ក្រុងអង្គរ ក្រុងដែលបំភ្លេចចោលក្នុងព្រៃ
រូបថត និង អត្ថបទ ដោយ R.Wening
រក្សាសិទ្ធ 1965 Silva - verlag Zürich
បោះពុម្ពផ្សាយដោយ : Gerbr. Fretz AG, Zürich
ប្រែសំរួលក្រៅផ្លូវការ
កែវ ឈុន
ការផ្សាយមណ្ឌលវប្បធម៌ខ្មែរនៅស្វីស
****************************************
ប្រាសាទអង្គរវត្ត
ថ្ងៃសៅរ៍ ទី15.តុលា 2022.ម៉ោង 9:03
តើជនជាតិអឺរ៉ុប មានការភ្ញាក់ផ្អើលប៉ុណ្ណា នៅពេលដែលគេបានឃើញប្រាសាទអង្គរវត្ត ជាលើកដំបូងនោះ!.. ប្រហែលជាគាត់មិនអាចមើលឃើញ ដូចរូបនៅខាងឆ្វេងដៃនេះទេ ព្រោះពីកន្លែងដែលគាត់កំពុងឈរនៅនោះ ពោរពេញដោយព្រៃរបោះ ដុះរោយរាយពាសពេញ និង ក៏មានដើមឈើធំៗ ខ្ពស់ៗ ដុះហ៊ុំព័ទ្ធជាច្រើនទៀតផង។ ទោះបី ជាមានការឈូសឆាយ បោសសំអាត កាប់ឆ្ការព្រៃជុំវិញបរិវេណប្រាសាទយ៉ាងច្រើន កាលពី 50ឆ្នាំមុនក៏ដោយ ក៏ប្រាសាទដ៏ធំសម្បើមនេះ នៅតែស្ថិតកប់នៅក្នុងព្រៃដដែល ផ្លូវលំតូចៗតាមព្រៃ ត្រូវបានជំនួសដោយផ្លូវដ៏ស្រស់ស្អាត ដែលបានធ្វើរួចមកហើយ អ្នកអាចធ្វើដំណើរដោយរថយន្ដ បើកបរឆ្លងស្ពាន តាមផ្លូវ លើទំនប់ ទឹដែលនាំរហូតទៅកាន់ច្រកទ្វារសំខាន់ៗនៃក្រុងអង្គរ។
ជុំវិញបរិវេណប្រាសាទអង្គរវត្តទាំងមូល មានកំពែង និង គូទឹកការពារព័ទ្ធជុំវិញមានប្រវែង ៦គីឡូម៉ែត្រ និង ទទឹង២២០ម៉ែត្រ នៅរដូវវស្សា ជំរៅកម្ពស់ទឹកមានពី៣ ទៅ ៤ម៉ែត្រ ដែលមានប្រភពទឹកហូរពីស្ទឹងសៀមរាប ហើយគេអាចដឹកគ្រឿងសម្ភារសំណង់ពីភ្នំគូលេន មកកាន់អង្គរបានដែរ។
បន្ទាប់ពីឆ្លងកាត់ស្ពានផ្លូវធំពីទិសខាងលិច យើងចូលទៅដល់ច្រកសំខាន់ នៃ ជញ្ជាំងព័ទ្ធជុំវិញ ដែលភាគច្រើន នៃ ជញ្ជាំងនេះបានដួលរលំអស់ទៅហើយ វិមាត្រ នៃ ច្រកទ្វារត្រូវបានសម្របទៅ នឹង កំផែងប្រាសាទ ដែល មានទទឹង 250ម៉ែត្រ មានទ្វារបី តាមច្រកទ្វារធំកណ្តាល អាចចូលឆ្លងកាត់ ពីមួយទៅមួយទាំងសងខាង ទ្វារកណ្តាលមានប៉មមកុដខ្ពស់ទៅលើ ស្លាបចំហៀងទាំងពីរត្រូវបានសង់ឡើងជាជំនួយលំហវែង មានរូបសំណាកព្រះពុទ្ធខ្លះ ត្រូវបានដាក់តាំងនៅទីនេះ។ ជញ្ជាំងខាងក្រោយ នៃ ផ្នែកខាងកើតបង្ហាញពីគ្រឿងលម្អដ៏ល្អ និង រូបចម្លាក់ជំនួយ ដែលទាំងអស់នេះផ្តល់ នូវ ចំណាប់អារម្មណ៍ដ៏អស្ចារ្យបំផុត។ប្រសិនបើអ្នកដើរតាមច្រកទ្វារធំពីទិសខាងលិច នោះអ្នក នឹង ឃើញទិដ្ឋភាព នៃ ប្រាសាទធំសំបើមផុសឡើងនៅចំពោះមុខអ្នក ប្រាសាទដ៏មានតំលៃយ៉ាងធំធេង និង អស្ចារ្យដូចវិមាននាឋានសួគ៌ ហាក់ដូចជាគេកំពុងបំពេរអន្ទងព្រលឹងអ្នក អោយចូលទៅក្នុងទម្រង់ស្ថាបត្យកម្ម រូបភាពដ៏អស្ចារ្យនេះ ផ្លូវក្រាលថ្មភក់ប្រវែង 350ម៉ែត្រ ឆ្ពោះទៅអគារកណ្តាល មានស្ដេចនាគយាមការពារផ្លូវទាំងសងខាង ហើយក្នុងនាមជាស្តេចពស់ វាមានក្បាលប្រាំពីររបស់វា ងើបខ្ពស់ បើកវែក ដូចពស់វែកដែរ នៅពេលដែលអ្នក កាន់តែដើរខិតចូលទៅប្រាសាទអង្គរវត្តកាន់តែធំឡើងៗ ពេលអ្នកចូលទៅដល់ថ្នាក់ទី១ លំហវិចិត្រសាលមានផ្ទៃរាបស្មើ ធំល្វឹងល្ហល្ហេវគួរអោយស្ញប់ស្ញែងក្រៃលែង នៅតាមជួរថែវជញ្ជាំង គឺជាចម្លាក់លៀនវែងជាងគេលើពិភពលោក ដែលមានប្រវែង ៦០០ម៉ែត្រ បង្ហាញពីជីវិតប្រយុទ្ធរបស់ខ្មែរ និង ការផ្សារភ្ជាប់របស់ពួកគេទៅ នឹង លទ្ធិសាសនា ព្រះវិស្ណុផងដែរ មានគំនូរកងទ័ពទាំងមូលកំពុងធ្វើព្យុហយាត្រា ៖
មានទ័ពថ្មើរជើង ទ័ពសេះ ទ័ពដំរី ជាមួយមេទ័ពរបស់ពួកគេ ស្តេចក៏ត្រូវបានតំណាងដោយឆ័ត្រកិត្តិយសដប់ប្រាំ នេះត្រូវបានបន្តដោយការជំនុំជំរះចុងក្រោយ ដែលព្រះវិស្ណុទ្រង់បំបែកអំពើល្អពីអាក្រក់ អ្នកខ្លះបានទៅកាន់ឋានសួគ៌ ហើយអ្នកខ្លះធ្លាក់ចុះទៅឋាននរក អ្នកទស្សនាភាគច្រើនបង្ហាញចំណាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំង ចំពោះរូបភាព នៃ ឋាននរក ពីព្រោះការធ្វើទារុណកម្ម ដ៏គួរអោយរន្ធត់បំផុត ត្រូវបានបង្ហាញនៅទីនេះ អែនៅលើឋានសួគ៌ មានស្រីទេពអប្សរជាច្រើនអង្គុយដោយបណ្ដែតអារម្មណ៍យ៉ាងសុខកាយសុខចិត្ដ ហាក់អផ្សុកអិតមានធ្វើការអ្វីឡើយ។ នៅតាមកន្លែងខ្លះ ឃើញមានស្នាមខូងមានចន្លោះ ទំនងជាមានពួកចោរលួចគាស់យកវត្ថុមានតំលៃយកចេញទៅបាត់ មានគំនូររូបរឿងព្រេងហាក់ចំលងចេញមកពីឥណ្ឌា តួអង្គទាំងនេះត្រូវបានបង្ហាញនៅជាជួរដ៏ស្រស់ស្អាតបំផុត មានហនុមាន ព្រះស្វា និង កងទ័ព មានពួកទេពអប្សរ អ្នករបាំអប្សរា ក៏លេចចេញមកដែរ ដែលអណ្តែតលើពពក ហែហមដោយហ្វូងមនុស្សរាប់ពាន់នាក់ នៅតាមជួរនីមួយៗ នៃរូបភាពទាំងនេះ ត្រូវបានសង្កត់ខូងដោយស្នាមម្រាមដៃរបស់អ្នកស្រុក ដែលសំនៅទាំងនេះបានដិតជាប់នៅលើថ្មភក់ ដែលមើលទៅថ្មហាក់មានចលនាក្នុងទិសដៅរបស់វា ជាការសំដែងមួយដ៏អស្ចារ្យណាស់។ ស្ដេចទ្រង់គង់នៅលើដំរីរបស់ទ្រង់ ជាមួយអគ្កមហេសី ព័ទ្ធហ៊ុំហែហមដោយហ្វូងស្ត្រីស្នំជាច្រើន មើលទៅគួរអោយចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងណាស់។ ព្រះនាមរបស់ព្រះអង្គក៏ត្រូវបានចារថា៖ សូរ្យវរ្ម័នទី២ និង ព្រះនាមប្បញ្ញត្តិរបស់ទ្រង់ ៖ ព្រះរាមាវិស្ណុលោកា។
បន្ទាប់មកមានរូបចំលាក់ឈុតឆាកជាច្រើនទៀតដែលមាននៅក្នុងរឿងរាមាយណៈ ក៏ដូចជារឿងព្រេងក្នុងព្រាហ្មណ៍សាសនា ដែលមានព្រះវិស្ណុជាតួឯកយ៉ាងសំខាន់ ព្រះអង្គតែងតែឈ្នះលើ ពួកបិសាចផ្សេងៗជានិច្ច ចំលាក់លៀនប្រវែង ៦០ម៉ែត្រ បង្ហាញពីរឿងព្រេង នៃ ការកូរសមុទ្រទឹកដោះ យកទឹកអម្រឹត ដោយពួកបិសាចទាញខ្សែពួរនៅម្ខាង និង ទេវតានៅម្ខាងទៀត។ ខ្សែនេះតែងតែតំណាងដោយស្ដេចនាគរាជ។ យោងទៅតាមរឿងព្រេង ការកូរសមុទ្ទទឹកដោះនេះត្រូវប្រើអស់រយពេលមួយពាន់ឆ្នាំ ទើបបានទឹកអម្រឹត ក៏មានអាទិទេពផ្សេងៗជាច្រើនទៀត ត្រូវបានបង្ហាញជាសាវគ្គរបស់ពួកគេនៅទីនេះដែរ ព្រះសំខាន់ៗគឺ ៖
- «Kubera» ព្រះ ជាម្ចាស់រតនៈ សម្បត្តិ នៃ ពិភពលោក (អាទិទេពអង្គនេះទេ មាននៅស្រីលង្កា)
- «Skanda» ព្រះនៃសង្គ្រាមជាមួយ peacock ( អាទិទេពអង្គនេះ មាននៅក្នុង សាសនាហិណ្ឌូ
- «lព្រះអិន្ទ្រ» ព្រះ តំណាងអោយ ផ្គរ រន្ទះ
- «ព្រះវិស្ណុ» ព្រះគ្រប់គ្រងរក្សាលោក
- «ព្រះយម» ព្រះតំណាងអោយមរណភាព (ចៅក្រម ធ្វើទោសមនុស្ស)
- «ព្រះសិវៈ» ព្រះ បង្កើតលោក និង បំផ្លាញលោក
- «ព្រះព្រហ្ម» ព្រះតុបតែងង្កើតលោក
- «ព្រសូរ្យ» ព្រះអាទិត្យ បង្កើតកំដៅ និង ពន្លឺ
- «ព្រះវរុណ» ព្រះបង្កើតភ្លៀង និង ទឹក (ឃ្លាំមើលអំពើល្អ អាក្រក់របស់មនុស្ស)
មានរូបភាពមួយបង្ហាញពីឈុតឆាគមួយពីយក្សវីរ៉ាដា បានចាប់ជំរិតលួចយកនាងសីតា ដ៏ស្រស់ស្អាតទៅ តាមទស្សនសិល្បជាពិសេស អ្នក នឹង ឃើញការតែងនិពន្ធដ៏អស្ចារ្យនៅទីនេះ ដែលបង្ហាញពីកំរិតខ្ពស់ នៃ ជំនាញរបស់សិល្បករនាពេលនោះ។
បន្ទាប់ពីដំណើរកម្សាន្តនេះ យើងមកដល់សាលដែលមានអាងងូតទឹកបួន តាមសាសនាហិណ្ឌូ គេត្រូវការកន្លែងងូតទឹកលាងសំអាតបាប សំរាប់ពិធីសាសនារបស់ពួកគេ ការការមុជទឹកនេះដំបូង គេធ្វើឡើងនៅក្នុងប្រឡាយធំនៅច្រកទ្វារធំ ហើយ ក៏មានធ្វើបន្ថែមទៀត នៅក្នុងស្រះពីរ ដែលស្ថិតនៅខាងឆ្វេង ខាងស្តាំ នៃ ផ្លូវចូលធំ។
អាងទឹកទាំងអស់ នៅក្នុងអគារកណ្តាលត្រូវបានផ្គត់ផ្គង់ទឹក ដោយទឹកភ្លៀង ដែលគេបានធ្វើទរបង្ហូរទឹកពីលើដំបូលអគារមក។ (64).
« ក្បាលនាគ និង តោ យាមការពារនៅមាត់ផ្លូវ ឆ្លងស្ពានតាមផ្លូវនាំទៅកាន់កំពែងច្រកទ្វារអង្គរវត្តធំជាងគេ»
នៅក្នុងសាលអាងងូតទីបី រូបចំលាក់ ដែល ដេកនៅជុំវិញ មានរៀបចំដាក់តាំង រូបសំណាកព្រះពុទ្ធជាងពីររយអង្គនៅទីនោះ ក្នុងអំឡុងពេល នៃ ការបោសសំអាត និង ជួសជុល ផ្នែកខ្លះ នៃ ប្រាសាទ វត្ថុទាំងនេះត្រូវបានគេយកមករក្សាទុកជាបណ្តោះអាសន្ននៅទីនេះ។ នៅក្បែរនោះ អ្នកក៏អាចឃើញគំនរសំណល់ចុងក្រោយ នៃ គំនូរដែលបកចេញលើពិដាន និង នៅលើរាជធានី ព្រោះផ្ទៃទាំងមូលនេះត្រូវបាន គូរជាថ្មី ដែល បង្កើនចំណាប់អារម្មណ៍ ពីសោភ័ណ្ឌភាពអោយកាន់តែស្រស់បំព្រងនៅទីនេះ លើសពីនេះទៀត កំរាលព្រំ និង វាំងននដ៏ស្រស់ស្អាតបំផុត ក៏មាននៅទីនេះជាមួយគ្នាផងដែរ ដែលអាចធ្វើអោយមនោរម្មណ៍របស់អ្នកស្រមើស្រមៃដល់អតីតកាល ដែលអ្នកអាចស្រមើស្រមៃឃើញ អំពីភាពស្រស់ស្អាត ប្រកបដោយមន្តអាគម នៃ សាលទាំងនេះយ៉ាងអាថិកំបាំង។ ជណ្តើរ ពីជាន់ទីមួយ ដល់វាលរាបស្មើ នៃ ជាន់ទីពីរ គឺជាសមិទ្ធិផលស្ថាបត្យកម្មដ៏អស្ចារ្យណាស់ ពីទីនេះជណ្តើរកាន់តែចោតខ្លាំងណាស់សំរាប់ឡើងទៅកាន់ជាន់ទីបី ហើយបើអ្នកចង់ឡើងទៅដល់កំពូលដែលជាទីរាបស្មើ នៃ ជាន់ទីបី កាំជណ្ដើរមានទំហំ គ្រាន់តែអ្នកអាចឈានដាក់ជើងប៉ុណ្ណោះ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏មានដែកជាបង្កាន់ដៃ សំរាប់តោងជាស្នួរដែរ តែអ្នកដែលមើលពីក្រោមមានការខ្វល់ខ្វាយ ស្ញើបរញ្ជួយក្នុងចិត្ដយ៉ាងខ្លាំង ក្នុងដំណើរដែលអាចឈានដល់កម្ពស់កំពូលចុងក្រោយនេះ ពីជាន់កំពូលនេះ អ្នកអាចមើលឃើញទេសភាពដ៏អស្ចារ្យ នៃ ព្រៃ និងប្រាសាទទាំងមូលបាន។
គួរអោយសោកស្ដាយណាស់ ពេលឡើងមកដល់កំពូលខាងលើជាន់ទីបី យើងឃើញរូបចំលាក់ភាគច្រើន ត្រូវបានគេគាស់លួចយកទៅបាត់ មានស្នាមប្រហោងទុកសល់នៅទីនោះ ហើយដែលគួរអោយរំខានជាខ្លាំងនោះ គឺហ្វូងសត្វប្រចៀវរាប់ម៉ឺនក្បាល ដែលកំពុងប្រសេកប្រសាច កកកុច នាំគ្នាធ្វើផ្ទះដេករបស់ពួកគេ នៅក្នុងកំពូលខាងលើនេះ ផ្តល់ នូវ ការប្រគុំតន្ត្រី ដែលមិនមែនជាបទភ្លេងពីរោះស្ដាប់ទេ វាគឺជាសំលេងស្រែកចេកចាច របស់ពួកហ្វូងសត្វទាំងនេះ លើសពីនេះ ក៏មានក្លិនអសោចន៍យ៉ាងខ្លាំងផងដែរ ប៉ុន្តែបន្ទប់ដែលមានបង្អួច មានចំរឹងសសរថ្ម ឆ្លាក់ក្បាច់ក្បូរយ៉ាងប្រណីត គឺស្អាតខ្លាំងណាស់ ថ្វីត្បិតតែមិនមានគ្រឿងសង្ហារិមអ្វីតុបតែងនៅទីនេះក៏ដោយ ក៏ការចាប់អារម្មណ៍ មានលក្ខណជាពិសេសខ្លាំងណាស់ដែរ ដោយទិដ្ឋភាពតាមរយៈរបារជុំវិញទាំងនេះ គឺគួរអោយគយគន់មិនពព្រិចភ្នែក ហើយស្រស់ស្អាតមែនទែននោះ គឺពន្លឺចាំងចូលមក នៃ ព្រះអាទិត្យ ដែលមានស្រមោលឈ្នូតវែងចាំងនៅលើជញ្ជាំង។
សូមអរគុណដល់ស្រមោលឆ្នូតដូចសញ្ញាព្រួញ យ៉ាងវែងធំទូលាយ អ្នកក៏អាចដើរជុំវិញជញ្ជាំងខាងក្រៅនេះបែរមើលទេសភាពបានយ៉ាងសប្បាយផងដែរ ដូចនៅលើឋានសួគ៌ អ្នកក៏មានអោកាសបានមើលឃើញទេពធិតាស្រស់ៗ ស្អាតៗ នាស្ថានសួគ៌នៅជិតៗអ្នក គឺជារូបចំលាក់ដែលឆ្លាក់ក្នុងថ្ម អ្នករៀបចំគង់មានបំណង បង្ហាញដល់អ្នកទស្សនាថា អ្នកកំពុងស្ថិតនៅស្ថានសួគ៌ហើយ ពួកទេពធិតាទាំងនេះត្រូវបានតុបតែងលម្អដោយគ្រឿងអលង្ការយ៉ាងសម្បូណ៌បែប ប៉ុន្តែអ្វីដែលចំលែកបំផុតនោះ គឺម៉ូតសក់របស់ពួកគេ គឺជាម៉ូតសក់ដ៏ប្លែកៗ ស្ដ្រីទាំងអស់នៅពេលនោះ សុទ្ធតែត្រូវបានតែងដោយស្ទីលម៉ូដសក់ទាំងនេះ ដោយសារតែនៅក្នុងភាពរុងរឿងមួយ ពួកគេមានពេលវេលា ដើម្បីបង្កើតស្ទីលម៉ូដសក់ ដ៏អស្ចារ្យ សំរាប់តុបតែងសម្រស់របស់ពួកគេ។
ក៎គួរអោយសោកស្ដាយជាពន់ពេក អស់ជាច្រើនសតវត្សន៍កន្លងមក មានពួលចោរចូលលួចយករូបចំលាក់ទេពធីតា ដ៏ស្រស់ស្អាតនេះ បាត់អស់ជាច្រើន ហើយជារឿយៗ ការចាប់អារម្មណ៍គឺគ្រាន់តែជាស្រមោល នៃ ភាពស្រស់ស្អាតដែលធ្លាប់មាននៅទីនេះតែប៉ុណ្ណោះ ខ្ពស់ជាងនេះទៅទៀត គឺប្រាសាទកំពូល៥ ដែលមានកំពូលនៅកណ្តាលខ្ពស់ជាងគេ ហើយទីនេះ គឺជាទីសក្ការៈ នៃ ប្រាសាទអង្គរវត្តទាំងមូល។
អង្គរវត្តជាស្នាដៃរបស់ស្ថាបត្យករម្នាក់ដែលយើងមិនស្គាល់ឈ្មោះ មានតែអ្នកសាងសង់ទេ គឺព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី២ ដែលគេស្គាល់ថា ព្រះអង្គជាក្សត្រមួយអង្គ ឆ្លាតវៃ និង ប៉ិនប្រសប់ ក្នុងរជ្ជកាលរបស់ទ្រង់មានរយពេលពីឆ្នាំ ១១១៣ ដល់ ១១៥០ ការសាងសង់អង្គរវត្ត ប្រហែលជាបានចាប់ផ្តើមនៅប្រហែលឆ្នាំ ១១២០ ប្រាសាទនេះត្រូវបានសាងសង់ឡើង ដើម្បីអុទ្ទិសដល់ព្រះវិស្ណុ ហើយក៏ទុកជាកិត្តិយសដល់អាទិទេពហិណ្ឌូអង្គនេះដែរ អ្វីៗត្រូវបានរៀបចំឡើង ដើម្បីលើកតំកើងដល់សមទ្ធិផលទាំងឡាយ ដែល ស្តេចមុនៗ បានសាងសង់ ហើយក្នុងពេលតែមួយគេលើកតំកើង ព្រះវិស្ណុ អោយនៅខ្ពស់ជាងអាទិទេព ព្រាហ្មណ៍ដទៃៗទៀត មានព្រះសិវៈ ព្រះព្រហ្មជាដើម។ ក៏មានសំនេរមួយទៀតដែរថា អគារប្រាសាទទាំងមូល គឺជាចេតិយ សំរាប់បញ្ជុះអដ្និធាតុរបស់អ្នកសាងសង់ ដែលជាអកុសល ព្រះអង្គមិនបានរស់នៅ ដើម្បីមើលការបញ្ចប់ ការងារសាងសង់របស់ព្រះអង្គនោះបាន អ្នកស្នងមរតករបស់ព្រះអង្គ បានលើកកម្ពស់ការសាងសង់នេះជាខ្លាំង ប៉ុន្តែមានតែព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ ប៉ុណ្ណោះ ដែលបានបញ្ចប់គំរោងសាងសង់នេះ ទ្រង់បានឡើងសោយរាជ្យនៅឆ្នាំ ១១៨១ ហើយប្រហែលឆ្នាំ ១១៩០ អង្គរវត្ត ប្រហែលជាត្រូវបានបញ្ចប់ ដោយភាពរុងរឿងសុះសាយយ៉ាងពេញលេញទូទាំងអាណាចក្រខ្មែរ។
តាមការពណ៌នាក្នុងកំនត់ហេតុរបស់បេសកជនជាតិចិន ជី តាក្វាន់ គាត់ប្រាប់ពីភាពស្រស់ស្អាតលើសលប់ នៃ មួយប្រាសាទនេះ កំពូលកណ្ដាលមានកម្ពស់ដល់ទៅ ៦៥ម៉ែត្រ ត្រូវបានគេធ្វើមានពន្លឺចែងចាំងដូចមាស បន្ថែមទៀតយើងមើលឃើញទម្រង់គ្រឹះ នៃ ប្រាសាទអង្គរវត្ត វាហាក់ដូចស្ថិតក្នុងអាថ៌កំបាំង តែក៏ជាគ្រឹះស្ថានសាងសង់បែបសាមញ្ញណាស់ដែរ ហើយច្បាស់ណាស់ដែលខ្ញុំកំពុងភ្ជាប់រូបគំនូរ សំណង់ដ៏ស្រស់ស្អាត ស៊ីមេទ្រី ជាមួយប្រាសាទនេះ
ដោយបានធ្វើខ្សែជំនួយ ដែលត្រូវបានគូរតែលើផែនការគំនូរប៉ុណ្ណោះ ខ្សែជំនួយនេះផ្តល់អោយ នូវ ភាពស្ងប់ស្ងាត់ដ៏អស្ចារ្យ ដែលយើងឃើញខ្សែសង្វាក់ចងព្យួរផ្ដេកបង្កើតជាខ្សែកោងដ៏ស្រស់ស្អាត ជាពិសេស នៅពេលដែលចុងម្ខាងត្រូវបានតោងខ្ពស់ជាង ជាមួយនឹងឧបករណ៍នេះ អ្នកអាចគូរតង់សង់ទៅជញ្ជាំងបញ្ឈរ ហើយឥឡូវនេះកំពូលនៃប៉ម នឹង ត្រូវបានកែតម្រូវទៅ នឹង ធ្នូនេះ។ ធ្នូផ្សេងទៀត បំរើសំរាប់ចំនុចសំខាន់ផ្សេងទៀតនៅក្នុងស្ថាបត្យកម្មនេះ ដែលផ្តល់អោយអគារទាំងមូលនូវភាពស្រស់ស្អាតរម្យនា ដែលទាក់ទាញអ្នកមើលគ្រប់រូប។
ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ ជាពុទ្ធសាសនិក ហើយបានប្រកាសថា ព្រះពុទ្ធសាសនា ជាសាសនារបស់រដ្ឋ ដូច្នេះប្រាសាទ ក៏ត្រូវរៀបចំតាក់តែងថ្មី ដើម្បីគោរពបូជាព្រះពុទ្ធសាសនា ជាថ្មីវិញ ហើយចំលាក់ពុទ្ធរូបថ្មីៗ ក៏ត្រូវបានបង្កើតឡើងដែរ រូបបដិមាព្រះវិស្ណុ ដែលបានប្រតិបត្តិកន្លងមក និង មានរូបចំលាក់ដែលទាក់ទង នឹង សាសនាចាស់ទាំងប៉ុន្មាន ក៏មិនត្រូវបានដកយកចេញទេ ប៉ុន្តែរូបចំលាក់ថ្មីត្រូវបានបង្កើតឡើងដើម្បីគោរពដល់ព្រះពុទ្ធ។
រូបសំណាក ដ៏ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ ដែលធ្លាប់បានតុបតែងនៅក្នុងប្រាសាទនេះ មានចំនួនជាងបីរយហាសិបរូប នៅតែអាចត្រូវបានរកឃើញនៅទីនេះ ដូចដែលមនុស្សជាច្រើនបានបានជួបប្រទះ កម្ទេចកម្ទីជាច្រើន នៃ រូបចំលាក់ ដែលកប់នៅក្នុងគំនរបាក់បែក រឺ បានរកឃើញស្នាមរូបចាស់ដែលបាត់ទៅ បំណែកខ្លះ ត្រូវបានគេយកទៅតំកល់ទុកក្នុងសារមន្ទីរ ដែលជាការប្រមូលដោយពួកអភិរក្ស។ សមាគមជាងចំលាក់ មានសមាជិកច្រើន ដើម្បីធ្វើកិច្ចការនេះ ព្រោះប្រាសាទចំនួនប្រាំបីផ្សេងទៀត ត្រូវបានសាងសង់ក្នុងពេលដំណាលគ្នា នឹង ប្រាសាទអង្គរវត្តដែរ ដែលប្រាសាទទាំងអស់ត្រូវបានតុបតែងយ៉ាងបរិបូរណ៍ដោយរូបចំលាក់។
ចំពោះការសាងសង់ប្រាង្គប្រាសាទ ប្រាង្គទាំងឡាយនេះ ខ្មែរបានប្រើគំរូសាមញ្ញណាស់ គឺគេយកកំណាត់រិស្សីពីរដើម ដែលមានប្រវែងស្មើគ្នា គេដាក់ដើមរិស្សីទាំងពីរដើមទន្ទឹមគ្នាទុកចន្លោះពីមួយទៅមួយប្រមាណតាមចំនង់ចំនូលចិត្ដរបស់គេ។
បន្ទាប់មក គេចងភ្ជាប់ចុងរិស្សីផ្នែកខាងលើចូលគ្នា ចន្លោះរវាងដើមរិស្សីទាំងពីរ គេអាចពង្រីក ពង្រួម តាមបំណង នូវ រូបរាងមួយ ដែលគេត្រូវបានបង្កើតឡើង ហើយអាស្រ័យលើចន្លោះរវាងកំណាត់ទាំងពីរ គេប្រើប្រាស់ជាគំរូ តាមទម្រង់ ទំហំ កម្ពស់ ទៅតាមការសាងសង់របស់គេ។ ខ្សែកោងទាំងនេះប្រហាក់ប្រហែល នឹង ប៉ារ៉ាបែល ដែលអីលូវនេះត្រូវបានប្រើ ជារូបរាងមូលដ្ឋានគំរូ សំរាប់ការសាងសង់ទាំងអស់ ដូនេះហើយរចនាសម្ព័ទ្ធបែបនេះ ក្លាយជាភាពសុខស្រួលមួយសំរាប់ការសាងសង់ ដែលហាក់ដូចជាគេប្រើមិនចេះចប់មិនចេះហើយ ហាក់បីដូចជាវាមិនមែនជាស្នាដៃរបស់មនុស្សទេ ប៉ុន្តែជាប្រភពដើមមកពីឋានទេវតា។
ទំនាក់ទំនងរវាងប្រជាជន និង ប្រាសាទនៅពេលនោះ នៅតែមិនអាចពន្យល់បានច្បាស់នៅឡើយ ពិធីបុណ្យធំៗត្រូវបានប្រារព្ធឡើងនៅទីនេះ ប៉ុន្តែយើងមិនដឹងថា អ្នកណាត្រូវបានអនុញ្ញាតអោយចូលទៅក្នុងអគារកណ្តាលត្រង់កំពូលខ្ពស់ជាងគេនោះទេ ប្រាសាទជាច្រើនមានខ្លោងទ្វារ ហើយច្រកទ្វារធំៗ សុទ្ធតែមានស្ពាន ជញ្ជាំង និង ប្រឡាយគូទឹក ការពារ មិនមានការចេញចូលដោយគ្មានការអនុញ្ញត្ដនោះទេ តើគេបានផ្តល់អោយតែអ្នកមានវណ្ណខ្ពស់ អាចចូលទៅកាន់កំពូលកណ្តាលអង្គរវត្ត រឺ មានតែព្រះសង្ឃ និង ព្រះសង្ឃដែលមានសិទ្ធិស្នាក់នៅទីនេះប៉ុណ្ណោះទេ ដែលអាចចូលមកដល់ទីនេះបាន រឺដូម្ដេច? ក៏គ្មានទីកន្លែងណាមួយមានបន្ទប់សាលដ៏ធំដូចទីនេះទេ ហើយដែលគេចាត់ទុកជាកន្លែងមួយ នៃ ការលះបង់ដ៏ធំអស្ចារ្យ ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើង ដូច្នេះ អង្គរវត្ត ត្រូវបានសាងសង់ឡើង ដើម្បីគោរពដល់អាទិទេពប៉ុណ្ណោះ។
មានព្រះវិហារបូជាមួយស្ថិតនៅបរិវេណខាងមុខអង្គរ មានទីតាំងប្រហែលជានៅត្រង់កន្លែង ទីតាំងព្រះវិហារ របស់វត្ដសព្វថ្ងៃ ដោយសារព្រះវិហារចាស់នេះ គេសង់ពីឈើ វាក៏ត្រូវបានពុកផុយដួលរលំបាត់អស់ជាយូរណាស់មកហើយ ព្រះសង្ឃនៅក្នុងវត្ដសព្វថ្ងៃ បានសាងសង់វិហារថ្មី ហើយចាត់ទុកព្រះវិហារថ្មីនេះ ថាជាកន្លែងបរិសុទ្ធ ជាទីសក្ការៈបូជាទូទៅ មិនប្រកាន់សាសនាណាឡើយ។ (70) ។
អ្វីដែលគួរអោយចាប់អារម្មណ៍ជាពិសេស អំពីប្រាសាទនេះ គឺរបៀបដែលស្ថាបត្យករ ដឹងពីរបៀបបង្កើនភាពរំភើប នៃ អ្នកទស្សនា ទំហំ នៃ បរិវេណទាំងមូលគឺអស្ចារ្យណាស់ ព្រោះមានប្រឡាយគូទឹកជុំវិញតំបន់ទាំងមូលមានប្រវែង ៦គីឡូម៉ែត្រ។ នៅពេលដែលអ្នកបានស្រូបយកទេសភាពធម្មជាតិ មានគូទឹកវែងសន្លឹមដ៏អស្ចារ្យនេះ ការភ្ញាក់ផ្អើលបន្ទាប់ ព្រោះអ្នកបានឃើញអគារកំពែងដ៏វែងអស្ចារ្យស្ថិតនៅខាងក្រោយមាត់គូទឹក មានប្រវែងរហូត 250ម៉ែត្រ ដែលអ្នកមិនដែលបានជួបប្រទះនៅទីណាឡើយ ជាមួយគ្នានេះដែរ អគារមួយនេះគ្របដណ្ដប់ប្រាសាទសំខាន់ៗជាច្រើន ធ្វើអ្នកដើរកាត់ខ្លោងទ្វារទីនេះ ពោរពេញដោយភាពរំភើបជាបរិមា ពេលនេះទិដ្ឋភាពហាក់រិតតែខ្មួលខ្មាញ់ខ្លាំងណាស់ គឺស្រមោលដ៏អស្ចារ្យនៃ ប្រាសាទលេចឡើងនៅចំពោះមុខអ្នក ក៏បានបង្ហាញផ្លូវប្រវែង ៣៥០ម៉ែត្រ ដែលនាំចូលទៅប្រាសាទនេះផងដែរ។
អ្នកប្រាជ្ញនៅតែជជែកវែកញែកអំពីអត្ថន័យដ៏ជ្រាលជ្រៅ នៃ ប្រាសាទអង្គរវត្ត រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ គេមិនទាន់ដោះស្រាយបញ្ហានេះបានទេថា តើនេះជាអាសនរបស់អាទិទេព រឺ ជាផ្នូររបស់ស្ដេចរឺអ្វី? អ្វីគ្រប់យ៉ាងនៅតែស្ថិតក្នុងភាពខ្មៅងងឹត ហើយរង់ចាំការបកស្រាយត្រឹមត្រូវណាមួយ តែការស្រាវជ្រាវចុងក្រោយនេះ បានចង្អុលបង្ហាញថា ជាផ្នូរ។។
ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ ទ្រង់ប្រសិទ្ធិនាមអង្គអែងថា ស្ដេចព្រះជាម្ចាស់ Gottkönig។ ក្នុងនាមជាពុទ្ធសាសនិក ព្រះអង្គទ្រង់បានបញ្ចប់ការសាងសង់ និង ធ្វើអោយប្រាសាទនេះជាទីសក្ការៈដ៏ស្រស់ស្អាតបំផុត ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ សោយទីវង្គត នៅឆ្នាំ១២២០ ហើយប្រហែលជាអដ្ឋិធាតុរបស់ព្រះអង្គ ត្រូវបានគេបញ្ចុះ នៅវិមានព្រះពុទ្ធសាសនា បែប ហិណ្ឌូដ៏ធំជាងគេក្នុងពិភពលោកមួយនេះ។