ព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ដ្រនៃកម្ពុជា
Raoul Jennar
ប្រែសំរួលក្រៅផ្លូវការ
****************************************
ថ្ងៃសៅរ៍ ទី3.កក្កដា 2021.ម៉ោង 10:02
ព្រិត្ដិការណ៍ ឆ្នាំ១៩៨៥ -១៩៨៨
ព្រឹត្ដការណ៍ឆ្នាំ១៩៨៥
ដើមខែមករា ការវាយយកជុំរុំអំពិល ទីចាត់ការទូរទៅរបស់គណបក្ស សឺន សាន FNLPK ជំរុំណាមយុន និង ចុងបុក ក្រោមការត្រួតត្រារបស់ខ្មែរក្រហម។ ថ្ងៃទី១៤ ហ៊ុន សែន ត្រូវបានឡើងជាប្រធានរដ្ឋ នាយករដ្ឋមន្រ្ដីទី១ គាត់ទទួលបន្ទុកក្រសួងការបរទេសផងដែរ។
ខែកុម្ភ ថ្ងៃទី៣ ប្រជុំ GCKD នៅភ្នំម៉ាឡៃ។ ថ្ងៃទី១១ ជំនួបរវាង GCKD និង សហគមអាស៊ាននៅទីក្រុងបាងកក។ ថ្ងៃទី១៣ កងទាហាយួន ១៨០០០នាក់ បើកការវាយប្រហារលើភូមិភាគខ្មែរក្រហមនៅតំបន់ភ្នំម៉ាឡៃ។ ថ្ងៃទី១៧ បង្កើតជំរុំមួយនៅលើកទឹកដីថៃឈ្មោះ សាយអេក (Seite 8) កាន់កាប់ដោយខ្មែរក្រហម គេហៅកន្លែងនេះថា ខៅតាងក់ (ភ្នំក្ងក់)។ ដើមខែមីនា ការវាយយកជំរុំជំរកឆ្ងាន់ និង ដងរែក កាន់កាប់ដោយគណបក្សសឺនសាន FNLPK ។
- ខែមីនា ថ្ងៃទី៨ យកជំរុំរបស់អង្គ តាទុំ គ្រប់គ្រងដោយហ្វុនស៊ីប៉ិច។
- ថ្ងៃទី៩មីនា មានការប្ដូររបៀបគ្រប់គ្រងយ៉ាងសំខាន់នៃរបបគ្រប់គ្រងភ្នំពេញ RPK ។
- ថ្ងៃទី១២មីនា ហ៊ុន សែន ស្នើដំណោះស្រាយ ៦ចំនុច ក្នុងវិបត្ដទំនាស់រវាងខ្មែរ៖
- ១ - រំលាយកងទ័ពខ្មែរក្រហម (ប៉ុល ពត)
- ២ - បើមានការរំលាយកងទ័ពខ្មែរក្រហមហើយ ទើបមានការដកទ័ពយួនចេញពីកម្ពុជា
- ៣ - ធ្វើការបោះឆ្នោតដោយសេរី ក្រោមការត្រួតពិនិត្យយ៉ាងសុក្រិតភាព
- ៤ - សហប្រតិបត្ដិការជាមួយប្រទេសអាស៊ីអគេ្នយ៍ ដែលមានប្រពន្ធនយោបាយ និង សង្គមដឹកនាំទីទៃៗពីគ្នា
- ៥ - បញ្ឈប់ការជ្រៀតជ្រែកនយោបាយពីបណ្ដាប្រទេសដទៃ
- ៦ - គាំទ្រអោយមានការធនាខុសត្រូវពីអន្ដរជាតិ និង ធ្វើការត្រួតពិនិត្យលើកិច្ចសន្យា
- ថ្ងៃទី១៩ កងទ័ពរបបភ្នំពេញ RPK បើកកិច្ចប្រតិបត្ដិការដើម្បីបោសសំអាតកងទ័ព GCKD។
ខែមេសា ថ្ងៃទី២ GCKD បានបង្កើតអង្គការមួយដើម្បីស៊ើបការ។ ថ្ងៃទី៣ ការដកទ័ពយួនលើកទី៤ ១៥០០០នាក់។ ការវាយយកជំរុំណងចាន់។ ការបញ្ឈប់ការវាយប្រហារបស់យួនបានចាប់ផ្ដើមនៅថ្ងៃទី១៨ខែវិច្ឆិការ ដែលពេលនោះបន្ទាយ ជំរុំ និងកងទ័ព GCKD បានរំលំរលាយទាំងស្រុង នេះជាលើកទី២ហើយ ក្នុងរយៈពេល៥ឆ្នាំដែលកងទ័ពខ្មែរក្រហម ប៉ុល ពត ត្រូវបានរលំរលាយដូចកាល៥ឆ្នាំ មុន( ឆ្នាំ១៩៧៩ ) ហើយក៏ជាលើក ទី២ដែរ ដែលពួកនេះត្រូវបានបង្កបង្កើតឡើងវិញដោយជំនួយ ចិន ថៃ អាមេរិក អង់គេ្លស និង ប្រទេសផ្សេងៗទៀតដែលជាសម័្ពន្ធមិត្ដ ជនភៀសខ្លួនពី ១០០ពាន់នាក់ ទៅ ២៥០ពាន់នាក់ បានភៀសចូលទៅក្នុងទឹកដីថៃ។ ថ្ងៃទី២៣ ដោយមានបញ្ហាសុខភាពដ៏ខ្លាំងក្លា សីហនុ បានលាលែងពីតំនែងប្រមុរដ្ឋ GCKD។ ថ្ងៃទី ២៥ សីហនុ ដកពាក្យលាលែងវិញ។
ខែឧសភា ថ្ងៃទី១៨ ការស្លាប់របស់ ប៉ែន នុត ក្នុងជន្ម ៨១ឆ្នាំ នៅប្រទេសបារាំង គាត់បានធ្វើជានាយករដ្ឋមន្រ្ដី ៨ដង។ ថ្ងៃទី២៣ ថៃសំរេចបញ្ជូនជនភៀសខ្លួនខ្មែរចំនួន ២៤០០០០នាក់ ដោយបង្ខំទៅកម្ពុជាវិញ ប្រសិនបើមានការចាំបាច់។ ថ្ងៃទី៣០ រដ្ឋមន្រ្ដីនៃក្រសួងហេរញ្ញវត្ថុអាមេរិកថ្លែងថាមានការរំលោភសិទ្ធមនុស្សយ៉ាងខ្លាំងនៅកម្ពុជា។ ខែមិថុនា ថ្ងៃទី៥ សឺន សាន ទាត់ចោលនូវសំនើមួយដែលវិន្ឆ័យថា អោយដកភាគីខ្មែរក្រហមចេញពី GCKD គាត់បញ្ជាក់ថាមានរេស៊ីដង់យួន ៧០០០០០នាក់នៅកម្ពុជា។
ខែកក្កដា ថ្ងៃទី៦ ខ្មែរក្រហមចេញសេចក្ដីថ្លែងការមួយប្រកាសថា ពួកគេ នឹង ទទួលស្គាល់រដ្ឋាភិបាលមួយដែលចេញពីការបោះឆ្នោតរៀបចំដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ បើទោះជាពួកគេមិនបានជាប់ឆ្នោតក៏ដោយ។ សីហនុស្នើសុំប្រាក់កម្ចីពីអន្ដរជាតិ។ ថ្ងៃទី៩ តំនាងអង្គប្រជុំអាមេរិក សូលាដ បានយល់ព្រមផ្ដល់ជំនួយកងទ័ព និងសេដ្ឋកិច្ចចំនួនទឹកប្រាក់ ១០លាន ដុល្លាអាមេរិកអោយភាគីមិនកុំមុយនិស្ដនៃ GCKD។ ថ្ងៃទី១៨ ខៀវ ធិរិទ្ធបានឡើងថ្លែងការក្នុងនាម GCKD ក្នុងការប្រជុំ ណៃរោប៊ី Nairobi នៃសហរដ្ឋអាមេរិក ក្នុងពេល១០ឆ្នាំនៃស្រ្ដី។ ហ៊ុន សែន បានតវាជាមួយលេខាធិការទូរទៅរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។
ខែសីហា ថ្ងៃទី១ នៅវាស៊ីនតោន អង្គការ Lawyer's Committee for international Human Rights (គណៈកម្មាធិការមេធាវីទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ) បានចេញសេចក្ដី ថ្លែងការរបស់គេថា មានការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សយ៉ាងខ្លាំងក្លាពីសំនាក់របបភ្នំពេញខ្មែរ ហើយបានបង្ហាញថាខ្មែរ បានរៀបចំប្រពន្ធត្រួតពិនិត្យយ៉ាងតឹងរ៉ឹង ហើយដែលគំរោងការនេះ ធ្វើអោយមនុស្សដែលនៅក្រោមការត្រួតត្រារបស់ FNLPK មានការពិបាកយ៉ាងខ្លាំង។ ថ្ងៃទី៣ ពីទីក្រុងបាងកក ទ្រង់រណរិទ្ធផ្ញើសារមួយជូនបិតាទ្រង់ថា មានទាហានអង្គ៣៨ នាក់ត្រូវ សម្លាប់ដោយពួកខ្មែរក្រហម។ ថ្ងៃទី១៦ កិច្ចប្រជុំលើកទី១១ នៃរដ្ឋមន្រ្ដីក្រសួងការបរទេសអិណ្ឌូចិន ការចរចាបានយល់ព្រមអោយ ចក្កតា ធ្វើជាអាជ្ញាកណ្ដាល នៃការពិភាក្សា នៃ សំនើរបស់ម៉ាឡេស៊ី។
ព្រឹត្ដការណ៍ឆ្នាំ១៩៨៦
ខែមករា ថ្ងៃទី២៣ ឧបទ្ទវហេតុរវាងកងទ័ពយួន និង កងទ័ពរបបភ្នំពេញនៅខេត្ដកោះកុង។ ការបើកជំរុំជនភៀស ខ្លួននៅអូរត្រៅកាន់ក្ដាប់ដោយខ្មែរក្រហម។
- ខែកុម្ភ ថ្ងៃទី៧ ប្រជុំសភានៃរបបភ្នំពេញ RPK ដើម្បីដាក់បន្ដអានតិ្ដរហូតដល់ឆ្នាំ១៩៩១។
- ខែមីនា ថ្ងៃទី១៧ កិច្ចប្រជុំនៅប៉េកាំងរបស់ GCKD ដាក់ស្នើនូវដំណោះស្រាយ៨ខ ក្នុងទំនាស់រវាងកម្ពុជា
- ១ - ដកកងទ័ពយួនដោយធ្វើការចរចាវាងភាគី GCKD និង ភាគីកងទ័ពយួន
- ២ - បញ្ឈប់ការបាញ់គ្នានៅពេលកំពុងដកទ័ព
- ៣ - ការដកទ័ពត្រូវធ្វើការត្រួតពិនិត្យដោយអ្នកត្រួតពិនិត្យអង្គការសហប្រជាជាតិ
- ៤ - របបភ្នំពេញ RPK និង GCKD បង្កើតរដ្ឋាភិបាលមួយដែលមានសីហនុ ជាប្រមុខរដ្ឋ ហើយ សឺន សាន ជានាយករដ្ឋមន្រ្ដីទី១
- ៥ - ធ្វើការបោះឆ្នោតដោយសេរី ដែលមានការត្រួតពិនត្យដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ
- ៦ - អែករាជអព្យាត្រិតនៃកម្ពុជា ត្រូវមានការទទួលខុសត្រូវដោយអង្គការសហប្រជាជាតិក្នុងរយពេលបីឆ្នាំ។
- ៧ - ការកសាងប្រទេសឡើងវិញត្រូវទទួលជួយពីគ្រប់បណ្ដាប្រទេសនានា
- ៨ - យួន និង កម្ពុជា នឹងចុះសន្ធិសញ្ញាលើការពិភាក្សាមិនជ្រៀតជ្រែកគ្នា គោរពបូរណទឹកដីរវាងគ្នា នឹង គ្នាក្នុងនាមជាប្រទេសភូមិផងរបងជាមយគ្នា។
- ចិន ក៏ដូចជាប្រទេសសហគមអាស៊ានដែរ បានគាំទ្រនូវដំណោះស្រាយប្រកបដោយអង្គ៨ប្រការនេះ។ របបភ្នំពេញរារែក និយាយកកិកកាក់ក្រៅច្បាប់ អែយួនបានធ្វើការត្រិះរិះ ចំពោះឥទ្ធិពលប៉េកាំងដោយមិនបានបដិសេធអ្វីឡើយ។
ខែមីនា ថ្ងៃទី២៨ កងទ័ព GCKD បើកការវាយប្រហារយ៉ាងខ្លាំងនៅជុំវិញទីក្រុងបាត់តំបង។
ខែមេសា ថ្ងៃទី២៦ កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្ម និង សេដ្ឋកិច្ចរវាងភ្នំពេញ និង រុស្សី។
ខែឧសភា ថ្ងៃទី១ សឺន សាន បានប្រកាសឡើងវិញថា មានអានានិគមយួន ៧០០០០០នាក់ ការពារដោយកងទ័ពយួន ១៨០០០០នាក់ និងកុង្សីយួន ២០០០០នាក់នៅកម្ពុជា។ ថ្ងៃទី២៨ GCKD ធ្វើកំនត់ថា មានប្រទេសចំនួន៤០ គាំទ្រដំណោះស្រាយ ១៧មីនា ប្រកបដោយអង្គ ៨ប្រការ។
ខែមិថុនា ថ្ងៃទី២៦ រដ្ឋមន្រ្ដីក្រសួងការបរទេសអូស្រ្ដាលី ប៊ុលៃហដិន M. Bul Hayden បានស្នើអោយបង្កើត តុលាការកាត់ទោស ប៉ុល ពត និង មេដឹកនាំខ្មែរក្រហមផ្សេងទៀត។
ខែកក្កដា ថ្ងៃទី១១ សមាជិក អឺរ៉ុបយល់ស្រប សំនើ ១៧មីនា ៨ចំនុចដែលធ្វើដោយ GCKD ហើយស្នើឈប់អោយមាន ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្វើដោយរបបភ្នំពេញ RPK។
ខែសីហា ថ្ងៃទី៨ រដ្ឋមន្រ្ដីក្រសួងការបរទសេ អិណ្ដូនេស៊ី បានជុំរុញសំនើរបស់អូស្រ្ដាលីក្នុងការនាំ ប៉ុល ពត ទៅប្រឈមមុខ នឹង តុលាការមួយ។ ថ្ងៃទី១១ ប្រជុំ GCKDនៅលើទឹកដីរំដោះ។ ថ្ងៃទី២៧ សីហា សីហនុ ប្រកាសថា ខ្មែរក្រហមបានបើកការវាយប្រហារទៅលើភូមិមួយកាន់កាប់ដោយអង្គ ស្ថិតនៅក្នុងខេត្ដសៀមរាប មានស្លាប់ និង របួសជាច្រើន។
ខែកញ្ញា ថ្ងៃទី២៥ នៅ អាំស្ទាដាំ អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលចំនួន១៥ (អុង) ធ្វើការនៅកម្ពុជា បើកសម័យប្រជុំពិភាក្សាគ្នាទៅលើភាពអែកកោសង្គមសេដ្ឋកិច្ចនយោបាយ របស់របបភ្នំពេញ RPK។
ខែតុលា ថ្ងៃទី១៥ ភ្នំតូចៗចំនួន ៥៣៨ ដែលស្ថិតនៅលើទឹកដីថៃហើយដែលត្រូវបានវាយយកដោយកងទ័ពយួន តាំងពីថ្ងៃទី២០ សីហានោះ ត្រូវបានកងទ័ពថៃវាយយកបានវិញបន្ទាប់ពីមានការប្រយុទ្ធគ្នាជិត១ខែ។
ខែតុលា ថ្ងៃទី២១ ដូចគ្នារាល់ៗ ឆ្នាំ មហាសន្និបាតសាមញ្ញធ្វើដោយសហគមអាស៊ាន នៅអង្គការសហប្រជាជាតិ ចំពោះកម្ពុជា មាន១១៦សំលេងស្រប ២១សំលេងប្រឆាំង និង ១៣អនុបវាទ។
ខែវិច្ឆការ ថ្ងៃទី២ សហគមអាស៊ាន តវាប្រឆាំង នឹង ការបើកការិយ៉ាល័យជំនួយកណ្ដាលមួយនៅភ្នំពេញ។ ថ្ងៃទី១១ កងទ័ពសីហនុនិយម និង កងទ័ពខ្មែរក្រហមបានប្រកាសថា នឹង សហប្រតិបតិ្ដការរួមជាមួយគ្នា។ ថ្ងៃ១៤ រដ្ឋមន្រ្ដីក្រសួងការបរទេស កោះសាំងហ្គាពួ និយាយគាំទ្រចិន ដែលចិនធនាថា ជំនួយរបស់គេមិនមែនជាករណីយមួយធ្វើអោយ ប៉ុល ពត ឡើងមកកាន់អំនាចវិញទេ។
ខែធ្នូ ថ្ងៃទី១១ កំនែទំរង់នយោបាយដ៏សំខាន់នៅក្នុងរដ្ឋាភិបាលភ្នំពេញ RPK ដែលធ្វើអោយរដ្ឋាភិបាលមានលទ្ធិភាព ទូលំទូលាយនៅក្នុងប្រពន្ធនយោបាយនៃកម្ពុជា។
ព្រឹត្ដការណ៍ឆ្នាំ១៩៨៧
ខែមករា KWG (Kampuchea Working Group) ក្លាយជាក្រុមការងារមួយនៃកម្ពុជា ដែលបង្កើតឡើងដោយ ថៃ ម៉ាឡេស៊ី សាំងហ្គាពួ ហើយផ្ដល់ថវិការដោយសេអ៊ីអា ក្រុមនេះ (KWG) ត្រូវផ្ដល់អោយមានប្លង់សមរភូមិ គ្រឿងប្រដាប់ប្រដាសង្រ្គាម ពត៌មានពី GCKD ភាគីមិនកុំមុយនិស្ដ ដែលតភ្ជាប់ជាមួយ នឹង ខ្មែរក្រហមផងដែរ។ ថៃទទួលធ្វើការបង្ហាត់បង្រៀន សាំងហ្គាពួជានាក់ផ្ដល់អាវុធ ដែលផ្ដល់មកពីបណ្ដាប្រទេសមានសិទ្ធិផលិទ្ធអាវុធ រឺ ទិញអាវុធពីប្រទេសនានានៅលើពិភពលោក ដូចជាអាល្លឺម៉ង់ បែលហ្សិក កូរេខាងត្បូង សុយអែដ តៃវ៉ាន់។ KWG មានទីតាំងការិយ៉ាល័យនៅទីក្រុងបាងកក ហើយមានសាខានៅប្រទេសផ្សេងៗទៀត មាន បារីស បូន តូក្យូ។ មានស្ថានីយ៍វិទ្យុពីរផ្សាយចូលទៅស្រុកខ្មែរ។
ថ្ងៃទី១២ ទស្សនកិច្ចនៅប៊ុលការី សីហនុ បដិសេធ សំនើ ចចារសន្ដិភាពយួនតាមរយៈសំបុត្រមួយដែលផ្ញើតាមរយៈ នីកូលាសូសេសុយ Nicolae Ceaucescu។ ថ្ងៃទី២៤ ទស្សនកិច្ច សឺន សាន នៅជំរុំសាយធូ សឺន សាន ចោទថា យួនសម្លាប់ផ្ដាច់ពូជខ្មែរ ដែលរស់នៅកម្ពុជាក្រោម។
ខែកុម្ភ ថ្ងៃទី២៤ កងទ័ពភ្នំពេញចាប់ទូកនេសាទថៃបួនគ្រឿង នៅម្ដុំកោះចៅរបស់កម្ពុជា។
ខែមីនា ថ្ងៃទី១០ ទស្សនកិច្ចនៅភ្នំពេញរបស់ អេឌូដាដសេវ៉ាណាដ Edouard Shevardnadze រដ្ឋមន្រ្ដីក្រសួងការបរទេសរុស្សី។ ថ្ងៃទី២៥ នៅបាងកក ការចុះហត្ថលេខាព្រមព្រៀងរវាង GCKD នឹង សហគមអាស៊ាន។ ជប៉ុន ចិនបង្កើតក្រុមហ៊ុនរួមមួយធ្វើអោយមានការរីកចំរើននៃប្រភពរុករកប្រេងកាតខ្មែរ។
ខែមេសា ថ្ងៃទី៩ ខៀវ ធិរិទ្ធ ប្រធានកាកបាទក្រហមខ្មែរ នៃ កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ធ្វើទស្សនកិច្ចជាផ្លូវការនៅជប៉ុន ថ្ងៃទី១២ នៅញូយ៉កក្រុមអ្នកទទួលបន្ទុកបញ្ហាកម្ពុជា និង មានសហគមចំនួន ២០០នាក់ទៀតបានធ្វើការចេញផ្សាយឃោសនា អោយយក ប៉ុល ពត និងមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមផ្សេងទៀតទៅប្រឈមមុខលើតុលាការអន្ដជាតិ ដោយប្រតិបត្ដិតាមកិច្ចព្រមព្រៀងនាឆ្នាំ១៩៤៨ ពីបទប្រលៃពូជសាសន៍។ ថ្ងៃទី១៧ កងទ័ពខាងគណបក្ស សឺន សាន FNLKD ត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និង មានការរត់ពន្ធខុសច្បាប់។ ថ្ងៃទី១៩ របបភ្នំពេញ RPK អនុញ្ញាត្ដិឥណ្ឌទាន ដែល មានប្រភពមកពីបរទេសជាករណីយកិច្ចអែកជន។ ថ្ងៃទី២៦ ទាហានខ្មែរក្រហមវាយប្រហារលើទាហានអង្គ (ហ្វុនស៊ីប៉ិច)។
ខែឧសភា ថ្ងៃទី៧ ដើម្បីប្រឆាំងតវ៉ាអំពីអំពើយង់ឃ្នងរបស់ខ្មែរក្រហម សីហនុ បានដកខ្លួនចេញពីប្រធាន GCKD រយពេលមួយឆ្នាំ ទ្រង់រណរិទ្ធ បុត្ររបស់ សីហនុ ជាតំនាងអោយហ្វុនស៊ីប៉ិចក្នុងរដ្ឋាភិបាលចំរុះរំដោះកម្ពុជា។ ថ្ងៃទី៨ប្រពន្ធទូរស័ព្ទនៅភ្នំពេញ ដែលបានកំទេចចោលដោយពួកខ្មែរក្រហម ត្រូវបានជួសជុលអោយប្រើឡើងវិញ ដោយសហភាពសូវៀត ហើយជាលើទី១ តាំងពីឆ្នាំ១៩៧៥ ដែលកម្ពុជាអាចទទួលទូរស័ព្ទ ទូរលេខទំនាក់ទំនងរវាងបរទេសឡើងវិញ។ ថ្ងៃទី១២ ពួកនិស្សិតបានបោះពុម្ពផ្សាយអត្ថបទមួយដោយសាស្រ្ដាចារ្យ ខៀវ ថេរាវិត នៅមហាវិទ្យាល័យជុលាឡុងកន (បាងកក) ថា ការដកកងទ័ពយួន គឺគ្រាន់តែបញ្ជូនកងទ័ពចាស់ពីកម្ពុជាទៅយួន ហើយដឹកកងទ័ពថ្មីពីយួនមកវិញប៉ុណ្ណោះ។
ខែមិថុនា ថ្ងៃទី២ សហគមរដ្ឋាភិបាល GCKD បញ្ជាក់ថា សីហនុ នៅតែជាប្រមុខរដ្ឋនៃពួកគេដដែល។ ថ្ងៃទី៣អង្គការលើកលែងទោសអន្ដរជាតិ (Amnesty International) បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការរបស់ខ្លួនមាន ១៥២ទំព័រថា មានការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សពីរបបភ្នំពេញ RPK និង ៨ទំព័រទៀតពី GCKD។ សេចក្ដីថ្លែងការបាន រៀបចំឡើង និង ទទួលខុសត្រូវ ដោយ លោក ហេដឺរ Heder។ ជាមួយគ្នានេះនៅមានកំនត់ហេតុជាច្រើនទៀត នៅចេន្លាះឆ្នាំ ១៩៧០ - ១៩៧៩ ដែលប្រព្រឹត្ដឡើងដោយខ្មែរក្រហម។ ថ្ងៃទី៤ ទាហានរបស់គណបក្ស សឺន សាន FNLKD បានចូលទៅក្នុងជំរុំភៀសខ្លួន ខៅអ៊ីដាង ហើយប្លន់ជនភៀសខ្លួននៅទីនោះ។ ថ្ងៃទី១៥ នៅទីក្រុងបាងកក សីហនុ បានថ្លែងថា អនាគតនៃកម្ពុជា នឹង ក្លាយទៅជាអាណាខេត្ដមួយរបស់យួន ហើយបើមិនដូចនោះទេ នឹង ធ្លាក់ទៅក្នុងកន្ដាប់ដៃ បនប្រលៃពូជសាសន័ខ្មែរក្រហមវិញ។ សីហនុតិះដៀលថាសហគមអាស៊ានគ្មានអិទ្ធិពលអ្វីទាល់តែសោះ។ ថ្ងៃទី២៤ នៅពេលសន្ទា ម៉ូនិក សីហ៊ុននៅទីក្រុងប៉េកាំង នាយករដ្ឋមន្រ្ដីទី១ ចិនបានផ្ដោតទៅលើជំនួយចិនចំពោះ សីហនុ និង GCKD ហើយនិង ទទូចសុំអោយមានការរួបរួមគ្នាជាសំខាន់ដើម្បីប្រឆាំងយួន។ ថ្ងៃទី២៩ -៣០ នៅទីក្រុងព្រូសែល ការប្រជុំអង្គការអុង (ONG) ចំនួនជាង១៥ដើម្បីបង្កើត មូដ្ឋានអុងអន្ដជាតិ នៅ កម្ពុជា។
ខែកក្កដា ថ្ងៃទី២៩ នៅក្រុងហូជីមិញ (សៃហ្គង) រដ្ឋមន្រ្ដីក្រសួងការបរទេសអិណ្ដូនេស៊ី និង យួនធ្វើការពិភាក្សាគ្នា អស់រយពេល៦ម៉ោងក្នុងរឿងកម្ពុជា។ ការចរចាបានចុះសំរុងគ្នារវាងប្រទេសទាំងពីរនូវការស្នើឡើងរបស់ អិណ្ដូនេស៊ី អោយមានផែនការ Informelle ប្រជុំផែនការ Informelle ពីគ្រប់គណបក្សកម្ពុជាមានឈ្មោះថា កុកកៃផាកធី Cocktail Party (គឺជាការជួបជុំគ្នាផឹកភេសជ្ជកំសាន្ដ ហើយការប្រជុំបែបនេះបានរីករាលដាល ដល់ប្រទេសជិតខាងនៅក្នុងភូមិភាគ។ ថ្ងៃទី៣០ ទីបំផុត សីហនុ លុបចោលគំរោង ជួប ហ៊ុន សែន នៅព្យុងយ៉ាង។
ខែសីហា ថ្ងៃទី១៣ រដ្ឋមន្រី្ដក្រសួងការបរទេសទាំងបីនៃអិណ្ឌូចិន យល់ព្រមទទួលយកសំនើអិណ្តូនេស៊ីនៃការប្រជុំ Informelle ពីគ្រប់គណបក្សទំនាស់គ្នា។ ថ្ងៃទី១៧ ទស្សនកិច្ចសឺន សាន នូវជុំរុំសាយធូ ដោយយល់ឃើញថា ត្រូវបែងចែកកងទ័ព ដែលកើនចំនួនពី ១២០០០ ទៅដល់ ២០០០០នាក់។ ថ្ងៃទី២៧ RPK ប្រកាសអោយមានការផ្សះផ្សារជាតិពីគ្រប់គណបក្ស លើកលែងតែ ប៉ុល ពត និងបក្សពួក។ ថ្ងៃទី២៩ ជំនួប សីហនុ ខៀវ សំផន សឺន សាន នៅប៉េកាំង។
- ខែតុលា ថ្ងៃទី៨ របបភ្នំពេញ RPK ចេញសេចក្ដីថ្លែងការ ៥ចំនុច នៃ ដំណើរការដាះស្រាយទំនាស់នៅកម្ពុជា៖
- ១ - ជួបប្រជុំ RPK និង សីហនុ
- ២ - ធ្វើការដកទ័ពយួនទាំងអស់ពីកម្ពុជា ដែលប្រព្រឹត្ដទៅបន្ដិចម្ដង បញ្ឈប់ជំនួយដល់មន្ទីរពេទ្យកងទ័ព GCKD។
- ៣ - បោះឆ្នោតជាទូរទៅ ដែលធ្វើឡើងដោយអ្នកសង្កេតការបរទេស ដើម្បីបង្កើតរដ្ឋាភិបាលចំរុះមួយមាននយោបាយអព្យាក្រិត មិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ។
- ៤ - ចរចាជាមួយប្រទេសថៃធ្វើអោយមានព្រំដែនពិតប្រាកដរវាងគ្នា និង គ្នា ហើយបញ្ជូនជនភៀសខ្លួលដែលស្ម័គ្រចិត្ដត្រលប់ទៅកម្ពុជាវិញ
- ៥ - រៀបចំអោយមានកិច្ចប្រជុំអន្ដរជាតិ ដើម្បីធ្វើការធនា រ៉ាប់រងនៃកិច្ចព្រមព្រៀងរវាងរដ្ឋាភិបាលទាំងពីរ សមាជិក ទាំង៥នៅជាប្រចាំដើម្បីធនារ៉ាប់រងសន្ដិភាព យួន, អិណ្ឌៀ និង ប្រទេសផ្សេងៗ។ សេចក្ដីប្រកាសនេះ បានចេញផ្សាយយ៉ាងហ្មតចត់តាមផ្លូវរដ្ឋ។
- ថ្ងៃទី១៤ តុលា មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ បានរើសយកដំណោះស្រាយសហគមអាស៊ានមាន ១៧ស្រប ២១ប្រឆាំង ហើយ១៦អនុបវាទ។
- ខែធ្នូ ថ្ងៃទី២-៤ ជំនួបលើកទី១ រវាង សីហនុ ហ៊ុនសែន នៅ សែនអាហែ្វរអង់តាដឺនរ Sen à FêreenTardenois ជាយក្រុងបារីស ការសន្ទនាបានបញ្ជាក់ទៅលើ៤ចំនុច
- ១ - ទំនាស់នៅប្រទេសកម្ពុជា ជាទំនាស់ត្រូវដោះស្រាយដោយនយោបាយ ហើយពុំមែនការប្រើកំលាំងទ័ពទេ។
- ២ - បញ្ហាទំនាស់នេះត្រូវធ្វើការដោះស្រាយ ដោយប្រជាជនកម្ពុជាខ្លួនអែង ដោយធ្វើកិច្ចពិភាក្សាដើម្បីនាំមកនូវសន្ដិភាព
- កសាងប្រទសឡើងវិញដោយបង្កើតអោយមានប្រពន្ធនយោយបាយអែករាជ ប្រជាធិបតេយ្យ អធិបតេយ្យរបស់ខ្លួន អព្យាក្រិតភាពមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ។
- ៤ - ជំនួបថ្មីនឹងប្រព្រឹត្ដទៅនៅ ខែមករា ១៩៨៨។
ខែធ្នូ ថ្ងៃទី១០ នៅក្រុងបារីស នៅក្នុងរាត្រីបន់ស្រន់មួយជូនកម្ពុជាមួយ បានរៀបចំឡើងដោយអង្គការលើកលែងទោសពិភពលោក អ្នកដែលចូលរួមក្នុងពីធីរៀបចំនេះ ឃើញមានអង្គការលើកលែងទោសអន្ដជាតិ ដែលស្ងៀមធ្វើគរធ្វើថ្លង់ តាំងពីឆ្នាំ ១៩៧៥ ទៅ ១៩៧៩ ដោយមនោគមវិជ្ជា។
ព្រឹត្ដការណ៍ឆ្នាំ១៩៨៨
ខែមករា ថ្ងៃទី១៩ ជំនួបសីហនុ និង សឺន សាននៅបារីស។ សឺន សាន បដិសេធការចរចាជាមួយរបបភ្នំពេញ RPK រហូតដល់ហាណូយធ្វើជាលាយលក្ខអក្សរក្នុងការដកទ័ពទាំងអស់ចេញពីកម្ពុជា។ ថ្ងៃទី២០ សឺន សាន ប្រកាសថា មានអានានិគមយួន ១,៥លាននាក់ ហើយ និង មានមកដល់ថ្មីៗទៀតជាបន្ដ។ ខ្មែរក្រហមអះអាងថា ការមានអានានិគមយួននៅកម្ពុជា គឺ ជាការឈានមកដល់នូវការស្លាប់ដាច់ពូជខ្មែរ។ ថ្ងៃទី២០-២១ ជំនួបលើកទី២ រវាងសីហនុ និង ហ៊ុនសែន នៅសាំងហ្សឺម៉ាំងអង់លាយ (Saint Gemain-en-Laye) ជាយក្រុងបារីស។ ថ្ងៃទី២៤ របបភ្នំពេញ RPK ប្រកាសអនុញ្ញាតិ្ដអោយមានការពិភាក្សាជាមួយ ខៀវ សំផន ប៉ុន្ដែមិនមែនជាមួយ ប៉ុល ពត រឺ មេដឹកនាំខ្មែរក្រហមដ៏ទៃទៀតទេ។ ភ្នំពេញមិនជំទាស់ដោយហេតុណាមួយទេប្រសិនបើសីហនុក្លាយជាប្រមុខរដ្ឋ។
ថ្ងៃទី២៦ សីហនុប្រកាសថា ព្រះអង្គ នឹង ជ្រើសយកការបង្រួបបង្រួមគ្នាចតុភាគី (ខ្មែរក្រហម, ហ្វុនស៊ីប៉ិច, សឺន សាន, របបភ្នំពេញ KD, FUNCIPEC, FNLKD, PRPK) ជាជាងការធ្វើអោយមានរដ្ឋាភិបាលពីរ GCKD និង RPK ថ្ងៃទី២៨ មករា ការជួបពិភាក្សា ហ៊ុន ហែន និង ងៀន កូថាច់ នៅហាណូយការជួយគាំទ្រជាចុងក្រោយត្រូវធ្វើការពិភាក្សា។ ថ្ងៃទី៣០ នៅប៉េកាំង សីហនុ ប្រកាសលាលែងពីតំនែងប្រមុខរដ្ឋរ GCKD ហើយប្រកាសថា រណរិទ្ធបុត្ររបស់ព្រះអង្គជាតំនាងអោយហ្វុនស៊ីប៉ិចក្នុងរដ្ឋាភិបាល GCKD។ សីហនុ បានសំដែងនូវការសំរេចរបស់ព្រះអង្គដោយ អមិត្ដភាពជាមួយសឺន សាន នៅពេលកំពុងសន្ទនា។ ព្រះអង្គបានលុបចោលគំរោងជំនួបជាមួយ ហ៊ុន សែន ដែលគ្រោងជួបគ្នានៅព្យុងយ៉ាង។
ខែកុម្ភ ថ្ងៃទី១ តាមប្រភពពីចិនអោយដឹងថា ទំនាក់ទំនងរវាងអ្នកដឹកនាំចិន និង សីហនុ ត្រូវឈានដល់ការទាល់ច្រក។ ថ្ងៃទី៨ ជំនួប សីហនុ និង ខៀវ សំផន នៅប៉េងកាំង។ ថ្ងៃទី១១ ការប្រជុំនៅទីក្រុងប៉េកាំងរបស់ GCKDដោយគ្មាន សីហនុ ចូលរួម។ ថ្ងៃទី១៨ សិក្ខាសាលាបានបោះពុម្ភផ្សាយនៅហុងកុងដោយ Far Eastern Economic Review បង្ហាញថា ការរត់ពន្ធរវាងប្រទេសថៃ និង កម្ពុជា មានយ៉ាងតិចបំផុត ១លានដុល្លាក្នុង១ខែ ដែលត្រូវលួចបន្លំដោយភាគីថៃ។ ការរត់ពន្ធនេះមានទាក់ទងទៅ នឹង គ្រឿងអាវុធជាទំនិញសំខាន់។ ថ្ងៃទី២០ សីហនុ យល់ថា មានដំណោះស្រាយតែមួយគត់ ដើម្បីជៀសវាងកុំអោយខ្មែរក្រហមចូលមកក្នុងរដ្ឋាភិបាលចំរុះស្ដីទីមួយ គឺត្រូវដាក់អោយមាន «កំលាំងរក្សាសន្ដិភាព» នៃអន្ដជាតិ។ ថ្ងៃទី២២ នៅហ្សឺណែវអង្គការសិទ្ធមនុស្សនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ សុំអោយយួនដកទ័ពទាំងអស់ចេញពីកម្ពុជា តែត្រូវបាននៅ នឹងស្ងាត់ឈឹង ពីសហគមទទួលបន្ទុកកម្ពុជា ដោយយល់ឃើញថា ជាហេតុធ្វើអោយរបប ប៉ុល ពត រឺ មេដឹកនាំខ្មែរក្រហមអាចត្រលប់មកកាន់អំណាចវិញ។ ថ្ងៃទី២៩ សីហនុ ប្រកាសថាព្រះអង្គទទួលយកតំណែងប្រធាន GCKD វិញ។ កកន កឈ ៖ ស្ថានភាពការតស៊ូ រកដំណោះស្រាយ រកសន្ដិភាពជូនជាតិមាតុភូមិ វាមានភាពស្មុកស្មាញក៏ពិតមែនហើយ តែសីហនុ ជាស្ដេចមាយា ពូកែងក់ងរ ខ្មោចចេញ ខ្មោចចូលគ្រប់កាលទេស។
ខែមីនា ថ្ងៃទី១១ រដ្នាភិបាលរបបភ្នំពេញ RPK សំរេចបង្កើតសកលវិទ្យាល័យភ្នំពេញជាមួយ ១១មុខវិជ្ជា។
ខែមេសា ថ្ងៃទី១១ ថៃបានរៀបចំកងកំលាំងលេខ៨០ ដែលទទួលបន្ទុកយាមជំរុំជនភៀសខ្លួន ដែលត្រូវបានចោទ ប្រកាន់ជារឿយៗថា លួច រំលោភ និង ហឹង្សាផ្សេងៗទៀត ទៅក្នុងកងពលថ្មីមួយហៅថា កងពលរក្សាជនភៀសខ្លួន (Dis- pla-ced People Protection Unit ហៅកាត់ថា DPPU) ។
ខែឧសភា ថ្ងៃទី១៨ សីហនុ សុំស្នើដល់ប្រទេស ៥៨ កុំអោយជួយយួនក្នុងការបំបាត់ទុរ្ភិក្ស ដែលកើតមានក្នុងប្រទេសរហូតយួនសុខចិត្ដដកទ័ពចេញពីកម្ពុជា។
ខែមិថុនា ថ្ងៃទី៣០ ទស្សនកិច្ច រាហ្វយឌិន អាមេដ Rafeuddin Ah med នៅទីក្រុងភ្នំពេញបញ្ជូនដោយលេខាធិការអង្គការសហប្រជាតិ។ ការដកកងទ័ពយួន ១ភាគ។ ទីចាត់ការកងទ័ពយួននៅក្នុងកម្ពុជាបានដកថយទៅ ខេត្ដតៃនិញនៃប្រទេសវៀតណាម។
ខែកក្កដា ថ្ងៃទី៤ អ្នកនេសាទត្រីថៃជាង ២០នាក់ត្រូវចាប់ឃាត់នៅកែ្បរបន្ទាយរាមភាគខាងត្បូងកំពុងសោម បន្ទាយនេះត្រូវបានជួសជុលរៀបចំឡើងវិញដោយយួន និងសូវៀត។
ថ្ងៃទី១០ ការលាលែងតំនែងជាថ្មីម្ដងទៀតរបស់សីហនុ នេះជាលើកទី៦ក្នុងរយ៦ឆ្នាំតាំងពីបង្កើត GCKD ដែល សំដេចសីហនុបានប្រកាសថា ទាហានខ្មែរក្រហមបានវាយប្រហារទៅលើកងទ័ពអង្គ ហើយមានការគាំទ្រពីចិន។ ព្រះអង្គប្រកាសថា រាជបុត្រព្រះអង្គ ទ្រង់រណរិទ្ធជាអ្នកជំនួសព្រះអង្គ ហើយព្រះអង្គបានយាងទៅកាន់ទីក្រុងបារីស ដែលនៅទីនោះព្រះអង្គជួបជាមួយរដ្ឋមន្រ្ដីក្រសួងការបរទេសបារាំង រោឡង់ឌុយមា R.Dumas។ ថ្ងៃទី១១ នៅភ្នំពេញ ការប្រជុំរដ្ឋមន្រ្ដីក្រសួងការបរទសេទាំងបីនៃអិណ្ឌូចិន សេចក្ដីចរចាបានផ្ដោតទៅលើការ ដកកងទ័ពយួនជាបន្ដបន្ទាប់ពីប្រទេសកម្ពុជា អ្នកសេង្កតការអន្ដរជាតិប្រឆាំងក្នុងការត្រលប់មកកាន់អំណាចវិញ របស់ ប៉ុល ពត មានការព្រួយបារម្ភជាមួយសហគមប្រទេសអាស៊ាន ដែលមិនធ្វើសកម្មភាពជាផ្លូវការនូវសំនើផែនការ Informelle របស់អិណ្ដូនេស៊ី និង វៀតណាមកាលពីថ្ងៃទី ២៩ កក្កដា ១៩៨៧ (កុកៃត ផារទី គឺការជួប ជុំផឹកភេសជ្ជៈជាមួយគ្នា) ដែលជាគំនិត យោបល់មួយដើម្បីធ្វើអោយតំបន់អាស៊ីអគេ្នយ៍ ក្លាយជាតំបន់សន្ដិភាព មានលំនឹងនយោបាយ និង សហប្រតិបត្ដិការល្អ។ នៅថ្ងៃជាមួយគ្នានេះរដ្ឋសភា នៃ របបភ្នំពេញបើកការប្រជុំ កែប្រែច្បាប់មាត្រា១២ និង មាត្រា១៩ ដើម្បីធ្វើប្រពន្ធសេដ្ឋកិច្ចអោយមានភាពទំនើបចំរុះ។
ថ្ងៃទី២៣ សីហនុ ធ្វើទស្សនៈកិច្ចជាអែកជននៅចក្កតាតាមការអញ្ជើញពីប្រធានាធិបតី ស៊ូហាតូ ព្រះអង្គប្រកាសថា ព្រះអង្គមិនជួយជ្រោមជ្រែងក្នុងការប្រជុំ ផែនការ Informelle ដែល នឹង រៀបប្រជុំក្នុងពីរថ្ងៃទៀតនោះទេ។ ថ្ងៃទី២៤-២៨ ប្រជុំលើកទី១នៃផែនការ informelle ពីគ្រប់ភាគីគណបក្សនៅប៊ហ្គ័រ (Borgor) អិណ្ដូនេស៊ី កុ កតៃ នឹងហៅថា ចក្កតាមេទិញ (Jakata informell Meeting) រឺ JIM។ ការប្រជុំត្រូវដាក់ពេលកំនត់អោយសមាជិកកម្ពុជា គឺគ្រប់គណបក្សភាគីត្រូវបង្ហាញសម្មភាពរបស់ខ្លួនដោយគោរព។ ហ៊ុន សែន បានស្នើសំនើ ៧ចំណុចថ្មីស្ថិតក្នុងយោបល់មួយអោយមាន «ទីប្រឹក្សាផ្សះផ្សារជាតិ» ជាចតុភាគីដែលមាន សីហនុជាប្រធាន របបភ្នំពេញ RPK នៅកាន់តំនែងដដែល រហូតដល់មានការបោះឆ្នោត។ ការប្រជុំបានរីកជាបន្ដដល់ប្រទេសសហគមអាស៊ាន មានប្រទេសលាវ និង ប្រទេសវៀតណាមផង។ សីហនុដែលមិនចូលរួមប្រជុំ បានទទួលពីភាគីទាំងបួននៃ កម្ពុជានូវសំនើប្លង់មួយប្រកបដោយ៥ចំនុច៖
- ១ - ដាក់អោយមាននិមិត្ដរូបរួមដើម្បីសំគាល់ប្រទេស
- ២ - បង្កើតរដ្ឋាភិបាលចំរុះចតុភាគី ហើយក្រសួងនិមួយៗមានសហរដ្ឋមន្រ្ដីបួនរូប
- ៣ - បង្កើតកងទ័ពចតុភាគី
- ៤ - រៀបចំបង្កើតទីរដ្ឋបាល Administration)ចតុភាគី នៅលើរច្ចនាសំពន្ធរបស់របបភ្នំពេញ RPK
- ៥ - រៀបចំប្រជុំអន្ដរជាតិដើម្បីធានាភាព អព្យាត្រិតរបស់កម្ពុជា និង បញ្ជូលបេសកកម្មត្រួតពិនិត្យអន្ដរជាតិ
ដើម្បីត្រួតពិនិត្យការដកកងទ័ពបរទេស ហើយជួយដល់រដ្ឋាភិបាលចតុភាគីក្នុងការរក្សាសន្ដិភាព ការពារ និងត្រួតពិនិត្យមើលការបោះឆ្នោត រយៈប្រមាណបួនថ្ងៃស្ថានភាពឃើញថាមានការព្រមព្រៀងអាចយកជាការបាន ខ្មែរក្រហម បង្អាក់ការព្រមព្រៀងដោយប្រកាសជារួម រីអែរដ្ឋមន្រ្ដីក្រសួងការបរទេសអិណ្ដូនេស៊ី អាអាល់ តាស់ ថ្លែងថា គ្រប់និន្នាការទំនាស់កម្ពុជាអាចឆ្លងផុតទៅ ដែលអាចប្រព្រឹត្ដទៅបាន ដោយមានការដកកងទ័ពយួន ដោយយល់ឃីញថា នឹង អាចនាំមកវិញនូវរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត និង ការជ្រៀតជ្រែកពីសំនាក់បរទេស អង្គការការងារមួយក្រុមទទួលបន្ទុកក្នុងការធ្វើដំនោះស្រាយនយោបាយនោះ ត្រូវបានបង្កើតឡើង។ ជំនួបជា ថ្មីម្ដងទៀតរវាង សីហនុ និង ហ៊ុន សែន នឹងគ្រោងធ្វើនៅខែតុលានៅប្រទេសបារាំង។ ថ្ងៃទី៣០ មកដល់ប៉េកាំង សីហនុ បានប្រកាសថា ខ្មែរក្រហមជារនាំងដ៏ធំមួយក្នុងរឿងដំនោះស្រាយ សោកនាដកម្មនៅកម្ពុជា។ កាសែតចិនចុះផ្សាយនៅថ្ងៃជាមួយគ្នាថា គ្មានហេតុផលអ្វីដែលត្រូវដកខ្មែរក្រហមចេញនោះទេ។
ខែសីហា ថ្ងៃទី៧ សីហុន ទទួលរដ្ឋមន្រ្ដីក្រសួងការបរទេសអង់គេ្លស ម៉ាហ្គារិតថាចឈើ (M.Thatcher) នៅជំរុំ សីហនុ និយមសាយប៊ី ព្រះអង្គបានប្រកាសដោយបង្ហាញថា កៅអីកម្ពុជានៅអង្គការសហប្រជាជាតិស្ថិតនៅទំនេរ ហើយព្រះអង្គបានអះអាងទៀតថា GCKD វាគ្រាន់តែជាការលប់លែរបស់ខ្មែរក្រហមប៉ុណ្ណាះ។ ថ្ងៃទី១៥ ខ្មែរក្រហមស្នើប្លង់សន្ដិភាពមួយមាន១៤ចំណុច ការអបអរសារទរ ការកាន់អំនាច ការត្រួតពិនិត្យការដកទ័ពយួន ហើយការរំលំរបបភ្នំពេញ RPK ជាករណីមួយដ៏សំខាន់នៅក្នុងប្លង់នេះ។ ថ្ងៃទី២២ សីហនុ ប្រកាសថា ព្រះអង្គមិនសុំពេលវិស្សមកាលកៅអីកម្ពុជានៅអង្គការសហប្រជាជាតិទេ។ ថ្ងៃទី២៨ នៅទីក្រុងប៉េកាំង ការចរចាមិត្ដភាពចិនសូវៀតទាក់ទង នឹង បញ្ហាកម្ពុជា។
ខែកញ្ញាថ្ងៃទី១៤ សីហនុ ចោទថាខ្មែរក្រហមកៀរប្រជាជនស៊ីវិលរាប់ពាន់នាក់ពីជំរុំប្រទេសថៃចូលទៅកម្ពុជា និង ធ្វើការវាយប្រហារទៅលើកងទាហានរបស់ព្រះអង្គ។ ថ្ងៃទី២៣ នៅទីក្រុងបារីស សីហនុត្រូវបានទទួលដោយ មីតឺរង់។ ថ្ងៃទី២៩ ក្នុងមហាសន្និបាតសហរដ្ឋអាមេរិក ប្រធានាធិបតី មីតឺរង់ ប្រកាសថា បារាំងបានរៀបចំជាស្រេចហើយ ដើម្បីទទួលប្រជុំអន្ដរជាតិអំពីកម្ពុជា។ ទីចាត់ការរបស់ រីហ្កាន់ Reagan ប្រកាសថា គេចង់បង្កើនជំនួយអាមេរិកមួយជាបីដល់ភាគី GCKD មិនកុំមុយនិស្ដ។
ខែតុលា ថ្ងៃទី១១ សមាជិករដ្ឋការរបស់ចិនបានធ្វើអោយលឺឡើងនៅរដ្ឋញូយ៉កថា ចិនអាចទទួលយកជននីរទសេ ប៉ុល ពត និង មេដឹកនាំខ្មែរក្រហមអែទៀតៗ ក្នុងករណីទំនាស់របស់កម្ពុជា។ ថ្ងៃទី១៧-២០ ពួកខ្មែរក្រហមមិនទទួលចូលរួមប្រជុំជាមួយក្រុមការងារដែលបង្កើតឡើងដោយ ជីម (JIM Jakata Informelle Meeting) ទេ ការរួមប្រជុំគ្មានបានប្រយោជន៍អ្វីបន្ដិចឡើយ។ ថ្ងៃទី២០ គឺជាលើកទី១ ដែលការសែតជាផ្លូវការរបស់ចិនផ្សាយថា ខ្មែរក្រហម «ធ្វើខុស» នៅពេលដែលពួកនេះនៅកាន់អំនាច។ ថ្ងៃទី២៧ តុលា នៅយួន (លាវ) ជំនួបដោយសម្ងាត់រវាង ហ៊ុន សែន និង ឆាវាលិត មេបញ្ជាការជាន់ខ្ពស់នៃកងទ័ពថៃ។
ខែវិច្ឆកា ថ្ងៃទី៣ មហាសន្និបាតសហរដ្ឋអាមេរិកបានបង្ហើយកិច្ចការប្រចាំឆ្នាំលើបញ្ហាកម្ពុជារបស់គេ ដោយប្រកាសក្នុងដំនោះស្រាយមួយទាក់ទង នឹង ការដកទ័ពយួនសុំអោយបង្កើតរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដែលមិនមែនជារដ្ឋា ភិបាលដូចមុន «រដ្ឋាភិបាលដែលមាននយោបាយ និងការប្រតិបត្ដិទៅជាសាកល» ការប្រព្រឹត្ដទៅដោយមាន ១២២ សំលេងស្រប ១៩ សំលេងប្រឆាំង ១៣ អនុបវាទ។ GCKD កាន់កាប់កៅអីនៅអង្គការ សហប្រជាជាតិជាប់ជានិច្ច។ នៅទីក្រុងបាងកក កងទ័ពថៃប្រកែក រឿងដែលចោទថាពួកគេបានផ្ដល់ឥណទានទៅអោយកងទ័ព (អង្គ) ស៊ីហនុនិយម។ ថ្ងៃទី៧-៨ ជំនួបសីហនុ សឺន សាន ហ៊ុន សែន នៅ ហ្រ្វែរអង់តាដឺន័រ Frère-en Tardenois។ បង្កើតក្រុមការងារមួយទទួលបន្ទុកធ្វើការសិក្សា គ្រប់ផែនការដែលអាចធ្វើការដោះស្រាយនយោបាយគ្រប់វិធី ហើយការរៀបចំប្រជុំលើកក្រោយ នឹងធ្វើនៅរដូវប្រាំងឆ្នាំ១៩៨៩។ ថ្ងៃទី៣០ សីហនុ បញ្ចាក់កំនត់យកប្លង់ ៥ចំនុចរបស់ព្រះអង្គ ព្រះអង្គទាមទារអោយដាក់ថ្ងៃខែជាក់លាក់ក្នុងការចេញដំនើរ នៃការដកទ័ពរបស់យួន និង ការរំលាយ GCKD នង RPK ព្រះអង្គសួរបញ្ជាក់ទៀតថា យកប្លង់ព្រះអង្គ រឺ ក៏ត្រូវក្រវាត់ចោល។
ថ្ងៃទី១៤ ធ្នូ ខៀវ សំផន ជួបសីហនុនៅ ហ្រ្វែរអង់តាដឺន័រ(Frère-en Tardenois)។ ខៀវ សំផន ប្រកាសគាំទ្រ ប្លង់៥ខ ហើយប្រកាសថា ប៉ុល ពត ត្រូវបានដកខ្លួនហើយ ហើយវាគ្មានអ្វីទាក់ទង នឹង ប៉ុល ពត ទៀតទេ ហើយ នេះគឺដើម្បីចៀសវាងវិបត្ដកងទ័ព និង សមារណកម្ម។ ថ្ងៃទី១៥ ការចេញដំនើរដកកងពលទាហានយួន១៨០០០នាក់។ ថ្ងៃទី១៦ ហ៊ុន សែន ប្រកាសថា ប៉ុល ពត នៅតែជាមនុស្សទី១ របស់ខ្មែរក្រហម ហើយមានជាបន្ដបន្ទាប់ អៀង សារី សុន សេន តាម៉ុក នួន ជា កែវ ពក និង ខៀវ សំផន វត្ថុមួយដែលបានដូរនោះគឺលេខកូដរបស់ ប៉ុល ពត ដែលដូរពី៨៧០ មក៨៧វិញ។ ថ្ងៃទី១៧-១៨ សមាជទូទៅរបស់ហ្វុនស៊ីបិចនៅទីក្រុងបារីស សីហនុ ជេរហ៊ុនសែនថា អាគម្រក់ អខ្វាក់ អាក្បត់ អាកញ្ជះដាច់ថៃ្លរបស់យួន Quisling។ ខៀវ សំផន និយាយថា ហ៊ុន សែន ជាឃាតករ ប៉ុន្ដែមិនមែនជាជនក្បត់ទេ។ ថ្ងៃទី២២ ប្រជុំក្រុមអ្នកធ្វើការទាំងបួនគណបក្សភាគី ធ្វើឡើងនៅក្នុងអគារអតីតស្ថានទូតខ្មែរនៅហ្រ្វែរអង់តាដឺន័រនៃទីក្រុងបារីស កិច្ចប្រជុំមិនបានការអ្វីសូម្បីតែបន្ដិច។