង ប៉ុន្តែគណៈកម្មការសាសនិកឃុំ មានត្រឹមតែប្រធាន អនុប្រធាន លេខា និង ហេរញ្ញិក និង អនុហេរញ្ញិក ព្រមជាមួយទីប្រឹក្សា ៤រូប/អង្គប៉ុណ្ណោះ។ គណកម្មការសាសនកិច្ច ៣លំដាប់នេះ ស្មើ នឹង សភាគ្រប់គ្រងមជ្ឈឹមនៃមូលដ្ឋាន បំពេញតួនាទីជាសាខារបស់គណកម្មការទាំង ៩ ក្នុងលំដាប់ខេត្ត ស្រុក និង ឃុំ ចំណែកកិច្ចការរបស់ពុទ្ធសាសនិកវៀតណាមនៅក្រៅប្រទេស ក៏មានភ្នាក់ងារពិសេសទទួលខុសត្រូវ ខុសពីនេះទៅហៅថា ក្រុមការបរទេស មានការិយាល័យធំនៅក្រុងបារីស បែងការងារជា ១១ផ្នែក តាមចំនួនប្រទេសដែលពាក់ព័ន្ធ គឺបារាំងសេស អាល្លឺម៉ង់ ជប៉ុន ឥណ្ឌា អង់គ្លេស សហរដ្ឋអាមេរិក ប្រទេសថៃ លាវ កម្ពុជា ស្វីស និង កាណាដា។
ពេលពិចារណាមើលនូវរបបការចាត់តាំងនេះ ទើបនឹងយល់បានថា ការកំណត់ល័ក្ខខន្តិកៈ គង់ នឹង បានសិក្សាប្រៀបធៀបរបបគណសង្ឃ ក្នុងប្រទេសថៃបានយ៉ាងល្អ ទើបបានកែទម្រង់កំណត់រូបបែបឡើងថ្មី ឲ្យសមស្របជាមួយគោលដៅចំពោះ នឹង សភាពការណ៍របស់ប្រទេសវៀតណាម (មើលទៅហាក់បីដូចជាមានចំណែកការរួមប្រកបរបស់ថៃ និង កូរ៉េផ្សំផ្គុំជាច្រើន)។ ចាត់បានថា ជារបបឈានមុខគួរសមដែរ មានបណ្តាញការងារទូលំទូលាយជាងរបបរបស់ប្រទេសដទៃៗទៀត ប្រសិនបើចាត់បានពេញរូបបែប ក៏អាច នឹង ធ្វើឲ្យកិច្ចការព្រះពុទ្ធសាសនាក្នុងប្រទេសវៀតណាម មានលក្ខណ ប្រហាក់ប្រហែលជារដ្ឋឯករាជ្យ បង្កើតឡើងជាឯកទេសមួយថ្មី គឺប្រទេសវៀតណាមភាគខាងត្បូង។
លក្ខណបែបនេះគង់មានគតិ ២យ៉ាងគឺ ជារបបរួមផ្សំជាមួយរដ្ឋ បើមិនជាដូច្នោះទេក៏ក្លាយជារបបដែលដណ្តើមអំណាចរបស់រដ្ឋ។ របបបញ្ញត្តិនេះ មើលសើៗក៏មានរចនាសម្ព័ន្ធដូច នឹង ការរបបគ្រប់គ្រងគណសង្ឃក្នុងប្រទេសថៃ និង នៅមានចំណែកប្រកបបន្ថែមពិសេសទៅទៀត ដែលអាច នឹង ចាត់បានថា ជាវិវឌ្ឈនាការឈានមុខទៀតក៏បាន ប៉ុន្តែបើពិចារណាសភាពបរិស្ថានជុំវិញហើយ នឹង ឃើញថា វាមានភាពខុសគ្នាដ៏សំខាន់មួយចំនួន ដែលជាទូទៅអាច នឹង ជឿបានថា ជាចំណុចទន់ខ្សោយបានគឺ៖
ប្រការទីមួយ៖ របបនៅប្រទេសថៃ ជាការចាត់តាំងដោយអំណាចរដ្ឋ ភាគីនិតិបញ្ញត្តិពង្រៀងឡើងជាច្បាប់ ធ្វើអោយកិច្ចការព្រះពុទ្ធសាសនាដែលមានលក្ខណចូលក្នុងបរិបទត្រឹមត្រូវនៅក្នុងរបបទាំងស្រុង មិនមានខលើកលែង មិនឋិតនៅក្នុងភាពស្ម័គ្រចិត្ត ឬមិនមែនតែរបបរបស់វៀតណាមតាមបទបញ្ញត្តិនេះ។ ពុទ្ធសាសនិកក្រុមផ្សេងៗ បានយល់ព្រមរួមមតិគ្នាចាត់តាំងឡើងឯង ក្រុមណាស្ម័គ្រចិត្តក៏ព្រមទទួលចូលរួម ក្រុមណាមិនស្ម័គ្រចិត្តក៏មិនព្រមទទួលយក និង មិនចូលរួម ហើយមិនអាចបង្គាប់បញ្ជាបាន (ហើយការពិតទៅក៏ប្រាកដថា ក្រុមពុទ្ធសាសនិកវៀតណាមមួយចំនួន មិនបានចូលរួមរបបរបស់សហពុទ្ធចក្រនេះក៏មាន)។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ របបនេះប្រសិនបើក្រុមទាំងអស់ព្រមព្រៀងគ្នាជាធ្លុងមួយ (ដែលប្រព្រឹត្តិទៅបានដោយលំបាក) ឬ អាចធ្វើអោយប្រជាជនព្រមទទួលគោរពដោយពិតប្រាកដ ក៏អាចត្រឡប់មកមានអំណាចរឹងប៉ឹងជាងរដ្ឋចាត់តាំងឡើងទៅទៀត។
ប្រការទីពីរ ៖ តាមរបបបទបញ្ញត្តិនេះ មិនបានបង្ហាញច្បាស់ដល់ប្រព័ន្ធពត៌មាន ឬ វិធីប្រព្រឹត្តិក្នុងការទំនាក់ទំនង (សម្ព័ន្ធ) ឬ សហការជាមួយរដ្ឋាភិបាល ឱកាសដែលការមិនយល់ចិត្តគ្នា ទាស់ទែងគ្នា ឬប្រជែងអំណាចគ្នា រដ្ឋាភិបាល ទើបវាកើតឡើងបាន ដោយងាយ។ ខុសពីរបបសង្គមសង្ឃថៃ ដែលមានវិថីដូចគ្នានេះ រហូតដល់ទាំងប្រព័ន្ធចាត់តាំងតែពីដំណែងប្រមុខរបស់គណសង្ឃ ដែលរដ្ឋជាអ្នកទទួលរ៉ាប់រងដោយរដ្ឋ ដោយការដែលព្រះមហាក្សត្រទ្រង់តែងតាំងសម្តេចព្រះសង្ឃរាជ និង ក្នុងការដំណើរការ ក៏មានរួមចំណែករបស់រាជការ ដែលតែងតាំងឡើងដើម្បីបំពេញនាទីនេះ ជាពិសេស គឺ គណកម្មការសាសនា ដើរតួនាទីជាកណ្តាលរវាងរដ្ឋាភិបាល និង គណសង្ឃ និង ជាវេយ្យាវចករណ៍របស់គណៈសង្ឃ។
ប្រការទី៣៖ របបរបស់គណសង្ឃវៀតណាមភាគខាងត្បូង ខ្វះបទពិសោធន៍ ខ្វះការទំលាប់ ឬ យ៉ាងហោចណាស់ខ្វះប្រពៃណី ដែលជាប់ជាតំណរតមក។ ជាប់ទាក់ទងការដំណើរការដំកល់ខ្លួនក្នុងចំណោមរបបរបស់រដ្ឋាភិបាល ខុសពីរបបរបស់គណសង្ឃថៃ ដែលមានប្រពៃណីផ្នែកនេះ ជាប់ជាតំណតមក រហូតដល់បានចងសម្ព័ន្ធភាពស្ទើរគ្រប់យ៉ាងចុះសម្រុងគ្នា កើតជាទំនៀមទំលាប់ផ្សេងៗ សន្តោងគ្នាជាខ្សែទូទៅគ្រប់អស់។ សភាពបែបនេះ មានទាំងចំណុចល្អ និង ចំណុចអាក្រក់ យ៉ាងហោចណាស់ ក៏រឿងដែលចាប់ផ្តើមថ្មីរមែងតម្រូវទៅ នឹង សភាពការណ៍បច្ចុប្បន្នប្រសើរជាង ប៉ុន្តែក៏មានឱកាសជះឥទ្ធិពល ធ្វើឲ្យកើតមានការសង្ស័យ ឬ ការមិនយល់ចិត្តគ្នាបានកាន់តែងាយជាង ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏គង់ នឹង ត្រូវទទួលស្គាល់ថា នៅក្នុងរបបនោះឯង ដូចជាការចាត់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ រាប់បានថាល្អប្រសើរណាស់ អំណោយផលដល់ការគ្រប់គ្រងការងារ យ៉ាងមានប្រសិទ្ធភាព សមនឹងរបបដែលត្រូវបានកែទម្រង់ឡើងជាថ្មី ពីរបបរបស់ប្រទេសផ្សេងៗ ដែលមានមកពីមុន។
ចំនួនអ្នកចូលទស្សនា