រឿងចរិតខ្មែរ
ដោយប៊ុណ្ណចន្ទ ម៉ុល
ការផ្សាយរបស់មណ្ឌលវប្បធម៌ខ្មែរនៅស្វីស
©រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង
****************************************
សូមរង់ចាំអាន រឿងគុកនយោបាយ
១ -ការភៀសខ្លួនរបស់ខ្ញុំ
ថ្ងៃសុក្រ ទី26.កក្កដា 2013.ម៉ោង 19:40
នៅថ្ងៃទី ១៦ តុលា ១៩៤៥ វេលាម៉ោង ១១ កន្លះថ្ងៃ ពួកសំពន្ធមិត្ដ បានមកប្រលោមចាប់លោកនាយក សឺង ង៉ុកថាញ់ នៅវិមានរដ្ឋាភិបាល យកទៅ។ បានដំណឹងនេះភ្លាម ខ្ញុំជាអ្នកមានខ្លួនស្រាប់ ក៏ត្រូវតែភៀសចន្លៀសខ្លួនចេញទៅក្រៅដូចព្រាងទុក។ ខ្ញុំជំនុំនឹងគ្រួសារ ឃើញថាត្រូវ ភៀសទៅនៅ នឹងមាត្រលាចរបស់ខ្ញុំឯបាត់ដំបង ដែលកាលនោះខេត្ដបាត់បង សៀមនៅត្រួតត្រាជារបស់សៀម។ ឯការដែលធ្វើដំណើរគឺ ត្រូវពង្វាងផ្លូវកុំអោយគេចាប់បាន។ គឺថា មិនត្រូវចេញទៅតាមផ្លូវខាងជើងភ្នំពេញត្រង់ទៅតែម្ដងទេ ព្រោះពួកប៉ូលិសនិងគិញបារាំងត្រៀបត្រា នៅផ្លូវនេះ ចាំចាប់ពួកអ្នកភៀសខ្លួនចេញទៅសៀម។ ខ្ញុំត្រូវបង្វែងផ្លូវ ទៅខាងទន្លេធំកំពង់ចាម រួចសឹមបកមកព្រែកក្ដាមវិញវាងពួកគិញនៅ ម្ដុំគីឡូលេខ៦ ភ្នំពេញផង និងបំបាត់ដានផង។ ម្យ៉ាងទៀត ការចេញដំណើរតាមដងទន្លេធំនេះ ខ្ញុំក៏នឹងអាចបានជួបនឹងមិត្ដភក្ដិ អ្នកបដិវត្ដន៍ច្រើន គ្នាទៀត នៅតាមដងទន្លេធំ ខ្ញុំនឹងបានជំរាបមិត្ដទាំងនោះអោយជ្រាបពីព្រឹត្ដិការណ៍ថ្មីៗ រួចនឹងលាគេទៅក្រៅស្រុកផង។ គ្រួសារខ្ញុំបានព្រម ព្រៀងតាមនេះ ដោយណាត់គ្នាទៀតថា ខ្ញុំទៅដល់ទន្លេបិទ អោយសំណាក់នៅ នឹងផ្ទះបងប្រុសខ្ញុំឈ្មោះ ប៊ុណ្ណចន្ទ-ថាត់ ធ្វើការនៅហាងសាំង សែលទន្លេបិទ ឯគេនៅភ្នំពេញឯណេះ នឹងយកឡានមួយចេញទៅកំពង់ចាម ចាំទទួលខ្ញុំដែលមកពីទន្លេបិទ នាំយកមកព្រែកក្ដាមវិញ រួចសឹម បន្ដដំណើរទៅបាត់ដំបង។
បានណាត់គ្នាស្រេចបាច់ដូច្នោះហើយ ល្ងាចនោះខ្ញុំយកមាសពីរដុំជារបស់ផ្ទាល់ខ្លួន មូរនឹងចង្កេះខោទុកសំរាប់ដូរចាយស្រុកគេ ពេលណាគ្មានប្រាក់ រួចកាំភ្លើងខ្លីតូចមួយសៀតចង្កេះ រួចឡើងកង់ប្រណាំង Course (១) របស់ខ្ញុំប្រញាប់ប្រញាល់ទៅកាន់ចំការច្បារអំពៅ ខ្ញុំពួននៅទីនោះទៅ។ សូមជំរាបថា ម្ដាយឳពុកខ្ញុំ មានចំការធំមួយនៅច្បារអំពៅនេះ។ ខ្ញុំសំរាកនៅទីនោះមួយយប់ ព្រឹកឡើងម្នីម្នាធាក់កង់តាមផ្លូវភ្នំពេញព្រៃនគរ កាត់វាលស្បូវព្រែកឯង ទៅដល់ស្រុកគគីរ ទើបចុះពីផ្លូវជាតិ កាត់ទៅជើង រួចឆ្លងទូកទៅឡើងត្រើយល្វាឯម។ មកដល់ត្រើយនេះ ខ្ញុំឡើងកង់ធ្វើដំណើរតាមមាត់ទន្លេឆ្ពោះទៅកាន់ព្រែកហ្លួង។ ដល់ព្រែកហ្លួងម៉ោង ១៣ជាង ខ្ញុំក៏ឈប់សំរាករកអាហារទទួលទាន។ បន្ទាប់មកខ្ញុំក៏បានទៅរកផ្ទះមិត្ដម្នាក់ឈ្មោះខាន់ មិត្ដខាន់ប្រញាប់ប្រញាល់សួរខ្ញុំអំពីព្រឹត្ដិការណ៍នៅភ្នំពេញដែលថា បារាំងចាប់លោក សឹង ង៉ុកថាញ់។ គិតទៅមិត្ដខាន់ជាមនុស្សតាមដានរឿងស្រុកទេសខ្លាំងណាស់ដែរ គួរសរសើរ។
ខ្ញុំឆ្លើយប្រាប់ហូរហែទៅវិញថា ពិតមែនហើយ លោកសឹង ង៉ុកថាញ់ ត្រូវបារាំងចាប់ហើយ ហើយអ្នកឯទៀតជាបក្សពួកក៏ត្រូវបារាំងរកចាប់ ដែរ ឯខ្ញុំនេះក៏ត្រូវភៀសខ្លួន ដើម្បីរកផ្លូវតស៊ូទៅមុខទៀត ខ្ញុំត្រូវទៅកាន់បាត់ដំបង តែត្រូវបង្វែងផ្លូវតាមនេះ រួចសំណាក់នៅ នឹងទន្លេបិទ ទើប បកមកព្រែកក្ដាមវិញ។ មិត្ដខាន់យល់រឿង គាត់ងក់ក្បាល រួចឃាត់ខ្ញុំថា ឥលូវប្អូនឯងទៅតាមកប៉ាល់វិញទៅស្រួលជាង ព្រោះជិះកង់តាមផ្លូវ គោកពិបាកណាស់ យប់នេះសំរាកនៅផ្ទះខ្ញុំ ហើយព្រឹកស្អែកម៉ោង៦កន្លះ សឹមចុះកប៉ាល់! ខ្ញុំក៏យល់ព្រម។ យប់នោះខ្ញុំសំណាក់នៅនឹងផ្ទះមិត្ដ ខាន់ដោយសុខស្រួល។ ព្រលឹមឡើងមិត្ដខាន់ជូនខ្ញុំមកកាន់ផែកប៉ាល់ រង់ចាំកប៉ាល់ឡើង(២)។ កប៉ាល់មកដល់ មិត្ដខាន់បានអោយពរខ្ញុំយ៉ាងច្រើន សុំអោយទៅនៅស្រុកគេបានសុខសប��បា�� ដើម្បីធ្វើការរំដោះប្រទេសជាតិតទៅទៀត។ ខ្ញុំលើកដៃទទួលពរមិត្ដខាន់ ដោយស្មោះ រួចក៏លើក កង់ដាក់លើស្មា លាមិត្ដខាន់ចុះកប៉ាល់ទាំងអាល័យ។ កប៉ាល់ចេញពីផែ ឃ្លាតឆ្ងាយមក ទើបខ្ញុំអង្គុយចុះ តែខ្ញុំនៅតែសំលឹងមិត្ដខាន់ ទាល់តែ ឆ្ងាយមើលលែងឃើញ។
កប៉ាល់ដុតឧសម៉ែត្រ រលាក់ខ្លួនតិចៗ ដូចគេអង្រួន មើលទៅក្រោមគែមរលកខ្ចាយរត់ទៅក្រោយ យូរៗម្ដងវាអោយស៊ីហ្លេចូលផែព្រះប្រសប់ រកាកោង ព្រែកពោធិ៍ ពាមជីកង៘ រួចម៉ោងប្រមាណជា១៣ ទើបបានមកដល់ទន្លេបិទ។ ខ្ញុំលីកង់ចុះពីកប៉ាល់ រួចរូតរះប្រញាប់ឡើងគោក ខ្ញុំជិះកង់ទៅផ្ទះបង ប៊ុណ្ណចន្ទ ថាត់ របស់ខ្ញុំ។ ខ្ញុំនិយាយរាយរាប់ប្រាប់បងខ្ញុំតាមដំណើររឿង។ បងប៊ុណ្ណចន្ទ ថាត់ ក៏ទទួលអោយខ្ញុំស្នាក់នៅដោយប្រុងប្រយ័ត្ន។ ខ្ញុំស្នាក់នៅនឹងផ្ទះបងខ្ញុំបានមួយយប់ ព្រឹកឡើងក៏ត្រូវបងនេះជូនដំណើរឆ្លងមកក្រុងកំពុងចាម ដើម្បីជួបនឹងបងប្អូនដែលណាត់គ្នាពីភ្នំពេញ។ ពេលមកដល់កំពុងចាម ខ្ញុំក៏បានជួបនឹងបងប្អូន ព្រមទាំងក្មួយៗ ខ្ញុំច្រើននាក់ដែលមកពីភ្នំពេញ គឺប្អូន ប៉ុងង៉ា (ស្រី) ប្អូន លូ(ប្រុស) ក្មួយ ជួន ជឿន ជួន ម៉ុម ជួន ប្រសិទ្ធ ដែលយករថយន្ដស៊ីត្រូអែន ដប់ប្រាំសសរបស់បងស្រីខ្ញុំនៅភ្នំពេញមកទទួលខ្ញុំតាមណាត់។ ខ្ញុំយកកង់ទៅទុកនឹងក្ដិតឡាន។ ខ្ញុំ និងអ្នកទាំងអស់គ្នាលាបង ប៊ុណ្ណចន្ទ ថាត់ ឡើងឡានបត់ក្បាលបើកត្រលប់មកទិសខាងលិចវិញ។
នៅក្នុងឡានទាំងអស់គ្នានិយាយប្រាប់ខ្ញុំថា ល្ងាចមិញពួកក្រសួងសំងាត់បីបួននាក់បានទៅរកខ្ញុំឯផ្ទះមុខវត្ដឧណ្ណាលោម តែបងប្អូនខ្ញុំឆ្លើយថា មិនបានឃើញខ្ញុំមកផ្ទះទេនោះ ពួកនោះក៏ត្រលប់ទៅវិញទៅ។ ខ្ញុំនឹកឃើញថា មែនពួកបារាំងតាមរូបខ្ញុំមែន បើមិនបានគេចមកទេ ប្រហែល ជាខ្ញុំមានគ្រោះធំជាប់ទោសទៅកោះត្រលាច ឬយ៉ាងណាៗទៀតពុំខាន។ ខ្ញុំនឹកឃើញទៀតពាក្យអ្នកស្នេហ៍ស្និទ្ធបារាំងដែលថា អោយតែបារាំង ឈ្នះជប៉ុន នឹងអាលប្រាប់បារាំងអោយចាប់ពួកខ្ញុំ ពួកអាចារ្យហែម ចៀវ ដាក់គុកជាថ្មីទៀត។ ពាក្យនេះគេបានពោល ពេលដែលខ្ញុំរត់រួចពីកោះ ត្រលាចមកនៅភ្នំពេញវិញនោះ។ ឱ! ខ្មែរអើយ បើរវល់តែយកគាប់គួរនឹងជាតិគេ ហើយសុខចិត្ដសំលាប់ខ្មែរគ្នាឯងយ៉ាងហ្នឹង តើនឹងអោយ ស្រុកទេសដើរទៅមុខម៉េចនឹងរួច?។
នៅពេលដែលរថយន្ដជិតនឹងដល់ព្រែកក្ដាម ខ្ញុំអោយរថយន្ដឈប់ដាក់ខ្ញុំចុះ អោយទាំងអស់គ្នាឆ្លងសាលាងទៅចុះ ហើយអោយបើកទៅចាំ នៅភូមិមួយជិតកំពង់ហ្លួង ខ្ញុំនឹងឆ្លងទៅជួបត្រង់នោះ។ យើងត្រូវវាង ត្រង់កំពង់ចំលងព្រែកក្ដាម នេះត្បិតខ្លាចមានគិញប៉ូលីសឆែកឆេរទៀត។ ណាត់គ្នាដូច្នោះស្រេច បងប្អូនខ្ញុំ ក៏បើកឡានទៅឆ្លងសាលាង ឯខ្ញុំក៏ជិះកង់តាមផ្លូវមាត់ទន្លេត្រង់ទៅជើង។ លុះទន្ទឹមនឹងភូមិមួយដែលបានណាត់ នោះខ្ញុំក៏ឈប់ រួចក៏រកទូកគេឆ្លង។ ជាកុសលល្អ មានទូកមួយគេទទួលចំលងទៅ ខ្ញុំបានដល់ត្រើយដូចប្រាថ្នា ហើយឈរចាំរថយន្ដបងប្អូនខ្ញុំ។ ក្រោយមករថយន្ដ មកដល់ ខ្ញុំក៏បានឡើងជិះតទៅទៀត។ គិតទៅដំណើរភៀសខ្លួននេះ កកិចកកុកណាស់។
រថយន្ដបានធ្វើដំណើរទៅមុខគ្មានឈប់ឈរ ទៅដល់ខេត្ដពោធិ៍សាត់។ សូមជំរាបថាកាលនោះខេត្ដបាត់ដំបង ត្រូវសៀមត្រួតត្រាជារបស់ សៀម ហើយមានព្រំប្រទល់ នឹងខ្មែរត្រង់ស្វាយដូនកែវ។ រថយន្ដបាននាំខ្ញុំដល់សាលាស្រុកត្រពាំងជង ហួសពីសាលាស្រុកត្រពាំងជងប្រហែល ៧គីឡូម៉ែត្រ ដល់កន្លែងស្ងាត់ក៏ឈប់។ ទាំងអស់គ្នាចុះពីរថយន្ដ ខ្ញុំក៏បើកគំរប ក្ដិតឡានយកទោចក្រយានខ្ញុំចេញមក។ ជាឱកាសដែលខ្ញុំត្រូវ បែកពីបង ប្អូនកូនក្មួយជាទីស្រលាញ់ហើយ។ ខ្ញុំត្រូវ ធ្វើដំណើរទៅតែម្នាក់ឯងក្នុងពេលនេះហើយ។ ខ្ញុំនិយាយលាប្អូនប្រុសប្អូនស្រីនិងក្មួយ ខ្ញុំថា សូមប្អូនៗ និងក្មួយៗ មើលថែទាំគ្រួសារផង ព្រោះខ្ញុំទៅនេះពុំមានកំណត់ថា ថ្ងៃណានឹងបានវិលមកជួបជុំគ្រួសារវិញទេ ការតស៊ូមានតែ ស្លាប់ហើយ និងរស់ជាគូគ្នា។ ជាពិសេសខ្ញុំបានផ្ដាំក្មួយខ្ញុំ ជួន ជឿន ជួន ម៉ុម ជួន ប្រសិទ្ធ អោយខំរៀនអោយមែនទែនដើម្បីជួយខ្មែរ តទៅផង។ ក្មួយទាំងនេះក៏ថា ខ្ញុំនឹងគោរពតាមពាក្យមាព្រមទាំងធ្វើតាមគន្លងមាឥតរំលង។ ហើយប្អូនៗ និងក្មួយៗខ្ញុំ ក៏អោយពរខ្ញុំសូមទៅអោយបានសុខ សប្បាយ ធ្វើការបំរើជាតិបានជោគជ័យតទៅអានាគត។ ខ្ញុំទទួលពរនេះដោយញញឹម តែក្នុងចិត្ដពោរពេញដោយក្រៀមក្រំស្រណោះ។ ខ្ញុំនិង គ្រួសារខ្ញុំ នៅនិយាយគ្នាតែពាក្យដដែល ផ្ដាំផ្ញើ និងអោយពរគ្នាទៅវិញទៅមក។ ទំរាំតែដាច់ចិត្ដបែកពីគ្នា យើងចំណាយពេលអស់ ២០នាទី។
ខ្ញុំឡើងជិះកង់ចេញទៅ ធាក់បានបួនដប់ជំហានងាកមើលទៅបងប្អូនឃើញគេឈរមើលមកខ្ញុំ, ខ្ញុំធាក់តទៅទៀត ហើយងាកមើលទៅទៀត លើកដៃលាគេ ៗលើកតមកវិញ។ ការបែកគ្នានេះគួរកត់សំគាល់ណាស់ ព្រោះខ្ញុំទៅកាន់ស្រុ កសៀមនេះ មិនងាយបានត្រលប់មកជាន់ដីខ្មែរ វិញទេ តែមកពីខំកាត់ចិត្ដលះបង់គ្រួសារគ្រប់យ៉ាង ដើម្បីស៊ូកសាងជា តិ ទើបត្រូវតែឃ្លាតទៅនេះ។ នេះជាលើកដំបូងនៃជីវិតខ្ញុំដែលភៀស ខ្លួនទៅកាន់បរទេស។
ខ្ញុំធាក់កង់បានប្រហែលពីរម៉ោង ក៏ដល់ផ្លូវបត់ចូលវត្ដស្វាយដូនកែវ ខ្ញុំចូលទៅកាន់វត្ដស្វាយដូនកែវ ហើយសំដៅទៅរកទូកឆ្លងទៅកាន់ ត្រើយម្ខាង។ ក្នុងការឆ្លងទូកនេះ មានឧស្សាវរីយ៍មួយដែលខ្ញុំពុំភ្លេច គឺខ្ញុំកំពុងតែជិះទូកឆ្លង បានលឺសំដីក្នុងផ្ទះមួយនៅជិតម្ខាងដីសៀមនិយាយ ឡើង យើរទេះកង់នោះល្អណាស់វើយ...! ខ្ញុំនឹកភ័យប៉ផ្អុកអៃយ៉ា ក្រុមចោរ សៀមទល់ដែនហើយតើ! ខ្ញុំស្ទាបកាំភ្លើងដែលនៅនឹងចង្កេះ ពង្រឹងស្មារតីឡើងវិញ! ខ្ញុំមើលកង់ខ្ញុំ និងមើលទៅមុខអ្នក អុំទូកតែអ្នកអុំទូកនិយាយថា មិនអីទេ, ហើយចេះតែអុំទៅធ្វើព្រងើយ លុះត្រាតែ ដល់ត្រើយ។ បន្ទាប់ពីអោយសោហ៊ុយដល់ទូករួចហើយ ខ្ញុំឡើងកង់តាមថ្នល់ដែលឆ្ពោះទៅបាត់ដំបងតែម្ដង។ តាមថ្នល់ខ្ញុំជិះនៅខាងឆ្វេងដៃ ព្រោះស្រុកសៀមបើកបរខាងឆ្វេង។ នៅវេលាម៉ោង១៨ ដោយកំលាំងខំរបស់ខ្ញុំ ខ្ញុំបានទៅដល់ស្រុកមោងរិស្សី។ ខ្ញុំទៅរកផ្សារមោងដើម្បី រកតាម្នាក់ឈ្មោះតាទឹង ដែលស្គាល់ នឹងអាលសុំស្នាក់។ លោកតាទឹងជាជាងមាសម្នាក់នៅផ្សារស៊ីញែកពី ដើម តែពេលដែលមានចលាចល គាត់ក៏មកនៅស្រុកមោង។ ខ្ញុំសួរគេហូរហែទៅក៏បានស្គាល់ជួបនឹងតាទឹងដូចបំណង។ តាទឹង រាក់ទាក់ទទួលខ្ញូំអោយសំណាក់នៅមួយយប់ ដោយសុវត្ដិភាព។ លុះព្រឹកឡើងខ្ញុំបានលាតាទឹង បន្ដដំណើរតាមទោចក្រយានខ្ញុំឆ្ពោះទៅកាន់ខេត្ដបាត់ដំបង ដើម្បីសុំស្នាក់នៅនឹងមាប៉ុក គុណ ហៅត្រលាច។
នៅវេលាម៉ោង ១១ថ្ងៃត្រង់ ខ្ញុំក៏បានទៅដល់ផ្ទះមាខ្ញុំដូចបំនង។ ផ្ទះមាខ្ញុំស្ថិតនៅចុងស្ពានដែកផ្នែកខាងកើត ផ្ទះនេះជារបស់ម្ដាយក្មេកគាត់ ឈ្មោះម៉មរម៉ាយ។ មាខ្ញុំបានទទួលខ្ញុំដោយរាក់ទាក់ជាទីបំផុត ហើយសួរខ្ញុំថា តើមានជួបនឹងលោកប៉ានយិង និងក្មួយប៊ុណ្ណចន្ទ ធួនទេ? ខ្ញុំឆ្លើយ ថាមិនបានជួបទេ។ ទើបមាខ្ញុំបែរជាប្រាប់ខ្ញុំថា លោកប៉ានយិន លោកទៅតែត្រឹមពោធិសាត់ទេ លោកពុំហ៊ានចូលទៅភ្នំពេញទេ ខ្លាចគេចាប់ លោកត្រូវត្រលប់ចូលទៅបាងកកវិញ ព្រោះលោក មានកូនប្រុសម្នាក់ឈ្មោះ ប៉ាន ក្លេម៉ង់ ធ្វើការជានាយកក្នុងក្រុមហ៊ុន អុកស៊ីហ្សែននៅ ក្រុងបាងកក ជាទីពឹងអាស្រ័យដែរ។ ឯក្មួយប៊ុណ្ណចន្ទ ធួន អាចចូលទៅស្រុកខ្មែរវិញបាន ត្បិតអាងលើចំណាត់ការ ដែលប្រើអោយត្រឹមតែជា អ្នកបកប្រែភាសាជូនលោក ប៉ាន យិន ប៉ុណ្ណោះ។ ហើយមាខ្ញុំសរសើរខ្ញុំថា វាងវៃមែន ចេះដោះខ្លួនរួចមកដល់កន្លែងនេះបាន។ គាត់និយាយ នឹងខ្ញុំថា មិនអីទេយើងត្រូវបង្កើតក្រុមខ្មែរអ្នកតស៊ូមួយក្រុមឡើង ធ្វើការរំដោះស្រុកពីក្រញាំបារាំង។ ខ្ញុំសប្បាយចិត្ដណាស់ ដោយមាខ្ញុំមាន គំនិតស្របនឹងខ្ញុំតាំងពីដំបូងដៃដូច្នេះ។
(១)កង់ដែលខ្ញុំប្រើប្រាស់ក្នុងពេលនោះ ខ្ញុំរក្សាទុករហូតសព្វថ្ងៃ ជាអនុស្សាវរីយ៍អោយកូនប្រុសខ្ញុំ ឃើញកេរ្ដិ៍ដំណែលឳពុកតស៊ូក្នុងសម័យនោះ។
(២) ពាក្យប្រើសំរាប់ដំណើរតាមទន្លេមេគង្គ កប៉ាល់ឡើង គឺកប៉ាល់ ដែលបើកឡើងពីភ្នំពេញទៅកំពុងចាម ក្រចេះ កប៉ាល់ចុះ គឺកប៉ាល់ដែលបើកចុះពីនោះទៅភ្នំពេញវិញ។ និយាយតាមដំណើរទឹកហូរ ដែលហូរពីក្រចេះទៅកំពុងចាមចុះ
ទៅភ្នំពេញវិញ។